Ήταν ένα τεχνολογικό επίτευγμα που έγραψε ιστορία, εντυπωσιάζοντας το κοινό, «ανασταίνοντας» έναν νεκρό ράπερ. Τον Απρίλιο του 2012 στο φεστιβάλ Coachella στην Καλιφόρνια, ο Tupac Shakur ανέβηκε στη σκηνή μαζί με τον Snoop Dogg και τον Dr. Dre, ενώ είχε πεθάνει 16 χρόνια πριν, μέσα στο αμάξι του από πυροβολισμούς στο Λας Βέγκας.

Αλλά αυτός ήταν ο Tupac σε ολόγραμμα, αθυρόστομος και αληθινός, κι εμφανιζόταν μπροστά σε ένα «σοκαρισμένο και γεμάτο έκπληξη» κοινό.

Από τότε που οι άνθρωποι μυήθηκαν στον κόσμο της μουσικής, η εξέλιξη της τεχνολογίας κατάφερε να κάνει τη μουσική έκφραση αθάνατη. Σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας, οι καινοτόμοι μουσικοί προσπάθησαν να πρωτοτυπήσουν κάνοντας προσβάσιμες συναυλίες που θα μείνουν στην ιστορία.

Καθώς οι γνώσεις της μηχανικής αναπτύχθηκαν, ο σχεδιασμός των

μουσικών οργάνων εξελίχθηκε. Πολλοί κλασικοί συνθέτες εισήγαγαν πρωτοποριακά όργανα στις παρτιτούρες τους, προσθέτοντας βάθος και χρώμα που διεύρυναν την εμπειρία της ακρόασης.

Τα ακριβή συστήματα σημειογραφίας εξελίχθηκαν, προσφέροντας στη μουσική μια αίσθηση αθανασίας μέσω του τυπωμένου χειρόγραφου. Το 1853 ο φωνογάφος του Edouard-Leon Scott de Martinville πρωτοστάτησε με μια πρωτοπόρα τεχνική ηχογράφησης.

Το 1912 ο WC Handy συνέθεσε το Memphis Blues, ένα τραγούδι που γνώρισε τεράστια επιτυχία στις ΗΠΑ και επηρέασε την εξέλιξη της ποπ μουσικής. Δημοσιευμένο σε έντυπη μορφή, ήταν εξαιρετικά δημοφιλές στις αίθουσες χορού και σύντομα κάθε μπάντα άρχισε να το παίζει. Η μεγάλη του απήχηση αναγνωρίστηκε από μια νεοσύστατη βιομηχανία ηχογραφήσεων, η οποία πολύ σύντομα άνθισε.

Τεχνολογία = δημιουργικότητα

Η επανάσταση στην ποιότητα της καταγραφής της μουσικής ήρθε με την έλευση του hi-fi και του στερεοφωνικού που εισήγαγε η Yamaha. Όσοι καλλιτέχνες προσαρμόστηκαν στις τεχνολογικές εξελίξεις, είχαν τη δυνατότητα να μπουν μαζικά στα αμερικανικά σπίτια. Ένα από τα μεγαλύτερα συγκροτήματα της δεκαετίας του 1970 και του 1980, το σουηδικό σούπερ γκρουπ Abba, αγκάλιασε αυτή την τεχνολογική εξέλιξη πρωτοπορώντας στις τεχνικές ηχογράφησης, οι οποίες χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα ως πρότυπο.

Πίσω από αυτή την τεχνολογική καινοτομία βρισκόταν η δημιουργική ιδιοφυΐα που παρήγαγε εκατομμύρια πωλήσεις δίσκων και έδωσε μερικές από τις πιο πετυχημένες συναυλίες από τη δεκαετία του 1970 και μετά. Μετά τη διάλυση του συγκροτήματος, ο Benny και ο Björn στράφηκαν στο μιούζικαλ. Μαζί με το ενδιαφέρον τους για τις τεχνολογικές εξελίξεις, πράγμα που έσπειρε το σπόρο για να επαναφέρουν και να  ανακαλύψουν εκ νέου τη μουσική των Abba 40 χρόνια αργότερα.

