Όχι, όμως και η δυσκολότερη. Δεν πιστεύω αυτό που λέγεται περί δειλίας των ανθρώπων που αυτοκτονούν. Πιστεύω ότι έχουν πάρα πολύ θάρρος και γι’ αυτό το κάνουν. Και πιστεύω ότι είναι πιθανό, η ψυχή τους (όπου καταλήγει αυτή ή όπου ανέρχεται ή κατέρχεται) μετανιώνει λίγο μετά για την απόφαση του αποχωρισμού της από το σώμα.

Από παιδί σκεφτόμουν να πεθάνω. Με συνάρπαζε το ότι κανείς δεν επιλέγει να γεννηθεί, αλλά ότι καθένας θα μπορούσε να επιλέξει να πεθάνει, ανά πάσα ώρα. Κοίταζα από τον όροφο του σπιτιού μου κάτω τον δρόμο, και ακόμα το κάνω, και σκεφτόμουν ότι αν πέσω, αύριο δεν θα έχω να αγχώνομαι για το αν τα πάω καλά στο διαγώνισμα ή όχι. Μετά, σκεφτόμουν ότι δεν θα μπορώ, ως οριστικά πεθαμένη, να μυρίσω ποτέ ξανά την μυρωδιά της μαμάς μου, να ακούσω την φωνή του αδελφού μου, να φάω τα κεφτεδάκια της γιαγιάς μου, να νιώσω τα τραχιά χέρια του μπαμπά μου στα μάγουλά μου, να δω τον Μάριο, τον έρωτά μου, σε κάποιον διάδρομο του σχολείου, να ονειρεύομαι ότι ο Μάριος με φιλάει καθώς ξαπλώνω τη νύχτα στα σεντόνια και σκέφτομαι πριν κοιμηθώ εκατό χιλιάδες σκέψεις.

Κι αυτές οι εκατό χιλιάδες σκέψεις είναι ζωή. Η μέσα ζωή, η ζωή που αποφάσισα επίσης από παιδί ότι με ενδιαφέρει πιο πολύ από την έξω. Πέρασε λίγος καιρός για να καταλάβω ότι η μέσα και η έξω ζωή είναι αδιάσπαστες, η μία τροφοδοτεί την άλλη-αλλά αυτό θα το γράψω, μπορεί, κάποια στιγμή, σε άλλο κείμενο. Ο λόγος που ζούσα, ο λόγος που δεν έπεφτα, είναι οι άνθρωποι που αγαπάω και με αγαπούν. Κάτι συγκλονιστικό και συγκινητικό είπε, σε σχέση με το θέμα ζωής-θανάτου ο συνάδελφος Νίκος Παγουλάτος. Προτού γεννηθεί η κόρη του, πίστευε ότι το πιο «βαρύ» πράγμα να πεις σε κάποιον είναι ότι πεθαίνεις γι’ αυτόν. Το πιο δύσκολο, όμως, το πιο σημαντικό είναι να νιώσεις για κάποιον, κοιτώντας τον, ότι ζεις γι’ αυτόν. «Ζω για σένα».

Άρα, τι; Ζούμε για τους άλλους;

Όχι ακριβώς. Το να λέμε ότι ζούμε για το παιδί μας ή τον σύντροφό μας δεν σημαίνει ότι αποκλείουμε τους εαυτούς μας. Ζούμε και για τους εαυτούς μας, γιατί πέραν του ότι δεν διανοούμαστε να στερήσουμε την παρουσία μας από την κόρη ή την μαμά μας, ας πούμε, μας είναι αδιανόητο να σκεφτούμε ότι αντέχουμε να υπάρχουμε ή να μην υπάρχουμε χωρίς εκείνες. Φυσικά και παραμένουμε ΚΑΙ από εγωισμό στην ζωή. Και καλά κάνουμε: είναι ένας OK λόγος για να μην αυτοκτονήσουμε.

Θα μου άρεσε πολύ να αυτοκτονήσω -αρκεί να μην πέθαινα. Όπως δηλαδή η ηρωίδα του καλύτερου, κατά την άποψή μου, μυθιστορήματος του Αυγούστου Κορτώ, το «Αυτοκτονώντας Ασύστολα». 

