Κατά την έναρξη του COVID-19, οι εταιρείες σε όλο τον κόσμο προχώρησαν σε μια ταχεία μετάβαση στην εξ αποστάσεως εργασία. Τρία χρόνια αργότερα, πολλές από τις ίδιες εταιρείες και οι εργοδότες τους έχουν αρχίσει να καλούν τους εργαζόμενους πίσω στο γραφείο, οδηγώντας ορισμένους δημοσιογράφους να υποστηρίξουν ότι η… «χρυσή εποχή» της τηλεργασίας φτάνει στο τέλος της.
Για πολλούς εργοδότες, το κύριο επιχείρημα κατά της τηλεργασίας εδράζεται στην παραγωγικότητα – πρόσφατες έρευνες διαπίστωσαν ότι οι περισσότεροι διευθυντές πιστεύουν ότι οι εργαζόμενοι είναι λιγότερο παραγωγικοί όταν βρίσκονται στο σπίτι (αντί για το γραφείο).
Είναι αληθινή αυτή η πεποίθησή τους; Εξαρτάται από το ποιον ρωτάτε.
Π.χ. εγώ εργάζομαι καλύτερα από το σπίτι. Δεν έχει φασαρία, δεν έχει φωνές, δεν έχει τον χαβαλέ του γραφείου.
Εχει ηρεμία στο σπίτι μου, φτιάχνω μόνος μου το πρόγραμμά μου -εντωμεταξύ είναι ευρέως αποδεκτό ότι όταν είσαι σπίτι ενδεχομένως να εργάζεσαι μέχρι και ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ σε σχέση με το αν ήσουν στο γραφείο, καθώς δεν υπάρχει ωράριο, ούτε… χτυπάς κάρτα που λέμε, 9 με 5 κάθε μέρα.
Αρκετές μελέτες έχουν εξετάσει τις επιπτώσεις της απομακρυσμένης εργασίας στην παραγωγικότητα και τα αποτελέσματα είναι ανάμεικτα. Ορισμένες μελέτες διαπιστώνουν ότι οι απομακρυσμένες ομάδες είναι πιο παραγωγικές, ενώ άλλες μελέτες διαπιστώνουν ότι οι απομακρυσμένες ομάδες είναι λιγότερο παραγωγικές. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει σαφής επίδραση (θετική ή αρνητική) της τηλεργασίας στην εργασιακή παραγωγικότητα.
Αφού η αποδοτικότητά μας στη δουλειά δεν πέφτει με την τηλεργασία, γιατί δεν τη θέλουν οι εργοδότες;
Γιατί είναι τόσο πολλοί διευθυντές επιφυλακτικοί;
Τρεις κοινές προκαταλήψεις μπορεί να κάνουν τους εργοδότες απρόθυμους να αποδεχτούν την τηλεργασία ως μόνιμη… εργασιακή ρύθμιση:
1. Ο φόβος του αγνώστου
Οι άνθρωποι γενικά προτιμούν τους γνωστούς κινδύνους από τους άγνωστους κινδύνους, ακόμη και όταν έχουν την ίδια αναμενόμενη αξία. Η διαπίστωση αυτή ονομάζεται «αποστροφή της ασάφειας». Η τηλεργασία μπορεί να φαίνεται ως «άγνωστος κίνδυνος» για τους διευθυντές που έχουν περάσει το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας τους εργαζόμενοι σε παραδοσιακά περιβάλλοντα εντός γραφείου. Η έλλειψη εξοικείωσης (ακόμη και μετά από μερικά χρόνια) σημαίνει ότι η τηλεργασία είναι πιθανό να εκλαμβάνεται ως πιο… παραγωγικώς διφορούμενη (και επομένως λιγότερο επιθυμητή) για τις εταιρείες.
2. Κοινωνική απόσταση
Οι άνθρωποι έχουμε την τάση να συμπαθούμε και να εμπιστευόμαστε άτομα που βρίσκονται πιο κοντά μας. Καλώς ή κακώς, οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να εμπιστεύονται τους άμεσους γείτονές τους από ό,τι τα άτομα που ζουν μακριά. Οι άνθρωποι προτιμούν τους συντρόφους που είναι φυσικά κοντά από τους συντρόφους που είναι φυσικά μακριά, επειδή υποθέτουν (χωρίς απαραίτητα αυτό να ισχύει) ότι οι κοντινοί σύντροφοι ή συνάδελφοι στη δουλειά είναι πιο ειλικρινείς και αξιόπιστοι. Οι διάφορες τηλεργασίες λοιπόν θεωρείται ότι, τρόπον τινά, «παρεμβαίνουν» στον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται κανονικά η εμπιστοσύνη σε ομάδες και εταιρείες.
