Η τεχνητή νοημοσύνη δεν αλλάζει μόνο τον τρόπο που αναζητούμε πληροφορίες, αλλάζει τον ίδιο τον ιστό. Σήμερα η OpenAI παρουσίασε αιφνιδιαστικά το ChatGPT Atlas, τον πρώτο της web browser σε μια ζωντανή μετάδοση που θύμιζε τις πιο εμβληματικές στιγμές της Silicon Valley. Στο κέντρο της σκηνής βρέθηκε ο CEO της εταιρείας, Σαμ Άλτμαν μιλώντας με αυτοπεποίθηση για μια «μοναδική ευκαιρία να ξανασκεφτούμε τι μπορεί να είναι ένας browser στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης».
«Πιστεύουμε ότι η AI είναι μια σπάνια ευκαιρία της δεκαετίας να επαναπροσδιορίσουμε τον browser. Όπως κάποτε η γραμμή διευθύνσεων και το πλαίσιο αναζήτησης καθόρισαν το πως οι άνθρωποι πλοηγούνται στο διαδίκτυο, τώρα η εμπειρία της συνομιλίας μπορεί να γίνει το νέο τους ανάλογο».
Η φράση του αυτή δεν ήταν απλώς ένα όραμα προϊόντος. Ήταν μια δήλωση αλλαγής εποχής. Ο Atlas δεν φιλοδοξεί να είναι απλώς ένας ακόμη browser δίπλα στον Chrome ή στον Safari. Θέλει να ανατρέψει το ίδιο το μοντέλο πλοήγησης και αναζήτησης στο διαδίκτυο, ένα μοντέλο που για δύο δεκαετίες είχε σχεδόν μονοπωληθεί από τη Google.
Η Google έκανε πολλά τα τελευταία χρόνια για να ενσωματώσει την τεχνητή νοημοσύνη στην εμπειρία αναζήτησης, ωστόσο η προσέγγισή της ήταν ως τώρα προσθετική: απλώς πρόσθετε ένα “κουτί” με απαντήσεις AI πάνω από τα αποτελέσματα αναζήτησης. Η OpenAI αντίθετα τοποθετεί την τεχνητή νοημοσύνη στο επίκεντρο της ίδιας της πλοήγησης.
Ο Atlas επιτρέπει στους χρήστες να συνομιλούν άμεσα με τον browser τους, να κάνουν ερωτήσεις, να λαμβάνουν απαντήσεις, να προσανατολίζονται χωρίς να βυθίζονται σε δεκάδες tabs και άχρηστα links. Είναι μια διαλογική πλοήγηση που θυμίζει περισσότερο συνομιλία με έναν γνώστη παρά μια παραδοσιακή αναζήτηση.
Ο Μπεν Γκούντγκερ, επικεφαλής μηχανικός του Atlas και πρώην πρωταγωνιστής στην ανάπτυξη τόσο του Firefox όσο και του Chrome περιέγραψε τη νέα προσέγγιση ως “παραδειγματική μετατόπιση”. «Αυτό το νέο μοντέλο αναζήτησης είναι πραγματικά ισχυρό. Είναι μια εμπειρία πολλαπλών βημάτων. Μπορείς να έχεις έναν διάλογο με τα αποτελέσματα αντί να σε στέλνει απλώς σε μια ιστοσελίδα».
Πίσω από τον ενθουσιασμό για το νέο προϊόν κρύβεται μια πολύ ουσιαστική γεωπολιτική μάχη στον χώρο της τεχνολογίας. Ο Chrome κυριαρχεί σήμερα ως ο δημοφιλέστερος browser παγκοσμίως και αποτελεί για τη Google ένα κρίσιμο κανάλι διαφημιστικών εσόδων.
Όμως το ChatGPT αριθμεί ήδη περισσότερους από 800 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες την εβδομάδα. Αν ένα σημαντικό ποσοστό από αυτούς στραφεί στον Atlas, αυτό σημαίνει ότι η Google θα χάσει πρόσβαση σε ένα τεράστιο όγκο χρηστών και δεδομένων, περιορίζοντας την ικανότητά της να τους στοχεύει διαφημιστικά και να τους κατευθύνει προς τη μηχανή αναζήτησής της.
