Οι Ευρωπαίοι αναμένουν αυξημένες προσπάθειες για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης που εξαπλώνεται μέσω του Διαδικτύου. Περίπου το 85% των πολιτών της ΕΕ πιστεύει ότι οι πολιτικοί θα πρέπει να αναλάβουν περισσότερες δράσεις για να αντιμετωπίσουν τη διάδοση της παραπληροφόρησης, ενώ το 89% απαιτεί αυξημένη προσπάθεια από τις διαδικτυακές πλατφόρμες.
Αυτά προκύπτουν από μια πρόσφατη έρευνα του πρότζεκτ “Upgrade Democracy” που πραγματοποιήθηκε από τον οργανισμό Bertelsmann Stiftung. Η μελέτη εντόπισε ότι περισσότεροι από το ήμισυ (54%) των συμμετεχόντων αναφέρουν συχνή ή πολύ συχνή αβεβαιότητα όσον αφορά την ακρίβεια των πληροφοριών που εντοπίζουν στο Διαδίκτυο. Επίσης, το 39% αναγνωρίζει ότι έχει επίγνωση της παραπληροφόρησης.
«Οι αξιόπιστες πληροφορίες είναι η βάση για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων και για τον δημοκρατικό λόγο», λέει ο Kai Unzicker, συγγραφέας της μελέτης. «Ο ευρωπαϊκός πληθυσμός αισθάνεται μεγάλη αβεβαιότητα σε σχέση με το ψηφιακό περιεχόμενο που μπορεί ακόμα να εμπιστευτεί και το περιεχόμενο που έχει εσκεμμένα παραποιηθεί. Όποιος θέλει να προστατεύσει και να ενισχύσει τη δημοκρατία δεν πρέπει να αφήσει τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν μόνοι τους την παραπληροφόρηση».
Λιγότερο από το μισό των ερωτηθέντων (44%) δηλώνει ότι έχουν ελέγξει την ακρίβεια των πληροφοριών που έχουν αναζητήσει στο Διαδίκτυο. Ακόμη λιγότεροι (22%) αναφέρουν ότι έχουν εντοπίσει ψευδείς πληροφορίες ή έχουν ενημερώσει άλλους γι’ αυτές. Και αν μη τι άλλο, η ηλικία είναι ένας παράγοντας που φαίνεται να επηρεάζει αυτήν τη συμπεριφορά. Οι νεότεροι και οι πιο εκπαιδευμένοι συμμετέχοντες εμφανίζουν μεγαλύτερη διακριτικότητα όσον αφορά την εμπιστοσύνη στην ακρίβεια των πληροφοριών και την προσπάθεια αντιμετώπισης της παραπληροφόρησης.
Επίσης, η μελέτη “Upgrade Democracy” αναφέρει ότι καθώς αυξάνεται η συχνότητα χρήσης κοινωνικών δικτύων από τους συμμετέχοντες, τόσο συχνότερα παρατηρούν περιπτώσεις διάδοσης ψευδών ειδήσεων. Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι διακρίνονται για τις ανάμεικτες απόψεις τους σχετικά με τις επιδράσεις των κοινωνικών δικτύων στη δημοκρατία, αφού το 30% θεωρεί ότι έχουν περισσότερα αρνητικά αποτελέσματα και το 28% πιστεύει σε περισσότερα θετικά αποτελέσματα.
Το 42% προβλέπει τόσο αρνητικές όσο και θετικές συνέπειες, ενώ υπάρχουν παρατηρήσεις αποκλίσεων ανάμεσα στις χώρες. Οι πιο κριτικές απόψεις κυριαρχούν στη Γαλλία, το Βέλγιο, την Ολλανδία και τη Γερμανία, ενώ στην Πολωνία η στάση είναι πολύ πιο θετική σχετικά με τις επιδράσεις των κοινωνικών μέσων στη δημοκρατία.
Το Ίδρυμα Bertelsmann προτείνει την ίδρυση και επέκταση ενός συστηματικού φορέα παρακολούθησης από ανεξάρτητους φορείς, τον ακαδημαϊκό χώρο και την κοινωνία των πολιτών. Τα δεδομένα της έρευνας προέρχονται από το «eupinions», ένα εργαλείο του Ίδρυματος Bertelsmann. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση τον Μάρτιο του 2023, με δείγμα 13.270 ανθρώπων ηλικίας από 16 έως 70 ετών.