Αυτό το μήνα θα δούμε τις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις της μουσικής αθανασίας, όταν οι Abba θα επιστρέψουν ζωντανά στη σκηνή μετά από 40 χρόνια απουσίας. Αλλά αυτή τη φορά επιστρέφουν ως ανθρωποειδή – ψηφιακά ολογράμματα.

Η εταιρεία Industrial Light and Magic του George Lucas δημιούργησε ολογραφικά ομοιώματα που αλληλεπιδρούν με μια ζωντανή μπάντα σε ένα ειδικά σχεδιασμένο για το σκοπό αυτό θέατρο στο ανατολικό Λονδίνο. Ο Benny, ο Björn, η Frida και η Agnetha παρείχαν τα προηχογραφημένα φωνητικά και κινήσεις που έχουν καταγραφεί και στη συνέχεια θα αναπαραχθούν από τα ψηφιακά άβαταρ.

Οι ψηφιακοί σωσίες των Abba έχουν νεανική εμφάνιση τους – γύρω στην ηλικία των 30, όταν οι μουσικοί βρίσκονταν στο απόγειο της καριέρας τους – δημιουργώντας ένα εύλογο ερώτημα σχετικά με την ανθρώπινη θνητότητα των Abba έναντι της νέας τους αθανασίας στον κόσμο του Metaverse.

Η μουσική των Abba είναι αναμφισβήτητα διαχρονική- οι απλές μελωδίες με τις περίπλοκες δομές απευθύνονται σε εκατομμύρια ανθρώπους. Οι «Abbatars» είναι μια επανεφεύρεση για ένα νέο κοινό, αλλά θα συνεχίσουν κι αφότου φύγουν από τη ζωή πραγματικοί μουσικοί να είναι ενεργοί στο μουσικό προσκήνιο;

Εκτός από τους Abba και τον Tupac, υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις όπου η ψηφιοποίηση έχει οριστεί ως βασική στρατηγική για οικονομικό κέρδος. Η εμφάνιση του ψηφιακού συγκροτήματος Gorillaz στα Grammy του 2006 συνδυάστηκε άψογα με την εμφάνιση της Madonna. Και το ολόγραμμα του Richard Barton εμφανίστηκε σε μια παγκόσμια περιοδεία του War of the Worlds σε μια άλλη παράσταση του 2006.

Η μουσική στο Metaverse

Η προσαρμογή τρισδιάστατων avatars έχει γίνει ένας μοναδικός τρόπος για τους καλλιτέχνες να δημιουργούν εικονικά εμπορικά brands σε διάφορες ψηφιακές πλατφόρμες. Μπορούν να συνδεθούν εικονικά με τους θαυμαστές τους, ενώ ταυτόχρονα μπορούν να αλληλοεπιδράσουν, να εκφράζονται και να βιώνουν νέες εμπειρίες.

Αυτό είναι πλέον εφικτό με τη χρήση λογισμικού τεχνητής νοημοσύνης για τη δημιουργία ολογραμμάτων, όπως έδειξαν ερευνητές του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) σε ένα πείραμα που δημιούργησε ολογράμματα σχεδόν αστραπιαία.

Η Ziva Dynamics, πρωτοπόρος στην προσομοίωση και τη δημιουργία χαρακτήρων σε πραγματικό χρόνο, χρησιμοποιεί συνθετικά άβαταρ με τεχνητή νοημοσύνη για τη δημιουργία αυτόνομων και πολύπλοκων προσομοιώσεων κίνησης με βάση τους πραγματικούς μυς, το λίπος, τους μαλακούς ιστούς και την επαφή με το δέρμα.

Τον Απρίλιο του 2021, σε ένα έργο με τίτλο Lost Tapes Of The 27 Club, η Magenta τεχνητής νοημοσύνης της Google χρησιμοποιήθηκε ακόμη και για να συνθέσει τραγούδια στο στυλ μουσικών που πέθαναν στην περιβόητη ηλικία των 27 ετών, όπως ο Τζίμι Χέντριξ, ο Τζιμ Μόρισον και η Έιμι Γουάινχαουζ.

