Η νέα σιωπή δεν είναι απουσία ήχου. Είναι μια μορφή παρουσίας που επιστρέφει, αθόρυβα, σαν ανάσα που αρνείται να συγχρονιστεί με τον θόρυβο του κόσμου. Ζούμε σε μια εποχή όπου όλοι μιλούν ταυτόχρονα στις οθόνες, στα μέσα, στις πλατφόρμες, στους δρόμους. Κάθε λεπτό γεννιούνται λέξεις, γνώμες, σχόλια, εκρήξεις απόψεων που κυλούν σαν χείμαρρος χωρίς προορισμό και μέσα σε αυτόν τον αδιάκοπο διάλογο χωρίς ακροατές, η σιωπή αρχίζει να μοιάζει όχι με παραίτηση, αλλά με αντίσταση. 

Η σιωπή γίνεται πολιτική στάση, πράξη εσωτερικής αυτοκυριαρχίας. Δεν είναι πλέον το κενό ανάμεσα στις λέξεις, αλλά ο χώρος όπου ξαναβρίσκεται η σκέψη. Ο σύγχρονος άνθρωπος, εγκλωβισμένος σε έναν κόσμο ειδοποιήσεων, σχολίων και αδιάκοπων ροών αρχίζει να νιώθει την ανάγκη να αποσυνδεθεί. Όχι επειδή βαρέθηκε τον κόσμο, αλλά επειδή θέλει να τον ακούσει ξανά. Η αποσύνδεση, η απόσυρση, η αργή σκέψη μετατρέπονται σε μορφές νέας επανάστασης απέναντι σε έναν πολιτισμό που απαιτεί συνεχή ορατότητα. 

Η νέα σιωπή δεν είναι φυγή, αλλά επιστροφή. Επιστροφή στον εσωτερικό ρυθμό, εκείνον που είχε χαθεί κάτω από τον ήχο των ειδοποιήσεων. Όπως η γη χρειάζεται χειμώνα για να ανθίσει ξανά, έτσι και ο νους χρειάζεται σιωπή για να αναπνεύσει. Δεν μπορείς να σκεφτείς όταν σε διακόπτουν διαρκώς. Δεν μπορείς να αισθανθείς … 

Η αργή σκέψη είναι μια μορφή πολυτέλειας που δεν αγοράζεται. Θέλει χρόνο, θέλει απόσταση. Είναι η άρνηση του άμεσου, η απόσυρση από τον αγώνα της ταχύτητας. Σε μια κοινωνία που μετρά την αξία της με τα views και τα likes, το να μη μιλάς γίνεται πράξη γενναιότητας. Να επιλέγεις να μη συμμετέχεις στον θόρυβο, να αφήνεις χώρο στο μη ειπωμένο. Εκεί στο κενό της σιωπής αρχίζει να ξαναχτίζεται η ουσία. 

Η νέα σιωπή δεν είναι μυστικισμός. Είναι μια καθημερινή πράξη επιβίωσης. Είναι το να μην απαντάς αμέσως σε ένα μήνυμα, να μη σχολιάζεις κάθε είδηση, να μη γεμίζεις κάθε στιγμή με ήχο ή περιεχόμενο. Είναι το να επιτρέπεις στον εαυτό σου να βαρεθεί, να μείνει μόνος, να σκεφτεί χωρίς κατεύθυνση. Η σιωπή δεν είναι ερημιά. Είναι το έδαφος πάνω στο οποίο ριζώνει η προσοχή κι αν κάτι έχει χαθεί στην εποχή της διαρκούς επικοινωνίας, είναι ακριβώς αυτό: η προσοχή. 

Η τεχνολογία μας έδωσε φωνή, αλλά μας πήρε την ακρόαση. Όλοι θέλουν να μιλήσουν, κανείς δεν θέλει να ακούσει και κάπως έτσι ο κόσμος πλημμύρισε από θόρυβο, όχι ήχο, αλλά ηχώ. Ό,τι λέγεται, επαναλαμβάνεται, αναπαράγεται, πολλαπλασιάζεται μέχρι να χάσει το νόημά του. Η σιωπή σε αυτό το πλαίσιο μοιάζει με πράξη ριζικής ελευθερίας: δεν συμμετέχεις στη φθορά του λόγου. Τον προστατεύεις όπως φυλάς κάτι πολύτιμο. 

Ο άνθρωπος που μαθαίνει να σωπαίνει δεν αποσύρεται από τον κόσμο, αλλάζει τρόπο συμμετοχής. Αντί να μιλά, παρατηρεί, αντί να καταναλώνει, στοχάζεται, αντί να απαντά, αναπνέει. Στον πυρήνα της νέας σιωπής δεν βρίσκεται η απουσία, αλλά η παρουσία. Μια παρουσία πιο βαθιά, πιο ήρεμη, πιο ανθρώπινη. Γιατί η σιωπή δεν είναι το τέλος της επικοινωνίας, αλλά η αρχή της κατανόησης. 

Ίσως η πιο ουσιαστική μορφή διαλόγου να είναι εκείνη που δεν χρειάζεται λέξεις. Η ματιά, η στάση, το βλέμμα που λέει “σε ακούω” χωρίς να προφέρει τίποτα. Η νέα σιωπή δεν αρνείται τη φωνή, την εξαγνίζει. Κρατά μόνο ό,τι έχει βάρος, ό,τι αντέχει στο χρόνο κι έτσι, η σιωπή γίνεται αντίδοτο στην επιφανειακή ευγλωττία της εποχής, που λέει πολλά και δεν εννοεί τίποτα. 

Σε μια εποχή που το κάθε τι πρέπει να δηλωθεί, να αναρτηθεί, να σχολιαστεί, η σιωπή είναι το τελευταίο καταφύγιο του ανείπωτου. Είναι ο χώρος όπου το συναίσθημα βρίσκει τη μορφή του πριν γίνει εικόνα. Είναι ο χρόνος που χρειάζεται η σκέψη για να ωριμάσει πριν γίνει άποψη. Είναι η στιγμή που ο άνθρωπος θυμάται ότι υπάρχει και πέρα από το προφίλ του. 

Η νέα σιωπή είναι η νέα ευγένεια. Μια μορφή ακρόασης που λείπει απελπιστικά. Είναι η σιωπή που δίνει χώρο στον άλλον να υπάρξει, χωρίς να τον διακόπτει. Είναι η σιωπή που ανοίγει διάλογο με τον εαυτό, όχι με το κοινό. Είναι η σιωπή που δεν είναι κενό, αλλά υπόσχεση. 

Κάποτε ο κόσμος πίστευε ότι η πρόοδος θα έρθει μέσα από περισσότερη πληροφορία. Τώρα αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι ίσως χρειάζεται περισσότερη σιωπή. Για να μπορέσουμε να ξανακούσουμε τον εαυτό μας, να ξαναδούμε τους άλλους, να ξαναφανταστούμε τον κόσμο. Η νέα αυτή κατάσταση δεν είναι επιστροφή στο παρελθόν, είναι το μέλλον που έχουμε ανάγκη: ένα μέλλον λιγότερο φλύαρο, πιο στοχαστικό, πιο ανθρώπινο. Ένα μέλλον όπου το να σωπαίνεις δε σημαίνει πως δεν έχεις τίποτα να πεις, αλλά πως επιλέγεις να πεις κάτι μόνο όταν αξίζει να ακουστεί. 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.