Η βιομηχανία των ηλεκτρικών οχημάτων (EV) είχε παρουσιαστεί εδώ και χρόνια ως η μεγάλη υπόσχεση για το μέλλον της απασχόλησης. Κυβερνήσεις και εταιρείες οραματίζονταν εργοστάσια που θα έδιναν δουλειά σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, από την κατασκευή μπαταριών και οχημάτων έως τις υποδομές φόρτισης και τα logistics. Όμως τα δεδομένα δείχνουν ότι η εικόνα αυτή αρχίζει να ραγίζει. 

Περισσότερες από 30.000 θέσεις εργασίας χάθηκαν μέσα στον τελευταίο χρόνο σε κατασκευαστές ηλεκτρικών οχημάτων και σε συναφείς κλάδους σε όλο τον κόσμο. Οι περικοπές κυμαίνονται από το 1% έως και το 40% του εργατικού δυναμικού κάθε εταιρείας, αγγίζοντας τόσο παραδοσιακούς κολοσσούς όπως η General Motors, η Nissan και η Volvo, όσο και ανερχόμενα ονόματα όπως η ινδική Ola ή η ινδονησιακή Maka Motors. 

Η αγορά των EV αναπτύχθηκε με ιλιγγιώδη ρυθμό την τελευταία δεκαετία. Το 2024 οι πωλήσεις ξεπέρασαν τα 17 εκατομμύρια οχήματα, σημειώνοντας αύξηση 25% σε σχέση με το 2023, ωστόσο αυτή η άνοδος έχει αρχίσει να επιβραδύνεται, ιδιαίτερα στις δυτικές αγορές, όπου η απόσυρση κρατικών επιδοτήσεων και η άνοδος των επιτοκίων περιόρισαν τη ζήτηση. Αυτό έχει οδηγήσει τις εταιρείες σε επαναπροσδιορισμό στρατηγικών και κόστους. 

Όπως εξηγεί ο Μουχάμαντ Ράφι Χαν, επικεφαλής έρευνας ηλεκτροκίνησης στην PTR Inc. οι απολύσεις δεν σηματοδοτούν κατάρρευση του κλάδου αλλά μια διαδικασία “αναπροσαρμογής στρατηγικών και ανταγωνιστικής θέσης”. Πρόκειται δηλαδή για το αναπόφευκτο πέρασμα από την περίοδο ενθουσιασμού σε μια φάση πιο σκληρού ανταγωνισμού. 

Η κινεζική αγορά που στο παρελθόν λειτουργούσε ως μοχλός ανάπτυξης για τα δυτικά brands έχει μετατραπεί σε φρούριο εγχώριων κολοσσών όπως οι BYD, Nio, XPeng και Geely. Αυτές οι εταιρείες όχι μόνο κυριαρχούν στην εσωτερική αγορά, αλλά πλέον απειλούν σοβαρά τους παραδοσιακούς κατασκευαστές διεθνώς. 

Ακόμα και η ίδια η BYD παρά την κυριαρχία της αντιμετώπισε δυσκολίες: ανέστειλε εργοστάσιο στις ΗΠΑ λόγω ανησυχιών για δασμούς, έκλεισε έργο στη Βραζιλία μετά από καταγγελίες για “συνθήκες εργασίας σαν σκλαβιά” και απέτυχε να εξασφαλίσει άδεια για επένδυση 1 δισ. δολαρίων στην Ινδία, επικαλούμενη θέματα εθνικής ασφάλειας. 

Η κρίση δεν περιορίζεται στους ίδιους τους κατασκευαστές. Οι υποστηρικτικοί κλάδοι πλήττονται επίσης. Η νοτιοκορεατική LG έκλεισε τον Απρίλιο το τμήμα φόρτισης EV που είχε δημιουργήσει μόλις τρία χρόνια πριν μετακινώντας τους εργαζόμενους σε άλλα τμήματα. Μικρότερες εταιρείες φόρτισης ή ενοικίασης δεν είχαν την ίδια ευελιξία: απλώς απέλυσαν προσωπικό. 

Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι ο κύκλος προσλήψεων και απολύσεων θα συνεχιστεί και το 2025. Εταιρείες που καταφέρνουν να προσφέρουν οικονομικά μοντέλα με καλή αυτονομία θα κερδίζουν έδαφος, ενώ εκείνες με αδύναμα προϊόντα ή διογκωμένο κόστος θα συνεχίσουν να συρρικνώνονται ή θα εξαγοραστούν. 

Η ωρίμανση της βιομηχανίας είναι αναπόφευκτη, αλλά συνοδεύεται από πόνο. «Οι εξελίξεις δείχνουν ότι, παρόλο που τα εργοστάσια EV στον Παγκόσμιο Νότο μπορούν να προσφέρουν τεράστιες ευκαιρίες απασχόλησης, τα αποτελέσματα εξαρτώνται άμεσα από τη σαφήνεια της πολιτικής, τη γεωπολιτική και την εκτέλεση» τονίζει ο Χαν. 

Η ηλεκτροκίνηση παραμένει ο βασικός πυλώνας των σχεδίων για πράσινη μετάβαση, ωστόσο η υπόσχεση για ανεξάντλητες θέσεις εργασίας δεν επαληθεύεται εύκολα. Το επόμενο διάστημα θα κρίνει αν οι απολύσεις είναι απλώς μια “φάση προσαρμογής” ή αν αποκαλύπτουν τα όρια της αγοράς που παρουσιάστηκε ως η βιομηχανία του μέλλοντος. 

*Mε στοιχεία από το Rest of World. 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.