3. Η «πλάνη του χαμένου κόστους» (sunk cost fallacy)
Ο όρος αναφέρεται στην ανθρώπινη τάση να μένετε προσκολλημένοι σε μια πορεία δράσης από τη στιγμή που έχετε ήδη επενδύσει σε αυτήν. Όταν οι άνθρωποι λαμβάνουν αποφάσεις που αποδεικνύονται κακές, τείνουν να διπλασιάζουν τις δαπανηρές αποφάσεις που έχουν ήδη λάβει (αντί απλώς να αλλάξουν γνώμη). Το Sunk Cost Fallacy αποτελεί μια οικονομική θεωρία που αναγνωρίζει τη δυσκολία που έχουμε οι άνθρωποι να ξεπερνάμε τα «τελεσμένα κόστη». Αυτές τις μικρές επενδύσεις και προσπάθειες που έχουμε ήδη κάνει κυνηγώντας κάποιο στόχο και που μας εμποδίζουν να παίρνουμε λογικές αποφάσεις στο παρόν. Όσο πιο δύσκολο (ή ακριβό) ήταν κάτι, τόσο πιο πολύτιμο το θεωρούμε. Πολλές εταιρείες έχουν επενδύσει σε φυσικούς χώρους γραφείων. Για αυτές τις εταιρείες, η αποδοχή της απομακρυσμένης εργασίας ως μόνιμης κατάστασης σημαίνει ότι αποδέχονται αυτούς τους χώρους γραφείων ως «χαμένο κόστος», κάτι που οι εργοδότες γενικά διστάζουν να κάνουν.
Εργοδότες και presenteeism
Φυσικά, κυρίως για όαλ αυτά ευθύνεται ο λεγόμενος «παρουσιασμός», δηλαδή presenteeism – ένας σχετικά νέος εργασιακός όρος που αφορά σε υπαλλήλους που αρνούνται να κάνουν χρήση μέχρι και της ίδιας της αναρρωτικής άδειας που δικαιούνται!
Μιλάμε για όσους (και όλοι μας έχουμε αντίστοιχα παραδείγματα από τα περιβάλλοντα εργασίας μας) εξακολουθούν να πηγαίνουν στην δουλειά τους παρότι είναι άρρωστοι, κάτι σαν… «αδικαιολογήτως παρών στην εργασία», ας πούμε.
Τους γνωρίζουμε όλοι αυτούς τους τύπους εργαζομένων: οι περισσότεροι είναι ανασφαλείς με την θέση τους και φοβούνται, κατά βάθος, ότι αν λείψουν έστω μια ημέρα από το πόστο τους, είτε το όλο… οικοδόμημα θα καταρρεύσει εν τη απουσία τους, είτε θα τους κοιτάει με στραβό μάτι ο προϊστάμενός τους (είτε και τα δυο μαζί ταυτόχρονα).
Όλες οι πρόσφατες έρευνες, ωστόσο, συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι αποτελεί μεγάλο λάθος, εκ μέρους του άρρωστου εργαζόμενου, να σηκωθεί μετά (ψυχολογικής) βίας και μετά κόπων και βασάνων και να τρέξει πρόθυμα να εργαστεί –και, κατ επέκταση, οι ίδιοι οι εργοδότες οφείλουν να επιβάλουν στα στελέχη τους να πάρουν την αναρρωτική άδειά τους κανονικά, προκειμένου να αποφεύγονται ενδεχόμενες δυσάρεστες επιπτώσεις στο εγγύς μέλλον.
Και αυτές δεν είναι και λίγες: σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Occupational Health Psychology, ένας από τους βασικούς λόγους του «παρουσιασμού» είναι, όπως αναφέρεται, «η αγωνιώδης επίτευξη των καθημερινών εργασιακών μας στόχων, η ολοκλήρωση της δουλειάς και η προσπάθεια να ανταπεξέλθουν στον ολοένα και αυξανόμενο φόρτο εργασίας».
Οι επιστήμονες που διεξήγαγαν την παραπάνω έρευνα, βασίστηκαν στην ενδελεχή ανάλυση ημερολογίων που κρατούσαν για 15 ημέρες σε συνολικά 126 εξ αποστάσεως εργαζόμενοι από διαφορετικούς κλάδους.
Τα συμπεράσματα ήταν ότι όλη αυτή η πρεμούρα για την φυσική παρουσία ενός εργαζομένου στο γραφείο εγκυμονεί, ασφαλώς, τους αυτονόητους κινδύνους να «κολλήσουν» με ιώσεις τους συναδέλφους τους, γεγονός που μπορεί να έχει ακόμη χειρότερο αποτέλεσμα.