Η απειλή είναι ακόμη πιο έντονη μετά την πρόσφατη απόφαση του αμερικανικού Υπουργείου Δικαιοσύνης που απαγορεύει στην Google να συνάπτει αποκλειστικές συμφωνίες για την αναζήτηση. Ο Atlas δεν είναι απλώς ένας ανταγωνιστής, είναι ένα νέο μοντέλο χρήσης του ίντερνετ.
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και ανησυχητικά για κάποιους στοιχεία του Atlas είναι η άμεση πρόσβαση στο περιεχόμενο του browser. Ο Atlas μπορεί κυριολεκτικά να “διαβάζει” τις σελίδες που βλέπει ο χρήστης σε πραγματικό χρόνο, να κατανοεί το πλαίσιο και να το χρησιμοποιεί για πιο έξυπνες απαντήσεις.
Αυτή η δυνατότητα δημιουργεί τεράστιες διαφημιστικές προοπτικές. Η OpenAI δεν προβάλλει ακόμα διαφημίσεις, αλλά δεν το αποκλείει. Αντίθετα το τελευταίο διάστημα δημοσιεύει πολλές αγγελίες για θέσεις σε adtech, πυροδοτώντας εικασίες για μια επικείμενη στροφή στη διαφήμιση.
Πρόκειται για ένα νέο, πρωτοφανές επίπεδο πρόσβασης στα δεδομένα του χρήστη. Σε μια εποχή που οι ανησυχίες για την ιδιωτικότητα είναι υψηλές, αυτή η επιλογή ενδέχεται να προκαλέσει αντιδράσεις, αλλά είναι ταυτόχρονα μια στρατηγική ευκαιρία για την OpenAI να δημιουργήσει ένα νέο επιχειρηματικό μοντέλο βασισμένο όχι μόνο σε συνδρομές, αλλά και σε στοχευμένες διαφημίσεις.
Για χρόνια η OpenAI παρουσιαζόταν ως μια εταιρεία στραμμένη αποκλειστικά στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης (AGI). Όμως με τον Atlas γίνεται φανερό πως η στρατηγική της παίρνει ξεκάθαρα εμπορική κατεύθυνση.
Ο Atlas δεν είναι ένα ερευνητικό project. Είναι ένα καθαρόαιμο προϊόν μαζικής κατανάλωσης, σχεδιασμένο να προσελκύσει χρήστες, να δημιουργήσει οικοσύστημα και να αυξήσει τα έσοδα και όλα αυτά τη στιγμή που η OpenAI αντιμετωπίζει το «ερώτημα των 300 δισ. δολαρίων»: πώς θα χρηματοδοτήσει και θα δικαιολογήσει τα τεράστια data centers που χτίζει;
Αν υπάρχει απάντηση, αυτή μπορεί να ξεκινά εδώ στον browser.
Η ιστορία των browsers είναι η ιστορία του ίδιου του διαδικτύου. Από τον Netscape στον Internet Explorer, από τον Firefox στον Chrome, κάθε αλλαγή σήμαινε μια νέα φάση του ψηφιακού πολιτισμού. Ο Atlas φιλοδοξεί να εγκαινιάσει την επόμενη. Όχι απλώς ως εργαλείο πλοήγησης, αλλά ως έξυπνος συνομιλητής, βοηθός και κόμβος πρόσβασης στη γνώση. Το αν θα τα καταφέρει, θα εξαρτηθεί από το πόσο οι χρήστες είναι έτοιμοι να εμπιστευτούν μια εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης να καθοδηγεί την πλοήγησή τους και πόσο η Google μπορεί να απαντήσει στην πρόκληση.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η ανακοίνωση αυτή δεν είναι μια απλή προσθήκη στην αγορά. Είναι η πρώτη αληθινή πρόκληση στην κυριαρχία της Google στον χώρο του browser εδώ και 15 χρόνια και ίσως η απαρχή μιας νέας εποχής όπου η πλοήγηση στον ιστό δεν θα γίνεται με clicks και links, αλλά με λέξεις και διάλογο. Η μάχη για το μέλλον του διαδικτύου μόλις άρχισε και αυτή τη φορά δε θα παιχτεί στη γραμμή αναζήτησης. Θα παιχτεί στην εμπειρία της συνομιλίας.
*Με στοιχεία από το TechCrunch
