Ζούμε σε μια εποχή όπου η ταχύτητα έγινε κανόνας και η υπερφόρτωση τρόπος ζωής. Δεν είναι μόνο ότι τρέχουμε πίσω από υποχρεώσεις, email, deadlines. Είναι κυρίως ότι μάθαμε να στριμώχνουμε τη ζωή μας σαν ένα βάζο όπου, εκτός από τις μεγάλες “πέτρες”, δηλαδή τα ουσιαστικά γεμίσαμε άμμο και χαλίκια: μικροδουλειές, άχρηστα notifications, ασταμάτητες σκέψεις κι έτσι δεν μένει χώρος για ανάσα. Αυτή είναι η εξάντληση της εποχής μας. Όχι μόνο η σωματική κόπωση, αλλά η ενεργειακή εξάντληση: εκείνη που μας κάνει να ζούμε χωρίς να νιώθουμε παρόντες.
Υπάρχει μια άλλη στάση απέναντι στη ζωή που την ονομάζουμε “σοφή προσπάθεια”. Δεν σημαίνει να σταματήσεις να δουλεύεις, ούτε να γίνεις ασκητής. Σημαίνει να μάθεις να αναγνωρίζεις που επενδύεις την ενέργειά σου και γιατί. Να αφήνεις χώρο για τα μεγάλα, κόβοντας τα περιττά. Να μάθεις να υποχωρείς για να αντέξεις, να αφαιρείς για να μπορέσεις να ζήσεις.
Ας δούμε τρεις κοινές παγίδες που μας ρουφούν ενέργεια και πως μπορούμε να ξαναγεμίσουμε τις μπαταρίες μας.
1. Όταν κολλάς σε μία ιστορία
Όλοι έχουμε μέσα μας μια φωνή που ψιθυρίζει: «Δεν κάνεις αρκετά, θα μείνεις πίσω». Αυτή η φωνή γίνεται ιστορία που ανακυκλώνεται: οι άλλοι δουλεύουν περισσότερο, τρέχουν πιο γρήγορα, κερδίζουν πριν από εμάς. Είναι η στιγμή που δεν ξεχωρίζουμε πια τις σκέψεις από την πραγματικότητα.
Η εξάντληση εδώ δεν έρχεται από την εργασία, αλλά από τον αδιάκοπο φόβο ότι ποτέ δεν είσαι “αρκετός”. Και αυτό το “αρκετός” δεν έρχεται ποτέ, γιατί η ιστορία ζητάει συνέχεια περισσότερα.
Η απελευθέρωση αρχίζει όταν σταματήσεις να πιστεύεις ότι η ιστορία είναι νόμος. Αντί να ρωτάς: «Τι άλλο πρέπει να κάνω;», ρώτησε: «Τι θα συνέβαινε αν άφηνα αυτή την ιστορία να περάσει;». Μπορεί να τρομάξει η σιωπή, αλλά εκεί βρίσκεται ο χώρος για νέα ενέργεια.
2. Όταν αποφεύγεις τη δυσφορία
Πόσες φορές πιάνεις τον εαυτό σου να ανοίγει μηχανικά το κινητό; Να απαντάς σε “εύκολα” emails μόνο και μόνο για να μην αγγίξεις το δύσκολο project; Να γεμίζεις τη μέρα με μικροδουλειές γιατί δεν αντέχεις το άβολο συναίσθημα της ακινησίας;
Αυτή είναι η αποφυγή εμπειρίας. Μένουμε απασχολημένοι για να μην χρειαστεί να νιώσουμε μοναξιά, πλήξη, θλίψη. Το πρόβλημα; Η αποφυγή δουλεύει μόνο για λίγο. Σύντομα έχουμε διπλό φορτίο: τις υποχρεώσεις που αφήσαμε πίσω και την κούραση από την υπερδραστηριότητα.