Έπεφτε από μπαλκόνια και ταράτσες, για να φοβερίσει τον άντρα που είχε παράφορα ερωτευτεί, αλλά πάντα, κάπως σωζόταν στο τέλος. Πάντα, η φοβέρα της έπιανε. Και η ζωή της συνεχιζόταν. Συμβαίνει το εξής: επικρατεί κατά καιρούς μια γενικευμένη απαξία ενάντια στην ζωή με λαϊκίστικες, b-class κιτσαδούρες όπως «δεν έχει πάτο το βαρέλι», «πέθανε πια αυτή η χώρα, τελείωσε», «θέλω ν’ αλλάξω χώρα και αν γίνεται και πλανήτη». Καταλήγω στο ότι μας κρυφο-ευχαριστεί, για έναν διαολεμένα σαδιστικό λόγο ή για κάτι που σχετίζεται με το ανθρωπίσιο μας dna και το πιθηκάκι στο πίσω μέρος του κεφαλιού μας. Αναρωτιέμαι, κάποιες φορές, όταν μιλάω μόνη μου και τώρα το απευθύνω και σε εσάς, ελπίζοντας να μην πάρουν σκάγια, γιατί είναι απολύτως ρητορικό και φιλοσοφικό το ερώτημα: όποιος είναι τόσο απογοητευμένος, απηυδισμένος, τελειωμένος μέσα του, γιατί δεν α υ τ ο κ τ ο ν ε ί;

(Παρένθεση, παρενθεσάρα στο άρθρο, αλλά δεν μπορούσα να μην την βάλω εν προκειμένω, δείτε αυτό το βίντεο του Mikeius όπου εξηγεί ότι οι άνθρωποι σκοτώνονταν πολύ περισσότερο και περισσότεροι παλιότερα παρά σήμερα. Ότι η ζωή είχε ελάχιστη ή καθόλου αξία κάποτε. ότι δεν ήταν και πολύ σοκαριστικό να έβλεπες τον γείτονά σου να πέφτει νεκρός από το δόρυ κάποιου. Αυτό δεν το λέει ο Mikeius, το λένε τα επιστημονικά δεδομένα.Το ότι εκατομμύρια άνθρωποι σοκαριζόμαστε από μια δολοφονία, σημαίνει ότι κάτι έχουμε καταφέρει ως κοινωνία, ότι δεν είναι όλα μαύρα κι άραχλα, ότι δεν πάμε από το κακό στο χειρότερο κι άλλα τέτοια. )

Πίσω στην αυτοκτονία. Νομίζω ότι  ο πρώτος λόγος που συνεχίζουν να ζουν οι περισσότεροι, είναι επειδή φοβούνται να σκοτώσουν τους εαυτούς τους, φοβούνται να πεθάνουν. Αυτό ισχύει και δι’ εμέ. Αυτός είναι ο πρώτος από τους δέκα λόγους: φοβάμαι, δειλιάζω, αδυνατώ να αυτοκτονήσω. Δεν μπορώ. Αλλά το έχω σκεφτεί. Και ιδίως τον τελευταίο χρόνο, για αυστηρώς προσωπικούς μου λόγους, το σκέφτομαι συχνότερα από ποτέ. (Και, ναι, τα έλεγα στην ψυχολόγο μου, και, ναι, προσπαθώ να το δουλέψω)

Οι υπόλοιποι 9 λόγοι unapologetically

2. Όπως είπαμε, οι αγαπημένοι μου

Ότι τι; Ότι πεθαίνω σήμερα και δεν ξαναγκαλιάζω την γιαγιά μου; Ότι της δίνω την πίκρα να ζει εκείνη και όχι εγώ, η εγγονή της; Αποκλείεται αυτό. Άσε που η μαμά μου κοιλοπόνησε τόσον καιρό για χάρη μου. Τόσοι άνθρωποι άνοιξαν τις αγκάλες τους για μένα-η προγιαγιά, ο θείος μου. Τόση ενέργεια σπαταλήθηκε. Για να πεθάνω στα 31 μου παίρνοντας μια χούφτα χάπια; Μπα.

3. Η αίσθηση ότι μπορώ να βοηθήσω ή/και να αλλάξω τον κόσμο. Ότι αν δεν υπάρχω εκεί έξω, όλα θα είναι αλλιώς, χωρίς εμένα.