Τώρα, όσον αφορά στις επιδόσεις σας, θα έχουν κι αυτές φθίνουσα πορεία την επόμενη μέρα και την μεθεπόμενη, αν δεν ξεκουραστείτε και αναρρώσετε πλήρως, οδηγώντας σε ένα άνευ προηγουμένου εργασιακό burnout.
«Η έρευνά μας δείχνει ότι το να εργάζεστε ενώ είστε άρρωστοι έχει αρνητικό αντίκτυπο στην απόδοση την επόμενη μέρα, καθώς εξαντλείται η ψυχολογική ενέργειά σας, κάτι που δεν αναπληρώνεται», δήλωσε ο ψυχολόγος Wladislaw Rivkin, μέλος της ομάδας των ερευνητών, από το Trinity College του Δουβλίνου.
Όπως εξηγεί, όταν αγνοείτε τα σήματα που στέλνει το σώμα σας και συνεχίζετε να εργάζεστε, προκαλείται η λεγόμενη «εξάντληση του εγώ» (ego depletion), δηλαδή μειώνεται ραγδαία η πνευματική αλλά και σωματική σας δύναμη.
Για το λόγο αυτό και οι επιστήμονες αποθαρρύνουν ανοιχτά το presenteeism, με την λογική ότι παντού και πάντοτε η ανάρρωσή μας είναι πιο σημαντική από την εργασία μας.
Και, ακόμη και αν το δούμε και σε καθαρά οικονομικό επίπεδο, μπορεί να νομίζετε ότι είστε ευσυνείδητοι επαγγελματίες και ότι δεν θέλετε να «χώσετε» τους συναδέλφους σας, αλλά η αλήθεια παραμένει μια και αδιαπραγμάτευτη: το να πηγαίνετε στη δουλειά όταν είστε άρρωστοι έχει κόστος για εσάς και για την εταιρεία όπου εργάζεστε -πιθανότατα και για τους συναδέλφους σας, στο κοντινό μέλλον.
Οπότε παραμείνετε σπίτι και περιμένετε να αναρρώσετε. Είναι το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε (δίχως τύψεις και ενοχές), για όλους τους εμπλεκομένους.
Κατά την έναρξη του COVID-19, οι εταιρείες σε όλο τον κόσμο προχώρησαν σε μια ταχεία μετάβαση στην εξ αποστάσεως εργασία. Τρία χρόνια αργότερα, πολλές από τις ίδιες εταιρείες και οι εργοδότες τους έχουν αρχίσει να καλούν τους εργαζόμενους πίσω στο γραφείο, οδηγώντας ορισμένους δημοσιογράφους να υποστηρίξουν ότι η… «χρυσή εποχή» της τηλεργασίας φτάνει στο τέλος της.
Για πολλούς εργοδότες, το κύριο επιχείρημα κατά της τηλεργασίας εδράζεται στην παραγωγικότητα – πρόσφατες έρευνες διαπίστωσαν ότι οι περισσότεροι διευθυντές πιστεύουν ότι οι εργαζόμενοι είναι λιγότερο παραγωγικοί όταν βρίσκονται στο σπίτι (αντί για το γραφείο).
Είναι αληθινή αυτή η πεποίθησή τους; Εξαρτάται από το ποιον ρωτάτε.
Π.χ. εγώ εργάζομαι καλύτερα από το σπίτι. Δεν έχει φασαρία, δεν έχει φωνές, δεν έχει τον χαβαλέ του γραφείου.
Εχει ηρεμία στο σπίτι μου, φτιάχνω μόνος μου το πρόγραμμά μου -εντωμεταξύ είναι ευρέως αποδεκτό ότι όταν είσαι σπίτι ενδεχομένως να εργάζεσαι μέχρι και ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ σε σχέση με το αν ήσουν στο γραφείο, καθώς δεν υπάρχει ωράριο, ούτε… χτυπάς κάρτα που λέμε, 9 με 5 κάθε μέρα.
Αρκετές μελέτες έχουν εξετάσει τις επιπτώσεις της απομακρυσμένης εργασίας στην παραγωγικότητα και τα αποτελέσματα είναι ανάμεικτα. Ορισμένες μελέτες διαπιστώνουν ότι οι απομακρυσμένες ομάδες είναι πιο παραγωγικές, ενώ άλλες μελέτες διαπιστώνουν ότι οι απομακρυσμένες ομάδες είναι λιγότερο παραγωγικές. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει σαφής επίδραση (θετική ή αρνητική) της τηλεργασίας στην εργασιακή παραγωγικότητα.