Η ενεργειακή επαναφόρτιση εδώ δεν έρχεται από το να γεμίζεις κι άλλο τη μέρα. Έρχεται από το θάρρος να μείνεις ακίνητος, να αντέξεις λίγα λεπτά σιωπής, να πεις: «Ναι, νιώθω μοναξιά» ή «Ναι, φοβάμαι». Μόνο έτσι ξεφορτώνεσαι τα χαλίκια που βαραίνουν την ψυχή σου.
3. Όταν κρατάς πολύ σφιχτά
Η τρίτη παγίδα είναι το σφιχτό κράτημα. Η μανία να διατηρήσεις τον έλεγχο, να κυνηγάς συνεχώς την επιτυχία, την αναγνώριση, την τέλεια εμπειρία. Μοιάζει με δίψα που δεν σβήνει ποτέ. Παίρνεις την προαγωγή, νιώθεις χαρά για λίγο κι ύστερα το ίδιο κενό επανέρχεται.
Η νευροεπιστήμη εξηγεί το γιατί: το “θέλω” και το “μου αρέσει” είναι διαφορετικά συστήματα στον εγκέφαλο. Όσο πιο πολύ θέλουμε, τόσο λιγότερο απολαμβάνουμε. Καταλήγουμε να διψάμε όλο και πιο έντονα, αλλά να νιώθουμε όλο και πιο άδειοι.
Η απάντηση δεν είναι να σταματήσεις να θέλεις. Είναι να μάθεις να χαλαρώνεις το κράτημα. Να απολαμβάνεις χωρίς να σφίγγεις. Να αφήνεις το παρόν να υπάρχει χωρίς να απαιτείς από αυτό να σε σώσει. Αυτό είναι η επαναφόρτιση: όχι το κυνήγι της επόμενης κορυφής, αλλά η γεύση του τώρα.
Σοφή Προσπάθεια: Η Τέχνη να αφαιρείς
Η Σοφή Προσπάθεια δεν ζητάει να γίνεις τέλειος. Ζητάει να σταματήσεις να μπερδεύεις την υπερδραστηριότητα με την αξία σου. Δεν είναι στρατηγική παραγωγικότητας, είναι στρατηγική ζωής. Αν θέλεις να ξαναβρείς ενέργεια, κάνε στον εαυτό σου τέσσερις ερωτήσεις:
1. Ποια ιστορία με ωθεί να προσθέτω συνεχώς;
2.Ποιο συναίσθημα αποφεύγω με το να μένω απασχολημένος;
3. Τι κρατάω υπερβολικά σφιχτά;
4. Πού μπορώ σήμερα να δημιουργήσω λίγο χώρο;
Η επαναφόρτιση δεν έρχεται από το να προσθέσεις κι άλλα. Έρχεται από το να αφαιρέσεις. Από το να πεις όχι σε όσα δεν έχουν αξία. Από το να βρεις τη δύναμη να μείνεις με το κενό και να το αντέξεις.
Η αλήθεια είναι απλή: η ζωή μας δεν θα αποκτήσει ποτέ αρκετό χώρο αν δεν τον δημιουργήσουμε εμείς. Όσο συνεχίζουμε να γεμίζουμε το βάζο με χαλίκια, οι μεγάλες πέτρες (οι σχέσεις, η δημιουργία, η υγεία, η ουσία) δε θα βρίσκουν θέση.
Η ενεργειακή εξάντληση δεν είναι μοιραία. Είναι η φυσική συνέπεια του τρόπου που μαθαίνουμε να ζούμε κι όπως μάθαμε έτσι μπορούμε να μάθουμε και αλλιώς: με λιγότερα χαλίκια, με περισσότερο χώρο, με σοφή προσπάθεια, γιατί στο τέλος η ζωή δεν μετριέται με πόσα χωρέσαμε μέσα στο βάζο, αλλά με το πόσο αληθινά τα ζήσαμε.
*Με στοιχεία από το Psychology Today.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