Σωστά, ο εγωισμός και το ψώνιο μου με κρατούν στη ζωή. Οκ, δεν είναι μόνο εγωισμός και ψώνιο. Σηκώνομαι από το κρεβάτι και σκέφτομαι ότι μπορεί σήμερα κάτι να σκεφτώ ή να παράξω που να βοηθήσει ή να ανακουφίσει τους γύρω μου, την κοινωνία, τους συνοδοιπόρους μου στον πλανήτη γη. Μπορεί να με χρειάζεται ένα πεινασμένο γατί ή μια διψασμένη γλάστρα. Έστω αυτό «το μικρό, το μέγα»!

4. Ο ηδονισμός μου

Θέλω να φάω ψητό κρέας, λαχταριστά παγωτά, να πιω κρασί από κρυστάλλινο ποτήρι, να μυρίσω το dior πάνω μου, να αγγίξω το αγαπημένο μου κασμιρένιο κασκόλ, να μυρίσω τον λαιμό της κολλητής μου, να πιω ένα τσιγάρο, να με λούσει στο δεξί χέρι ο ήλιος από το παράθυρο του γραφείου, να δω την θάλασσα και να που παγώσει τα δάχτυλα το χιόνι. Πώς να ζήσω χωρίς φαγητό και σεξ; Χωρίς μυρωδιές και υφές; Χωρίς την μουσική που τόσο αγαπάω; Θυμάμαι, καμιά φορά, πόσο ωραία είναι η ζωή. Κι ότι, όσο κι αν σπαράζουμε με θανάτους, πολέμους, συμφορές, κακουχίες, έχουμε να κρατιόμαστε ζωντανοί από κάπου: ακόμα και από τις αναμνήσεις μας.

5. Όσα δεν έχω καταφέρει και δεν έχω μάθει ακόμα

Τα σχέδια και τα όνειρά μου είναι ανολοκλήρωτα, αγίνωτα. Θέλω να είμαι ζωντανή, ανεχόμενη τα ζόρια και τις πίκρες, για να καταφέρω να γίνω μητέρα, να μπω στο σπίτι της Φρίντας Κάλο στο Μεξικό, να γράψω κι άλλα πράγματα, να τα διαβάσει περισσότερος κόσμος, να μάθω να μιλάω μία ακόμα ξένη γλώσσα, να μάθω να φτιάχνω τούρτα μπλακ φόρεστ. Ας μην αναφερθώ στα βιβλία που δεν έχω προλάβει να διαβάσω και στις ταινίες που δεν έχω δει. Ας το πω. Δεν έχω δει το Νονό. Και δεν έχω διαβάσει τον Δον Κιχώτη. Με καταλαβαίνετε;

6. Η αίσθηση ότι έχει νόημα (έστω για άλλους) να παραμείνω ζωντανή [ή υπερθεματίζοντας σε σχέση με τον λόγο No.2]

Κάθε μέρα, μιλάω με πάνω από 15 διαφορετικούς ανθρώπους. Αναγνώστες, συνάδελφοι, αγαπημένοι φίλοι και γνωστοί. Όπως εκείνοι με βοηθούν και τους χρειάζομαι στην ζωή μου, έτσι κι αυτοί-ές εμένα. Αν πεθάνω ποιος θα γράφει αυτά τα κείμενα που αγαπιούνται από αυτούς τους 2, 3, 10, 100 ανθρώπους; Οι φίλες μου ποια θα έχουν να τους φτιάχνει πατατούλες όπως τις φτιάχνω εγώ και να τους δίνει συμβουλές ή να τους λέει αστεία όπως τα δικά μου; Είμαι ένας πολύτιμος άνθρωπος για τους ανθρώπους που με αγαπούν. Μου το έχουν πει και δείξει. Τους πιστεύω γιατί κι εγώ νιώθω το ίδιο για εκείνους.

7. Ο έρωτας

Γεννήθηκα ερωτευμένη. Πάντα την σκέψη και την ψυχή μου απασχολούσε, ανά καιρούς, ένα άτομο. Είτε φαντασιακά, είτε ρεαλιστικά. Ένα άτομο που αγγίζω, που φιλώ, που κάνω έρωτα. Ένα άτομο που θέλω να μοιραστώ μαζί του όλα αυτά. Μες στην καρδιά και το μυαλό μου ζουν τόσες χιλιάδες φιλιά. Αν πεθάνω, θα χαθούν. Όσο είμαι ερωτευμένη, μου είναι δύσκολο να πεθάνω. Μια φορά κόντεψα να πεθάνω από έρωτα-αλλά δεν θα κόντευα να πεθάνω από έρωτα αν δεν ήμουν ζωντανή. Είναι συγκλονιστική εμπειρία και ο «εν ζωή θάνατος»-σας την συστήνω ανεπιφύλακτα. Θα είμαι απολύτως δυστυχισμένη αν δεν νιώσω έτσι ποτέ ξανά στην ζωή μου. Είναι μεγαλύτερη δυστυχία το να μην το έχεις νιώσει από το να το νιώθεις και να σε τσακίζει.