Αφού η αποδοτικότητά μας στη δουλειά δεν πέφτει με την τηλεργασία, γιατί δεν τη θέλουν οι εργοδότες;
Γιατί είναι τόσο πολλοί διευθυντές επιφυλακτικοί;
Τρεις κοινές προκαταλήψεις μπορεί να κάνουν τους εργοδότες απρόθυμους να αποδεχτούν την τηλεργασία ως μόνιμη… εργασιακή ρύθμιση:
1. Ο φόβος του αγνώστου
Οι άνθρωποι γενικά προτιμούν τους γνωστούς κινδύνους από τους άγνωστους κινδύνους, ακόμη και όταν έχουν την ίδια αναμενόμενη αξία. Η διαπίστωση αυτή ονομάζεται «αποστροφή της ασάφειας». Η τηλεργασία μπορεί να φαίνεται ως «άγνωστος κίνδυνος» για τους διευθυντές που έχουν περάσει το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας τους εργαζόμενοι σε παραδοσιακά περιβάλλοντα εντός γραφείου. Η έλλειψη εξοικείωσης (ακόμη και μετά από μερικά χρόνια) σημαίνει ότι η τηλεργασία είναι πιθανό να εκλαμβάνεται ως πιο… παραγωγικώς διφορούμενη (και επομένως λιγότερο επιθυμητή) για τις εταιρείες.
2. Κοινωνική απόσταση
Οι άνθρωποι έχουμε την τάση να συμπαθούμε και να εμπιστευόμαστε άτομα που βρίσκονται πιο κοντά μας. Καλώς ή κακώς, οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να εμπιστεύονται τους άμεσους γείτονές τους από ό,τι τα άτομα που ζουν μακριά. Οι άνθρωποι προτιμούν τους συντρόφους που είναι φυσικά κοντά από τους συντρόφους που είναι φυσικά μακριά, επειδή υποθέτουν (χωρίς απαραίτητα αυτό να ισχύει) ότι οι κοντινοί σύντροφοι ή συνάδελφοι στη δουλειά είναι πιο ειλικρινείς και αξιόπιστοι. Οι διάφορες τηλεργασίες λοιπόν θεωρείται ότι, τρόπον τινά, «παρεμβαίνουν» στον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται κανονικά η εμπιστοσύνη σε ομάδες και εταιρείες.
3. Η «πλάνη του χαμένου κόστους» (sunk cost fallacy)
Ο όρος αναφέρεται στην ανθρώπινη τάση να μένετε προσκολλημένοι σε μια πορεία δράσης από τη στιγμή που έχετε ήδη επενδύσει σε αυτήν. Όταν οι άνθρωποι λαμβάνουν αποφάσεις που αποδεικνύονται κακές, τείνουν να διπλασιάζουν τις δαπανηρές αποφάσεις που έχουν ήδη λάβει (αντί απλώς να αλλάξουν γνώμη). Το Sunk Cost Fallacy αποτελεί μια οικονομική θεωρία που αναγνωρίζει τη δυσκολία που έχουμε οι άνθρωποι να ξεπερνάμε τα «τελεσμένα κόστη». Αυτές τις μικρές επενδύσεις και προσπάθειες που έχουμε ήδη κάνει κυνηγώντας κάποιο στόχο και που μας εμποδίζουν να παίρνουμε λογικές αποφάσεις στο παρόν. Όσο πιο δύσκολο (ή ακριβό) ήταν κάτι, τόσο πιο πολύτιμο το θεωρούμε. Πολλές εταιρείες έχουν επενδύσει σε φυσικούς χώρους γραφείων. Για αυτές τις εταιρείες, η αποδοχή της απομακρυσμένης εργασίας ως μόνιμης κατάστασης σημαίνει ότι αποδέχονται αυτούς τους χώρους γραφείων ως «χαμένο κόστος», κάτι που οι εργοδότες γενικά διστάζουν να κάνουν.
Εργοδότες και presenteeism
Φυσικά, κυρίως για όαλ αυτά ευθύνεται ο λεγόμενος «παρουσιασμός», δηλαδή presenteeism – ένας σχετικά νέος εργασιακός όρος που αφορά σε υπαλλήλους που αρνούνται να κάνουν χρήση μέχρι και της ίδιας της αναρρωτικής άδειας που δικαιούνται!
Μιλάμε για όσους (και όλοι μας έχουμε αντίστοιχα παραδείγματα από τα περιβάλλοντα εργασίας μας) εξακολουθούν να πηγαίνουν στην δουλειά τους παρότι είναι άρρωστοι, κάτι σαν… «αδικαιολογήτως παρών στην εργασία», ας πούμε.
