Υπάρχει κάτι σχεδόν ειρωνικό στο ότι είκοσι χρόνια μετά την κυκλοφορία του πρώτου iPhone η συσκευή που άλλαξε τα πάντα στον τρόπο που επικοινωνούμε έχει πάψει, για πολλούς από εμάς να λειτουργεί στην πιο βασική της διάσταση: ως τηλέφωνο. Το παραδέχεται σχεδόν κάθε χρήστης: απαντάμε στις κλήσεις μόνο όταν ξέρουμε ποιος μας καλεί, συνήθως συγγενής ή συνεργάτης. Οι άγνωστοι αριθμοί οδηγούνται κατευθείαν στον τηλεφωνητή που τους μετατρέπει σε κείμενο για να διαπιστώσουμε, σχεδόν πάντα ότι πρόκειται για spam, για ρομποκλήσεις, για απάτες. 

Η Apple επιχειρεί τώρα να αποκαταστήσει αυτή τη χαμένη λειτουργία, με τα νέα εργαλεία που ενσωματώνει στο iOS 26. Στην πραγματικότητα προσπαθεί να κάνει κάτι απλό αλλά επαναστατικό: να ξαναδώσει στον χρήστη την αίσθηση ότι ελέγχει το τηλέφωνό του. 

Δεν είναι τυχαίο το timing. Σχεδόν 8 στους 10 Αμερικανούς δηλώνουν ότι δεν απαντούν ποτέ σε άγνωστους αριθμούς. Τον Αύγουστο μόνο, έφτασαν στα κινητά τους 19,2 δισεκατομμύρια spam μηνύματα, δηλαδή 63 ανεπιθύμητα SMS για κάθε πολίτη. Το κόστος; Η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου εκτιμά ότι οι Αμερικανοί χάνουν 470 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο σε απάτες που ξεκινούν από μηνύματα. 

Ποιος φταίει; Οι πάροχοι κατηγορούν τους ρυθμιστές, οι ρυθμιστές τις εταιρείες τεχνολογίας, όλοι μαζί τους ίδιους τους απατεώνες. Στην πράξη κανείς δεν αναλαμβάνει την ευθύνη και το πρόβλημα γιγαντώνεται. Όπως εύστοχα παρατηρεί μια αναλύτρια καταναλωτικής προστασίας: η κοινωνία έχει αποδεχθεί ότι ζει σε ένα καθεστώς δυσπιστίας απέναντι στο ίδιο της το τηλέφωνο. 

Η απάντηση της Apple έρχεται με δύο βασικά εργαλεία. Το πρώτο είναι το νέο Call Screening: όταν σας καλεί άγνωστος αριθμός, δεν χτυπάει αμέσως το τηλέφωνο. Αντί γι’ αυτό παρεμβάλλεται η Siri, η οποία ζητάει από τον καλούντα να πει το όνομά του και τον λόγο της κλήσης. Εσείς βλέπετε σε πραγματικό χρόνο την απομαγνητοφώνηση και αποφασίζετε: θα απαντήσετε, θα στείλετε μήνυμα, ή θα αφήσετε το σύστημα να μεταφέρει την κλήση στον τηλεφωνητή. Έτσι το πρώτο φίλτρο είναι ήδη εκεί πριν καν ακούσετε το κουδούνισμα. 

Το δεύτερο είναι η διαχείριση των ανεπιθύμητων SMS. Με τις νέες ρυθμίσεις, τα μηνύματα από άγνωστους αποστολείς φιλτράρονται αυτόματα σε ξεχωριστό φάκελο, ενώ ένα επιπλέον φίλτρο “Spam” αναλαμβάνει να εντοπίζει ύποπτα μηνύματα και να τα απομονώνει. Υπάρχουν και επιμέρους κατηγορίες, “Συναλλαγές”, “Προσφορές” που θυμίζουν όλο και περισσότερο τον τρόπο που έχουμε μάθει να αντιμετωπίζουμε το email. 

Είναι η λύση; Όχι απόλυτα. Γιατί το φίλτρο, όσο έξυπνο κι αν είναι, μπορεί να αποκλείσει και ό,τι δεν θα έπρεπε. Η εμπειρία δείχνει ότι κάποια κρίσιμα τηλεφωνήματα για παράδειγμα από έναν γιατρό ή μια δημόσια υπηρεσία κινδυνεύουν να χαθούν μέσα στον θόρυβο της προστασίας. Από την άλλη το να σηκώσεις μια ύποπτη κλήση μπορεί να σε οδηγήσει σε πραγματικό κίνδυνο: από την απλή καταγραφή ότι το νούμερό σου είναι “ενεργό”, μέχρι τις πιο σύνθετες απάτες με φωνητική κλωνοποίηση αγαπημένων προσώπων. 

Η Apple δίνει λοιπόν ένα παραπάνω όπλο στον χρήστη, αλλά δεν μπορεί να λύσει οριστικά το πρόβλημα. Οι απατεώνες θα βρουν τρόπους να παρακάμψουν ακόμα και τη Siri. Άλλωστε, το έχουν αποδείξει: κάθε καινούργιο εμπόδιο γίνεται μια καινούργια πρόκληση. 

Η συζήτηση είναι ευρύτερη. Το τηλέφωνο έχει πάψει προ πολλού να είναι μέσο φωνητικής επικοινωνίας. Είναι φωτογραφική μηχανή, είναι τράπεζα, είναι εισιτήριο, είναι πορτοφόλι, είναι τηλεόραση τσέπης. Το τηλέφωνο που χτυπάει είναι πλέον ο πιο ενοχλητικός ρόλος του, γι’ αυτό και οι περισσότεροι δεν απαντούν. 

Η Apple επιχειρεί να επαναφέρει το βασικό: τη φωνή. Να ξαναδώσει στον χρήστη την εμπιστοσύνη ότι μπορεί να σηκώσει το ακουστικό χωρίς να κινδυνεύει. Αν θα τα καταφέρει, θα κριθεί όχι μόνο από την τεχνολογική ευφυΐα των νέων εργαλείων, αλλά και από τη συλλογική βούληση εταιρειών, ρυθμιστικών αρχών και παρόχων να χτυπήσουν τη ρίζα του προβλήματος. 

Η συζήτηση δεν αφορά μόνο την Apple. Αφορά την ίδια τη σχέση μας με την τεχνολογία. Ζούμε σε έναν κόσμο όπου η δυσπιστία έγινε κανόνας. Δεν εμπιστευόμαστε τις κλήσεις, δεν εμπιστευόμαστε τα SMS, δεν εμπιστευόμαστε τα emails και κάπου εδώ χάνεται η ουσία: το τηλέφωνο δημιουργήθηκε για να φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά, όχι για να τους τρομάζει. 

Αν η Apple καταφέρει να ξαναδώσει στον χρήστη τη χαμένη εμπιστοσύνη, έστω και με βήματα αργά και ατελή, θα έχει προσφέρει κάτι περισσότερο από μια νέα λειτουργία. Θα έχει προσφέρει την ελπίδα ότι η τεχνολογία μπορεί ακόμη να υπηρετεί τον άνθρωπο, γιατί το πραγματικό ζητούμενο δεν είναι αν η Siri μπορεί να κρατήσει μακριά το επόμενο spam. Είναι αν εμείς μπορούμε να ξαναβρούμε την ηρεμία να απαντήσουμε το τηλέφωνό μας χωρίς να φοβόμαστε. 

*Με στοιχεία από το TechCrunch. 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.