Πριν από μερικά χρόνια ο yours truly και ένα μέλος από την ευρύτερη οικογένεια του έριξαν έναν τρικούβερτο (ευτυχώς αποκλειστικά τηλεφωνικό και εξ’ αποστάσεως) καυγά. Ο λόγος και οι αιτίες δεν είναι της παρούσης: το μόνο που πρέπει να αναφερθεί είναι ότι ειπώθηκαν μερικά άσχημα και «δύσπεπτα» λόγια και κατηγορίες (προερχόμενα κυρίως από την έτερη πλευρά προς εμένα) και κατά δεύτερον ακριβώς αυτή η βαρύτητα των αιτιάσεων έχει σταθεί μέχρι σήμερα ο βασικός λόγος που, σχεδόν τρία χρόνια μετά, η σχέση μου με τον άνθρωπο αυτό δεν έχει αποκατασταθεί.

Και ούτε πρόκειται, για να είμαι ειλικρινής. Και ούτε θέλω, για να είμαι διπλά ειλικρινής. Όχι από ρεβανσισμό ή εκδικητικότητα του στυλ «εσύ δεν με θέλεις μία, εγώ δεν σε θέλω εκατό», αλλά επειδή οι απρόκλητες και out of the fucking blue εντάσεις καθώς και η λογική του «ουδείς ασφαλέστερος εχθρός του ευεργετηθέντος» είναι από τα πράγματα που δεν θέλω να έχω στη ζωή μου. Ακόμη και από ανθρώπους που, μέχρι πρότινος, εκτιμούσα, θαύμαζα και αγαπούσα.

Φυσικά, αραιά και που σκέφτομαι ακόμη το συγκεκριμένο περιστατικό. Τις δικές μου ευθύνες. Την δική μου συνεισφορά ως προς την αλλαγή «προσώπου» που είδα εκείνη την ημέρα: ο άνθρωπος που μου μιλούσε όχι απλά είχε θέμα μαζί μου, αλλά έδειχνε να με απεχθάνεται ανοιχτά και δίχως να το κρύβει.

«Ε τι α κανς, α κατς α μαλώεις;», σκέφτηκα και εγώ, όπως αναρωτιέται εύλογα και ο θυμόσοφος λαός. Και το όλο θέμα το έχω αφήσει να υπάρχει, να πλανάται κάποις στιγμές κάπως ενοχλητικά στο θυμικό και την μνήμη μου. Αλλά ποτέ δεν το έχω αντιμετωπίσει, όπως μου είπε τις προάλλες η σύντροφός μου: «γιατί δεν παίρνεις ένα τηλέφωνο εσύ προκειμένου να τα μιλήσετε μεταξύ σας και να το ξεκαθαρίσετε άπαξ και δια παντός;» Εύλογη και λογική και αυτή η απορία και η μόνη λογική απάντηση είναι «ότι έχω παγώσει / ξενερώσει / πείτε το όπως θέλετε».

Το Psychology Today σημείωσε ότι 1 στους 4 ανθρώπους στις ΗΠΑ «βιώνει αποξένωση από ένα μέλος της οικογένειας» και μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι 1 στους 10 Αμερικανούς έχει αποφασίσει να αποκόψει εαυτόν από το γονιό ή το παιδί του! Κοντολογίς ένα ποσοστό κάπου μεταξύ 10-25% των ανθρώπων επιθυμούν διακαώς να προβούν (επιτέλους) στην αποκοπή των ανθυγιεινών δεσμών με την οικογένεια τους.

Φυσικά, η οριστική και αμετάκλητη αποκοπή από ένα μέλος της οικογένειας με υγιή τρόπο μπορεί να είναι πολύπλοκη. Είναι σημαντικό να καθοριστεί ο στόχος- για παράδειγμα, η αποκοπή ενός μέλους της οικογένειας δεν χρειάζεται να σημαίνει καμία επαφή, αλλά μπορεί επίσης να σημαίνει τη «δημιουργία περισσότερου χώρου» στη σχέση. Η «δημιουργία χώρου» στη σχέση μπορεί να είναι φυσική (να μην αλληλεπιδράτε μαζί τους τόσο συχνά) ή συναισθηματική (να μην συζητάτε ορισμένα θέματα ή να μην μοιράζεστε ορισμένες εμπειρίες μαζί τους).