Τους γνωρίζουμε όλοι αυτούς τους τύπους εργαζομένων: οι περισσότεροι είναι ανασφαλείς με την θέση τους και φοβούνται, κατά βάθος, ότι αν λείψουν έστω μια ημέρα από το πόστο τους, είτε το όλο… οικοδόμημα θα καταρρεύσει εν τη απουσία τους, είτε θα τους κοιτάει με στραβό μάτι ο προϊστάμενός τους (είτε και τα δυο μαζί ταυτόχρονα).
Όλες οι πρόσφατες έρευνες, ωστόσο, συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι αποτελεί μεγάλο λάθος, εκ μέρους του άρρωστου εργαζόμενου, να σηκωθεί μετά (ψυχολογικής) βίας και μετά κόπων και βασάνων και να τρέξει πρόθυμα να εργαστεί –και, κατ επέκταση, οι ίδιοι οι εργοδότες οφείλουν να επιβάλουν στα στελέχη τους να πάρουν την αναρρωτική άδειά τους κανονικά, προκειμένου να αποφεύγονται ενδεχόμενες δυσάρεστες επιπτώσεις στο εγγύς μέλλον.
Και αυτές δεν είναι και λίγες: σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Occupational Health Psychology, ένας από τους βασικούς λόγους του «παρουσιασμού» είναι, όπως αναφέρεται, «η αγωνιώδης επίτευξη των καθημερινών εργασιακών μας στόχων, η ολοκλήρωση της δουλειάς και η προσπάθεια να ανταπεξέλθουν στον ολοένα και αυξανόμενο φόρτο εργασίας».
Οι επιστήμονες που διεξήγαγαν την παραπάνω έρευνα, βασίστηκαν στην ενδελεχή ανάλυση ημερολογίων που κρατούσαν για 15 ημέρες σε συνολικά 126 εξ αποστάσεως εργαζόμενοι από διαφορετικούς κλάδους.
Τα συμπεράσματα ήταν ότι όλη αυτή η πρεμούρα για την φυσική παρουσία ενός εργαζομένου στο γραφείο εγκυμονεί, ασφαλώς, τους αυτονόητους κινδύνους να «κολλήσουν» με ιώσεις τους συναδέλφους τους, γεγονός που μπορεί να έχει ακόμη χειρότερο αποτέλεσμα.
Τώρα, όσον αφορά στις επιδόσεις σας, θα έχουν κι αυτές φθίνουσα πορεία την επόμενη μέρα και την μεθεπόμενη, αν δεν ξεκουραστείτε και αναρρώσετε πλήρως, οδηγώντας σε ένα άνευ προηγουμένου εργασιακό burnout.
«Η έρευνά μας δείχνει ότι το να εργάζεστε ενώ είστε άρρωστοι έχει αρνητικό αντίκτυπο στην απόδοση την επόμενη μέρα, καθώς εξαντλείται η ψυχολογική ενέργειά σας, κάτι που δεν αναπληρώνεται», δήλωσε ο ψυχολόγος Wladislaw Rivkin, μέλος της ομάδας των ερευνητών, από το Trinity College του Δουβλίνου.
Όπως εξηγεί, όταν αγνοείτε τα σήματα που στέλνει το σώμα σας και συνεχίζετε να εργάζεστε, προκαλείται η λεγόμενη «εξάντληση του εγώ» (ego depletion), δηλαδή μειώνεται ραγδαία η πνευματική αλλά και σωματική σας δύναμη.
Για το λόγο αυτό και οι επιστήμονες αποθαρρύνουν ανοιχτά το presenteeism, με την λογική ότι παντού και πάντοτε η ανάρρωσή μας είναι πιο σημαντική από την εργασία μας.
Και, ακόμη και αν το δούμε και σε καθαρά οικονομικό επίπεδο, μπορεί να νομίζετε ότι είστε ευσυνείδητοι επαγγελματίες και ότι δεν θέλετε να «χώσετε» τους συναδέλφους σας, αλλά η αλήθεια παραμένει μια και αδιαπραγμάτευτη: το να πηγαίνετε στη δουλειά όταν είστε άρρωστοι έχει κόστος για εσάς και για την εταιρεία όπου εργάζεστε -πιθανότατα και για τους συναδέλφους σας, στο κοντινό μέλλον.
Οπότε παραμείνετε σπίτι και περιμένετε να αναρρώσετε. Είναι το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε (δίχως τύψεις και ενοχές), για όλους τους εμπλεκομένους.
