Η αμερικανική αγορά αυτοκινήτου ζει τους τελευταίους μήνες μια έκρηξη που δεν θυμίζει σε τίποτα τη ρουτίνα των προηγούμενων ετών. Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα που μέχρι πρότινος θεωρούνταν προϊόν για τους πρωτοπόρους ή τους φανατικούς της τεχνολογίας καταγράφουν ρεκόρ πωλήσεων ανατρέποντας τους παραδοσιακούς κανόνες της αυτοκινητοβιομηχανίας. Πίσω από τα εντυπωσιακά ποσοστά κρύβεται μια πιο σύνθετη ιστορία, γεμάτη πολιτικές αποφάσεις, οικονομικά κίνητρα και τον σιωπηλό ανταγωνισμό ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον υπόλοιπο κόσμο. 

Η αφορμή για την πρόσφατη εκτίναξη ήταν η κατάργηση της φορολογικής έκπτωσης των 7.500 δολαρίων για την αγορά ηλεκτρικού οχήματος. Για χρόνια αυτή η έκπτωση αποτελούσε τον κεντρικό μοχλό επιδότησης της πράσινης μετάβασης στις ΗΠΑ. Όμως η κυβέρνηση Τραμπ, με τη γνωστή της επιμονή να ανατρέπει τις πολιτικές της προηγούμενης διοίκησης, υπέγραψε την περίφημη «One Big Beautiful Bill» βάζοντας τέλος σε αυτή τη στήριξη από την 1η Οκτωβρίου. Το αποτέλεσμα ήταν αναπάντεχο: οι καταναλωτές έσπευσαν να προλάβουν την ευκαιρία πριν χαθεί δημιουργώντας μια φρενίτιδα στις εκθέσεις και τις αντιπροσωπείες. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία της JD Power, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα αναμένεται να φτάσουν φέτος τον Αύγουστο σε μερίδιο 12,8% επί των συνολικών πωλήσεων, ένα νούμερο που πριν λίγα χρόνια έμοιαζε μακρινό όνειρο. Η αύξηση κατά 3,2% σε σχέση με πέρυσι αποδεικνύει τη δύναμη που έχουν τα κίνητρα στις αποφάσεις των καταναλωτών. Το κοινό δεν αλλάζει συνήθειες από τη μια μέρα στην άλλη, όμως όταν βλέπει ότι μια σημαντική έκπτωση καταργείται τότε ενεργοποιείται ένα ένστικτο βιασύνης. 

Οι αναλυτές όμως προειδοποιούν: η άνοδος αυτή είναι προσωρινή. Η φούσκα που διαμορφώθηκε απότομα τον Ιούλιο και τον Αύγουστο ενδέχεται να ξεφουσκώσει μέσα στο φθινόπωρο. Το φαινόμενο που αποκαλούν «payback effect» μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των πωλήσεων προς το τέλος του έτους και ίσως ακόμη και μέσα στο 2026. Εν ολίγοις όσοι ήθελαν ηλεκτρικό όχημα έσπευσαν να το αποκτήσουν τώρα και δύσκολα θα ακολουθήσουν νέες μεγάλες αγορές βραχυπρόθεσμα. 

Απέναντι σε αυτή την αβεβαιότητα, οι αυτοκινητοβιομηχανίες και οι αντιπρόσωποι καλούνται να παίξουν τα δικά τους χαρτιά. Οι πρώτοι ίσως κρατήσουν τις τιμές χαμηλά, ελπίζοντας να διατηρήσουν ζωντανό το ενδιαφέρον. Οι δεύτεροι που βλέπουν τις αποθήκες τους γεμάτες με EVs, πιθανότατα θα συνεχίσουν τις επιθετικές εκπτώσεις και τις χρηματοδοτικές προσφορές. Μόνο που όλα αυτά δεν συμβαίνουν σε κενό: οι δασμοί που επιβλήθηκαν στα εισαγόμενα αυτοκίνητα πιέζουν ακόμη και τις αμερικανικές εταιρείες, αφού αρκετά από τα πιο προσιτά τους μοντέλα κατασκευάζονται στο Μεξικό ή στον Καναδά και τώρα επιβαρύνονται με δασμούς 25%. 