Εσχάτως, η τοξικότητα των οικογενειακών σχέσεων έγινε μέχρι και δημοφιλής τάση του TikTok, μια τάση που εξερευνά τις τοξικές οικογενειακές δυναμικές. Το hashtag #nocontactfamily έχει σκοπό να διερευνήσει το πώς οι τοξικές σχέσεις με τα μέλη της οικογένειας μπορεί να προκαλέσουν μια πρόσθετη ψυχολογική αποξένωση ή μια αίσθηση ηρεμίας και ένα είδους «κλείσιμο λογαριασμών» με το συγκεκριμένο άτομο ή ατομα. Οι άνθρωποι που μοιράζονται στο TikTok τις ιστορίες τους σχετικά με τους λόγους για τους οποίους αποφάσισαν να αποκόψουν τα μέλη της οικογένειάς τους, παραδέχονται ευθέως ότι κάποιες από τις αποφάσεις αυτές τις παίρνουν δύσκολα, όπως και το ότι, αντίστοιχα, οι αποφάσεις αυτές αποτελούν μερικές φορές τα απαραίτητα βήματα για να βελτιώσουν τη ζωή τους.

Ντροπή, ενοχή και λοιπά συναισθήματα

Το να πρέπει να τερματίσουμε οριστικά και αμετάκλητα μια οικογενειακή σχέση μπορεί να συνοδεύεται από συναισθήματα απέραντης ντροπής και ενοχής. Να θυμάστε ότι τα προσωπικά μας όρια είναι ιερά. Όπως και ότι τα όρια αυτά είναι, στην πραγματικότητα, μια πρόσκλησή σας απέναντι σε κάποιο μέλος της οικογένειάς σας. Αν έχετε προσκαλέσει το μέλος της οικογένειάς σας να σας αγαπήσει και να σας υποστηρίξει με τον τρόπο που χρειάζεστε (αν είστε γκέι, στρέιτ, μπάι, μαύρος, λευκός, κίτρινος, παχύς, αδύνατος κτλ) και δεν μπόρεσε να το κάνει, γιατί δεν μπορεί να σας αποδεχτεί όπως είστε, τότε έχετε κάνει ό,τι μπορείτε προκειμένου να το επικοινωνήσετε σε αυτόν/ην.

Όταν σκέφτεστε το αν πρέπει να αποκόψετε ένα μέλος της οικογένειας σας, μπορεί να είναι χρήσιμο να αναλογιστείτε αν έχετε επικοινωνήσει τα όριά σας στο άλλο άτομο ή το τι δεν μπορείτε να ανεχτείτε από αυτόν/ην. Εάν οι άνθρωποι αυτοί έχουν αγνοήσει, απορρίψει ή κοροϊδέψει, τρόπον τινά, τα προσωπικά όριά σας, αυτό μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι ο δεσμός μαζί τους πρέπει και επιβάλλεται να κοπεί. Είτε με ένα φυσιολογικό, ήρεμο τρόπο, είτε με έναν πιο απότομο. Με την γόρδια μέθοδο.

Οι «κόκκινες σημαίες» από την οικογένεια

Μερικά πράγματα που πρέπει να προσέχουν οι άνθρωποι όταν παίρνουν αυτή την απόφαση είναι τα εξής:

1. Να παρατηρήσετε αν οι άλλοι ανταποκρίνονται θετικά στα όποια όριά σας.
2. Εάν δεν είναι σε θέση να αναγνωρίσουν πότε σας έβλαψαν, αναλαμβάνοντας την ευθύνη ή ζητώντας συγγνώμη.
3. Παρατηρώντας αν οι προσδοκίες τους από εσάς είναι μη ρεαλιστικές.
4. Οποιαδήποτε μορφή κακοποίησης (σωματική, σεξουαλική, συναισθηματική ή λεκτική).

Ένας γενικός κανόνας είναι ότι αν ο χρόνος που περνάτε με τα μέλη της οικογένειάς σας σας κάνει να αισθάνεστε  ανασφαλείς, ανήσυχοι, καταθλιπτικοί ή αγχωμένοι, αυτό είναι ένα ισχυρό σημάδι ότι η δυναμική της σχέσης σας πρέπει να αλλάξει. Γιατί; Μα επειδή όλα τα παραπάνω συνηγορούν το ότι έχουμε κάποιο από τα παρακάτω:

Κακοποίηση: Η κακοποίηση κάθε είδους είναι ανθυγιεινή και καταστροφική και επιβαρύνει την ψυχική, συναισθηματική και σωματική σας υγεία.

