Οι εργοδότες ζητούν από τους εργαζομένους να επιστρέψουν στο γραφείο. Τις τελευταίες εβδομάδες η Dell και η JPMorgan Chase, μία τράπεζα έχουν εκδώσει σχετικές εντολές προκειμένου το προσωπικό να γυρίσει στο φυσικό χώρο εργασίας. Εντάσσονται σε μία ολοένα αυξανόμενη λίστα που περιλαμβάνει την AT&T, την Amazon και ακόμη και την αμερικανική κυβέρνηση. Εκεί ο Έλον Μασκ—ο οποίος έχει χαρακτηρίσει την απομακρυσμένη εργασία ως «ηθικά λάθος» και τους υποστηρικτές της ως «αποκομμένους από την πραγματικότητα»—έχει υποστηρίξει αυτήν τη στροφή και προβαίνει σε ανάλογες πράξεις όσο του επιτρέπει ο πρόεδρος Τραμπ. Τα αφεντικά επιμένουν ότι αυτές οι εντολές θα αυξήσουν την παραγωγικότητα. Οι εργαζόμενοι τις βλέπουν ως έναν τρόπο μείωσης του προσωπικού χωρίς μαζικές απολύσεις. 

Αν ο στόχος είναι η μείωση του κόστους μπορεί να υπάρχει ένας πιο απλός τρόπος: η μείωση των μισθών για τους εργαζόμενους που θα επιλέξουν να συνεχίσουν να εργάζονται από απόσταση. Μία νέα μελέτη δείχνει ότι πολλοί θα δέχονταν αυτή τη συμφωνία. Οι Cullen (Harvard Business School), Bobak Pakzad-Hurson (Brown University) και Ricardo Perez-Truglia (University of California, Los Angeles) διαπίστωσαν ότι οι εργαζόμενοι στον τεχνολογικό τομέα είναι πρόθυμοι να δεχτούν μείωση μισθού κατά 25% για πλήρως ή μερικώς εξ΄αποστάσεως θέσεις εργασίας. Αυτό υποδηλώνει ότι η απομακρυσμένη εργασία είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα προνόμιο. Αν οι εργαζόμενοι την εκτιμούν περισσότερο απ’ όσο τη μισούν τα αφεντικά, υπάρχει περιθώριο για διαπραγμάτευση. 

Οι ερευνητές κατέληξαν σε αυτή την εκτίμηση αναλύοντας πραγματικές προσφορές εργασίας και αποδοχές, λαμβάνοντας υπόψη τον τύπο της εταιρείας, τα παρεχόμενα οφέλη και το τοπικό κόστος ζωής. Τα ευρήματά τους έρχονται σε αντίθεση με μια έρευνα του Nicholas Bloom (Stanford University) και των συνεργατών του που διαπίστωσε ότι κατά μέσο όρο οι Αμερικανοί εργαζόμενοι θα δέχονταν μόνο 8% μείωση μισθού για υβριδική εργασία, με μόλις έναν στους πέντε να είναι διατεθειμένος να δεχτεί μείωση 15% ή περισσότερο. Η διαφορά μπορεί να οφείλεται στη μεθοδολογία: οι έρευνες αντανακλούν αυτά που λένε ότι θέλουν οι εργαζόμενοι, ενώ η μελέτη της Cullen καταγράφει τις πραγματικές επιλογές που κάνουν. Επίσης οι εργαζόμενοι στον χώρο της τεχνολογίας που συνήθως αμείβονται καλύτερα μπορεί να εκτιμούν περισσότερο αυτήν την ευελιξία σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. 

Ο Jonathan Gruber (MIT) και ο Alan Krueger (Princeton University) διαπίστωσαν ότι όταν οι αμερικανικές πολιτείες αύξησαν την υποχρεωτική αποζημίωση για εργατικά ατυχήματα τη δεκαετία του 1980, οι μισθοί μειώθηκαν για να αντισταθμίσουν το κόστος. Παρόμοιο μοτίβο εμφανίστηκε σε επικίνδυνες βιομηχανίες, όπως η εξόρυξη άνθρακα και η ξυλεία. Αν η απομακρυσμένη εργασία κοστίζει στις εταιρείες αλλά είναι πολύτιμη για τους εργαζόμενους, τότε και οι μισθοί θα πρέπει να ακολουθήσουν το ίδιο μοτίβο. 

Μέχρι σήμερα οι εταιρείες διστάζουν να δημιουργήσουν εμφανείς μισθολογικές διαφορές μεταξύ των εργαζομένων που εργάζονται από το γραφείο και αυτών που εργάζονται από απόσταση. Οι πολιτικές ανθρώπινου δυναμικού συνήθως επιδιώκουν την εσωτερική ισότητα για να αποτραπεί η δυσαρέσκεια. Υπάρχει επίσης νομικός κίνδυνος: καθώς οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να εργάζονται απομακρυσμένα, η μείωση των μισθών για αυτές τις θέσεις εργασίας θα μπορούσε έμμεσα να οδηγήσει σε μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων, κάτι που οι εταιρείες θέλουν να αποφύγουν. 

Μια άλλη εξήγηση είναι ότι η remote εργασία έχει γίνει διαπραγματευτικό χαρτί. Αντί να μειώνουν τους μισθούς, οι εταιρείες χρησιμοποιούν την ευελιξία για να προσελκύσουν και να διατηρήσουν κορυφαία “μυαλά”. Σκεφτείτε έναν ειδικό στην Τεχνητή Νοημοσύνη που κερδίζει 250.000 δολάρια στην Amazon. Αν ο τεχνολογικός κολοσσός του επιβάλει να επιστρέψει στο γραφείο, ένας λιγότερο διάσημος ανταγωνιστής μπορεί να μην αγγίζει τα καθαρά νούμερα όσον αφορά τις απολαβές του, αλλά μπορεί να τον δελεάσει με προσφορά εργασίας από το περιβάλλον που επιθυμεί, αφού διαπιστωμένα είναι αποδοτικός σε αυτή τη συνθήκη. Η ευελιξία βοηθά και στη διατήρηση των εργαζομένων.  

Τι θα συμβεί όμως όταν οι συνθήκες της αγοράς εργασίας επιδεινωθούν; Αν οι εργαζόμενοι έχουν λιγότερες επιλογές, οι εταιρείες μπορεί να μη χρειάζεται πλέον να ανταγωνίζονται προσφέροντας αυτού του τύπου την εργασία. Αντίθετα μπορεί να αρχίσουν να την «τιμολογούν»—προσφέροντας χαμηλότερους μισθούς για τις συγκεκριμένες θέσεις, γνωρίζοντας ότι οι υποψήφιοι έχουν λιγότερες εναλλακτικές. Υπάρχουν ήδη σημάδια αυτής της αλλαγής. Τα ποσοστά απασχόλησης για τις μεσήλικες γυναίκες και τα άτομα με αναπηρίες έχουν αυξηθεί, καθώς πολλοί μπόρεσαν να αναλάβουν απομακρυσμένες θέσεις εργασίας, ωστόσο οι μισθοί τους σε αυτές τις νέες θέσεις έχουν αρχίσει ήδη να μειώνονται. Μένει να φανεί ποια θα είναι η επόμενη ημέρα, σε έναν κόσμο που τους όρους μοιάζει να βάζει σε μεγάλο βαθμό ο Έλον Μασκ. 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.