Παρά τις αντιξοότητες υπάρχει ένα αίσθημα αισιοδοξίας στον κλάδο. Όπως επισημαίνει ο Μαρκ Σίρμερ της Cox Automotive, «τα EVs είναι απλώς καλύτερα οχήματα». Μεγαλύτερες μπαταρίες, αυξημένη αυτονομία, ταχύτερη φόρτιση, χαμηλότερο κόστος: το τεχνολογικό προβάδισμα είναι σαφές. Παράλληλα το δίκτυο των φορτιστών εξαπλώνεται σε πόλεις, εθνικούς δρόμους και εμπορικά κέντρα κάνοντας την καθημερινότητα του κατόχου ηλεκτρικού αυτοκινήτου όλο και πιο εύκολη. 

Αυτό που παραμένει ανησυχητικό είναι το διεθνές σκηνικό. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας φέτος τα ηλεκτρικά οχήματα θα αποτελέσουν πάνω από το 25% των νέων πωλήσεων αυτοκινήτων παγκοσμίως. Στην Ευρώπη, στην Κίνα, ακόμη και σε αναδυόμενες αγορές η μετάβαση επιταχύνεται με ρυθμούς που αφήνουν τις ΗΠΑ πίσω. Παρά την πρόσκαιρη άνθηση, η αμερικανική αγορά κινείται ακόμη μόλις γύρω στο 8%. Αυτό το χάσμα δεν είναι απλώς στατιστικό. Απειλεί την ίδια την ανταγωνιστικότητα των αμερικανικών κατασκευαστών. 

Η Κίνα ειδικά έχει εξελιχθεί σε υπερδύναμη της ηλεκτροκίνησης. Οι εταιρείες της παράγουν φθηνότερα, μαζικότερα και με τεχνολογίες που συχνά υπερβαίνουν τις δυνατότητες των δυτικών οίκων. Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν βρουν έναν τρόπο να σταθούν στο ύψος αυτής της πρόκλησης, τότε οι εταιρείες τους κινδυνεύουν να μείνουν εγκλωβισμένες σε μια αγορά εσωτερική και βραδυκίνητη, ενώ το διεθνές παιχνίδι θα παίζεται αλλού. «Η πραγματική απειλή είναι η διεθνής ανταγωνιστικότητα», προειδοποιεί ο Σον Τάκερ από το Kelley Blue Book. «Ή θα προλάβουν τους Κινέζους ή θα καταντήσουν ένα απομονωμένο νησί». 

Σε αυτό το σκηνικό η σημερινή έκρηξη των πωλήσεων μοιάζει με φωτοβολίδα. Ναι, φωτίζει τον ουρανό εντυπωσιακά, αλλά σύντομα σβήνει. Η μεγάλη μάχη δεν είναι οι πωλήσεις του Αυγούστου, αλλά η κατεύθυνση της αμερικανικής βιομηχανίας την επόμενη δεκαετία. Θα επιλέξει η χώρα να στηρίξει με συνέπεια την ηλεκτροκίνηση, επενδύοντας σε υποδομές, έρευνα και παραγωγή; Ή θα αφήσει τις δυνάμεις της αγοράς να καθορίσουν την πορεία, με τον κίνδυνο να μείνει πίσω στον παγκόσμιο αγώνα δρόμου; 

Η ιστορία των ηλεκτρικών αυτοκινήτων γράφεται σήμερα με δύο πρόσωπα. Από τη μία οι γεμάτες αντιπροσωπείες, οι καταναλωτές που βιάζονται να υπογράψουν συμβόλαια, οι αριθμοί που φτάνουν σε ύψη ρεκόρ. Από την άλλη οι ανησυχίες για το αύριο, η αβεβαιότητα για τις πωλήσεις μετά τον Σεπτέμβριο, η πίεση από τον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Το παρόν είναι εντυπωσιακό, το μέλλον όμως είναι ανοιχτό και απαιτητικό. 

Η εκτίναξη των πωλήσεων πιθανώς να λειτουργήσει ως καμπανάκι αφύπνισης. Όχι μόνο για τους αγοραστές που έσπευσαν να επωφεληθούν από την τελευταία στιγμή της φορολογικής έκπτωσης, αλλά και για μια ολόκληρη βιομηχανία και μία χώρα που πρέπει να αποφασίσουν αν θα τρέξουν μπροστά ή θα μείνουν πίσω. Όπως δείχνει η εμπειρία της Κίνας και της Ευρώπης η ηλεκτροκίνηση δεν είναι μια μόδα, είναι το μέλλον και όποιος καθυστερεί, απλά χάνει το τρένο. 

*Με πληροφορίες από το Wired. 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.