Για χρόνια η Ευρώπη έβλεπε την τεχνολογία σαν κάτι “ουδέτερο”, μία υπόθεση μηχανικών, προγραμματιστών και επενδυτών. Οι πολιτικοί νομοθετούσαν, οι επιχειρήσεις καινοτομούσαν κι ανάμεσά τους υπήρχε ένα λεπτό πέπλο αποστασιοποίησης. Όμως αυτή η εποχή τελειώνει. Σήμερα η ευρωπαϊκή τεχνολογία δεν είναι πια απλώς μια αγορά, αποτελεί να πεδίο εξουσίας, ένα εργαλείο πολιτικής και τη νέα ιδεολογία. 

Η φετινή ετήσια έκθεση της εταιρείας venture capital Atomico, με τίτλο State of European Tech είναι το πιο καθαρό σημάδι αυτής της στροφής. Ενώ παλαιότερα αποτελούσε έναν απολογισμό αριθμών και επιδόσεων η φετινή έκδοση διαβάζεται σαν ένα πολιτικό μανιφέστο. Δεν περιορίζεται στο να καταγράψει που βρίσκονται οι ευρωπαϊκές startups, αλλά προσπαθεί να χαράξει στρατηγική για το μέλλον, δηλαδή πως η Ευρώπη θα σταθεί απέναντι στις ΗΠΑ και την Κίνα, πως θα αποκτήσει δικούς της τεχνολογικούς γίγαντες, πως θα μετατρέψει τη ρύθμιση σε κινητήριο δύναμη και όχι σε τροχοπέδη. 

Ο συγγραφέας της έκθεσης και partner της Atomico, Τομ Βέιμαϊερ τονίζει ξεκάθαρα: 

«Δεν αρκεί πια να δείχνουμε πόσο μακριά φτάσαμε. Είναι κρίσιμο να χρησιμοποιήσουμε αυτές τις γνώσεις για να δείξουμε τον δρόμο προς τα εμπρός». 

Η Atomico που ιδρύθηκε το 2006 από τον συνιδρυτή του Skype, Νίκλας Ζένστρομ διαθέτει βαρύ χαρτοφυλάκιο (Klarna, DeepL, Pipedrive, Stripe, Aiven, Supercell) και άρα έχει λόγο στις παγκόσμιες εξελίξεις. Οι τέσσερις πολιτικές προτάσεις της έκθεσης συνοψίζουν μια νέα ευρωπαϊκή νοοτροπία:

Fix the friction, Fund the future, Empower talent, Champion risk. Ή αλλιώς, λιγότερη γραφειοκρατία, μεγαλύτερη επένδυση, κινητικότητα ταλέντων και μια κουλτούρα που δεν φοβάται την αποτυχία. 

Η Atomico δεν απευθύνεται πια μόνο σε επενδυτές ή ιδρυτές startup. Απευθύνεται σε πολιτικούς, ρυθμιστές και πολίτες. πρέπει να γίνει προτεραιότητα πολιτικής, γιατί η ίδια η ταυτότητα της Ευρώπης εξαρτάται από αυτήν. Το μήνυμα βρήκε ανταπόκριση σε υψηλό επίπεδο. Για πρώτη φορά η έκθεση περιλαμβάνει δήλωση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που τονίζει ότι θέλει «το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης να χτιστεί στην Ευρώπη». Δεν είναι τυχαίο. Οι Βρυξέλλες αντιλαμβάνονται ότι η τεχνολογία δεν είναι μόνο ζήτημα ανάπτυξης, αλλά και ζήτημα κυριαρχίας. Όποιος ορίζει το πλαίσιο, ορίζει και το μέλλον. 

Αυτός είναι και ο λόγος που το λεγόμενο “28ο καθεστώς”, μια πρόταση για ενιαίο νομικό πλαίσιο λειτουργίας των επιχειρήσεων στην ΕΕ έχει πάρει κεντρική θέση στη συζήτηση. Η Atomico προειδοποιεί: το αν θα θεσπιστεί ως κανονισμός ή οδηγία θα κρίνει την επιτυχία του. Ο κανονισμός ισχύει αυτομάτως σε όλα τα κράτη μέλη.  

Το αίτημα για ενιαίο πλαίσιο δεν είναι θεωρητικό. Σήμερα κάθε startup που δραστηριοποιείται σε περισσότερες από μία ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να πλοηγείται μέσα σε 27 διαφορετικά νομικά και φορολογικά καθεστώτα. Ο χρόνος και τα χρήματα που χάνονται σε αυτή τη διαδικασία δεν είναι αμελητέα και για πολλούς αυτό είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο στην ευρωπαϊκή καινοτομία. 

Η φετινή έκθεση της Atomico κάνει κάτι παραπάνω από lobbying. Είναι ένα σημείο πολιτισμικής στροφής. Οι ευρωπαϊκές startups αρχίζουν να μαθαίνουν τη γλώσσα της πολιτικής εξουσίας. Όπως οι Big Tech στις ΗΠΑ προσλαμβάνουν ανθρώπους δημοσίων υποθέσεων, διαμορφώνουν αφήγημα, συμμετέχουν σε διαβουλεύσεις, γράφουν «non-papers» και απευθύνονται ευθέως στην κοινωνία. 

«Στην Ευρώπη υπάρχει βαθιά δυσπιστία απέναντι στη βιομηχανία της τεχνολογίας. Παλαιότερα, η επικοινωνία ήταν απλώς ένα εργαλείο marketing. Σήμερα είναι εργαλείο διαχείρισης ρίσκου και φήμης», υποστηρίζει ο ο Αλεξάντρου Βόικα, επικεφαλής πολιτικής επικοινωνίας στην Synthesia, μια από τις πιο επιτυχημένες εταιρείες AI της Ευρώπης 

Με άλλα λόγια, η τεχνολογία στην Ευρώπη πρέπει πρώτα να κερδίσει την εμπιστοσύνη της κοινωνίας προτού διεκδικήσει πολιτική ισχύ. Το μεγάλο στοίχημα είναι να μην ταυτιστεί αυτό το νέο κύμα lobbying με συγκεκριμένα κόμματα ή ιδεολογίες. Αν η τεχνολογία γίνει κομματική υπόθεση θα χάσει την ηθική υπεροχή της ουδετερότητας.  

Η Ευρώπη βρίσκεται σε σταυροδρόμι. 

Μπορεί να επιλέξει να παραμείνει η ήπειρος της ρύθμισης, της προσοχής και της επιφύλαξης ή να μετατραπεί σε ήπειρο της τόλμης, της επένδυσης και της ενιαίας στρατηγικής. Αν συνεχίσει να προχωρά με ρυθμούς διοικητικού συμβουλίου θα βρεθεί θεατής στην παγκόσμια τεχνολογική σκηνή. 

Η ευρωπαϊκή τεχνολογία έχει ωριμάσει αρκετά ώστε να καταλάβει ότι η καινοτομία χωρίς πολιτική βούληση είναι απλώς όνειρο. Το ερώτημα είναι αν οι πολιτικοί έχουν ωριμάσει αρκετά για να καταλάβουν ότι χωρίς τεχνολογία δεν υπάρχει μέλλον. 

*Mε στοιχεία από το TechCrunch 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.