8. Δεν έχω χρήματα για την κηδεία μου

Δεν είμαι σε θέση να πεθάνω. Θα χρεώσω ανθρώπους. Και λατρεύω να χρεώνω ανθρώπους για να μοιραζόμαστε μαζί ωραία πράγματα, αλλά όχι και για να πεθάνω. Με μηδέν ευρώ στην άκρη και συνεχή λύσσα να επενδύω τους μισθούς και τα μεροκάματά μου σε τέχνη, ταξίδια, παπούτσια, γαστρονομία και ανόητα, απαράδεκτα έξοδα όπως κάπνισμα, μπλιμπλίκια, βγάλσιμο φρυδιών σε κέντρα αισθητικής και δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο, δεν μπορώ να πεθάνω όποτε μου καπνίσει. Έχω δουλειά ακόμα μπροστά μου.

9.Έχω τρία κατοικίδια

End of discussion. Είμαι η τροφός τους, η φροντίστριά τους, η μητέρα τους, η καλύτερή τους φίλη. Η ιδέα ότι η Χαρά, η Σκάι και ο Σαμ με αναζητούν και δεν με βρίσκουν, η ιδέα ότι τους δημιουργεί η απουσία μου οποιοδήποτε πρόβλημα στα αθώα τους μυαλά και ψυχές, με αγχώνει και με θλίβει.

ΥΓ: Όσο γράφω αυτό το κείμενο, σκέφτομαι ότι ίσως θα μου ήταν ευκολότερο να βρω 10 λόγους για να μην ζω. Αλλά, παιδεύοντας γλυκά τον εαυτό μου να βρει αυτούς τους 10 λόγους για ζωή, θυμήθηκα πόσο τυχερή είμαι που δεν έχω κάνει καμιά μαλακία και δεν έχω φουντάρει από πουθενά. Πόσο τυχερή που είμαι δειλή. Γιατί έχω τόσα πράγματα να κάνω απόψε. Και το Σαββατοκύριακο. Να δω, να αγκαλιάσω, να φάω, να ζοριστώ με τα λεφτά, να σκεφτώ τρόπους να ζω καλύτερα. Αντί για τρόπους να πεθάνω ευκολότερα. Ευχαριστώ, Olafaq.

ΥΓ2: Κάθε μέρα υπόσχομαι στον εαυτό μου να μην προσπαθήσω να λύσω όλα μαζί τα προβλήματά μου. Αυτό δεν το περιμένω ούτε από εσένα. Την κάθε μέρα θα προσπαθώ να μάθεις κάτι καινούργιο για σένα και για μένα και για τον κόσμο όπου ζω, ώστε να συνεχίσω να νιώθω τα πράγματα σαν μόλις τώρα να γεννήθηκαν. Κάθε μέρα θα θυμάμαι να μεταδίδω στους άλλους τόσο τη χαρά μου όσο και την απόγνωσή μου, για να γνωριστούμε καλύτερα. Κάθε μέρα θα θυμίζω στον εαυτό μου να σε ακούει πραγματικά και να προσπαθεί να καταλάβει την άποψή σου και να αναζητεί το λιγότερο απειλητικό τρόπο να σου πει τη δική του, έχοντας στο μυαλό μου, ότι και οι δυο μας εξελισσόμαστε και αλλάζουμε με χίλιους διαφορετικούς τρόπους. Κάθε μέρα θα θυμίζω στον εαυτό μου ότι είμαι άνθρωπος και δεν θα ζητάω την τελειότητα από σένα, όσο εγώ δεν είμαι τέλειος. Κάθε μέρα θα προσπαθώ να μη χάνω από τα μάτια μου τα όμορφα πράγματα του κόσμου μας. Κάθε μέρα θα θυμίζω στον εαυτό μου να απλώνει το χέρι και να σε αγγίζει απαλά. Γιατί δε θέλω να χάσω την ευκαιρία να σε αγγίξω. Κάθε μέρα θα δίνω στον εαυτό μου την ευκαιρία της αγάπης, ότι και αν συμβεί. (Λέο Μπουσκάλια)