Χειραγώγηση και έλεγχος: Εάν ένα μέλος της οικογένειας προσπαθεί συνεχώς να ελέγχει τη ζωή ή τις επιλογές σας και δεν σας επιτρέπει να αναπτυχθείτε και να εκφράσετε την ατομικότητά σας, αυτή η ανθυγιεινή δυναμική πρέπει να αντιμετωπιστεί.

Μη σεβασμός των ορίων: Τα όρια υπάρχουν και εφαρμόζονται για να διασφαλιστεί ότι ένα άτομο διατηρεί τη συναισθηματική και σωματική του ασφάλεια. Αν ένα μέλος της οικογένειας δεν σέβεται ή αγνοεί συνεχώς τα όριά σας, πρέπει να αποφασίσετε αν ή πώς θέλετε να συνεχίσετε να αλληλεπιδράτε με αυτό το άτομο.

Το να αποκόψετε τα μέλη της οικογένειας δεν είναι εύκολο. Ωστόσο, και ενώ υπάρχουν πολλά οφέλη από την αποκοπή ανθυγιεινών ή τοξικών μελών της οικογένειας, πρέπει να γνωρίζουμε και να έχουμε επίγνωση ότι υπάρχει ένα στοιχείο θλίψης και απώλειας που θα πρέπει να αντιμετωπίσετε.

Πάντα όμως και στο τέλος της ημέρας να είστε έτοιμοι να αξιολογήσετε και να σταθμίσετε την σχέση και την αναλογία των πιθανών συνεπειών με τα οφέλη από την προστασία της ψυχοσωματικής ευημερίας σας.

Πως να αποκόψετε το τοξικό οικογενειακό μέλος

Αν αποφασίσετε ότι το να αποκόψετε ένα μέλος της οικογένειας είναι η καλύτερη επιλογή για να διατηρήσετε την ψυχική σας υγεία, εγώ θα είχα να δώσω τις παρακάτω συμβουλές και οδηγίες… προς ναυτιλομένους στα αβαθή νερά της τοξικής οικογενειοκρατίας.

Αφιερώστε χρόνο για αυτοκριτική: Αυτό είναι ζωτικής σημασίας, καθώς δεν θέλετε να πάρετε μια οριστική απόφαση που βασίζεται αποκλειστικά στα πληγωμένα σας συναισθήματα. Γιατί θέλετε να μην έχετε καμία επαφή με την οικογένεια; Είναι για να προσπαθήσετε να πληγώσετε το άτομο ή για να προστατεύσετε τον εαυτό σας;

Θέστε και επικοινωνήστε υγιή όρια: Αφιερώστε χρόνο για να ορίσετε με σαφήνεια ποιες συμπεριφορές δεν θα ανεχτείτε και πώς θα αντιδράσετε αν τα όριά σας ξεπεραστούν. Αν είναι ασφαλές, κάντε μια συζήτηση με το μέλος της οικογένειας για να επικοινωνήσετε τα όριά σας με σαφήνεια και συγκεκριμένα, ώστε να γνωρίζει ποιες συμπεριφορές δεν θα ανεχθείτε πλέον.

Ακολουθήστε τις συνέπειες για την υπέρβαση των ορίων: Εάν τα όριά σας παραβιάζονται επανειλημμένα, ακόμη και αφού τα κοινοποιήσετε στα μέλη της οικογένειάς σας, ήρθε η ώρα να ενεργοποιήσετε την αντίδρασή σας με τη συνέπεια που την σχεδιάσατε. Ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης, αυτό μπορεί να είναι ένα… τάιμ άουτ από την επικοινωνία ή ακόμη και μια πλήρης διακοπή.

Δημιουργήστε ένα δίκτυο υποστήριξης: Δώστε προτεραιότητα στην ψυχική και συναισθηματική σας υγεία καθώς περνάτε από αυτή τη διαδικασία. Επιλέξτε ένα ασφαλές άτομο στο οποίο μπορείτε να μιλήσετε για όσα κάνετε.

Ακολουθήστε το OLAFAQ
στο Google News