Αυτές οι τεχνολογίες έχουν τη δυνατότητα να δημιουργούν ρεαλιστικές συνθέσεις και ολογράμματα τεχνητής νοημοσύνης αναπαριστώντας τους αποθανόντες καλλιτέχνες, επιτρέποντάς τους να συνεχίσουν να δημιουργούν, να επηρεάζουν και να παίζουν μουσική για το κοινό του μέλλοντος.

Η Epic Games, δημιουργός του εξαιρετικά επιτυχημένου Fortnite, προβλέπει ότι η ψηφιοποίηση θα συνδυαστεί με το Metaverse, συνθέτοντας ένα  δίκτυο απόλυτα καθηλωτικών ψηφιακών κόσμων.

Αναστατώνοντας τη μουσική βιομηχανία

Ενώ οι ζωντανές περιοδείες είναι χρονοβόρες και δαπανηρές για τους νέους καλλιτέχνες, μια χαμηλού κόστους «περιοδεία» στο metaverse θα μπορούσε να αποτελέσει έναν νέο τρόπο για τους λάτρεις της μουσικής να παρακολουθούν ζωντανές παραστάσεις. Πρόσφατα, οι εικονικές παραστάσεις των Justin Bieber, DeadMau5 και The Weeknd έχουν ήδη γίνει δημοφιλείς.

Σε αυτόν τον αναπτυσσόμενο κλάδο της μουσικής βιομηχανίας, οι δισκογραφικές εταιρείες και οι εταιρείες μάρκετινγκ θα μπορούσαν να αντικατασταθούν από αποκεντρωμένους αυτόνομους οργανισμούς (Decentralised Autonomous Organisations). Οι οργανισμοί αυτοί είναι διαδικτυακοί και λειτουργούν σαν συνεταιρισμοί, λαμβάνοντας όλες τις αποφάσεις από κοινού.

Οι DAOs αναστατώνουν ήδη τη μουσική βιομηχανία – μαζί με τα NFTs (non-fungible tokens), τα οποία είναι ένας τρόπος μεταβίβασης ιδιοκτησίας μεταξύ ανθρώπων στο διαδίκτυο. Τον Οκτώβριο του 2021, η PleasrDAO – μια συλλογικότητα ηγετών της αποκεντρωμένης χρηματοδότησης (DeFi), πρώιμων συλλεκτών NFT και ψηφιακών καλλιτεχνών – πλήρωσε 4 εκατομμύρια δολάρια για το Once Upon a Time in Shaolin, ένα άλμπουμ των θρύλων του χιπ-χοπ της Νέας Υόρκης Wu-Tang Clan.

Ενώ η κυκλοφορία του άλμπουμ προηγήθηκε της ανόδου των NFTs, η PleasrDAO κατέχει πλέον τα δικαιώματα και έχει επιβάλει αυστηρούς περιορισμούς στην αναπαραγωγή, τη διανομή, καθώς και τη δημόσια έκθεση. Μια DAO με επίκεντρο τη μουσική, όπως η Pleasr, μπορεί να προμηθεύει μαζικά εισιτήρια συναυλιών, να χρηματοδοτεί και να οργανώνει εκδηλώσεις και να διαχειρίζεται δισκογραφικές εταιρίες που ανήκουν σε οπαδούς και πρακτορεία μάρκετινγκ για να εξασφαλίζει προϊόντα που μπορούν να επενδυθούν όπως LP πρώτης έκδοσης, έργα τέχνης και όργανα. Αυτό έχει τη δυνατότητα να ωφελήσει τους θαυμαστές, τα νέα είδη μουσικής, αλλά και τους καλλιτέχνες.

Δημιουργείται έτσι για τους καλλιτέχνες μια νέα, αποκεντρωμένη δίοδος προς την αγορά, απαλλαγμένη από εταιρικά συμφέροντα ή συμφέροντα μεμονωμένων παραγωγών, αναπτύσσοντας ένα περισσότερο δίκαιο τοπίο για το μέλλον. Με τα ψηφιακά άβαταρ να βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της νέας πρωτοπορίας, θα είναι ενδιαφέρον να δούμε πώς θα εξελιχθούν μελλοντικά- και αν θα αποδειχθούν επαρκή για το μουσικό κοινό.