Ερευνητές ανακάλυψαν μια «απρόσμενη» συγκέντρωση του ραδιενεργού ισοτόπου βηρυλλίου-10 βαθιά κάτω από την επιφάνεια του Ειρηνικού Ωκεανού, μια ανακάλυψη που θα μπορούσε να αλλάξει όσα γνωρίζουμε για την εξέλιξη του πλανήτη.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Communications, η διεθνής ομάδα επιστημόνων θεωρεί ότι η συγκεκριμένη «ανωμαλία» χρονολογείται περίπου δέκα εκατομμύρια χρόνια πριν και μπορεί να σχετίζεται είτε με αλλαγές στα ωκεάνια ρεύματα είτε με την αλληλεπίδραση των κοσμικών ακτίνων με την ατμόσφαιρα της Γης. Το βηρύλλιο-10 σχηματίζεται συνεχώς στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας όταν άτομα οξυγόνου και αζώτου δέχονται την επίδραση ενεργειακών πρωτονίων που ταξιδεύουν σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός μέσα στο σύμπαν.
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι αυτή η ανακάλυψη θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένα «ανεξάρτητο χρονολογικό σημάδι» για τις θαλάσσιες γεωλογικές αρχειακές καταγραφές, βοηθώντας στην καλύτερη κατανόηση της εξέλιξης του φλοιού της Γης μέσα σε εκατομμύρια χρόνια και στη βελτίωση των γεωλογικών δεδομένων.
Οι ραδιενεργοί ισότοποι χρησιμοποιούνται ευρέως στη γεωλογία και την αρχαιολογία για τη χρονολόγηση δειγμάτων, με πιο γνωστή τη μέθοδο του ραδιοάνθρακα. Ωστόσο, αυτή η μέθοδος έχει σοβαρούς περιορισμούς.
«Η ραδιοχρονολόγηση με άνθρακα είναι περιορισμένη σε δείγματα που δεν ξεπερνούν τα 50.000 χρόνια», εξηγεί ο Dominik Koll, φυσικός από το Helmholtz-Zentrum Dresden-Rossendorf και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης. «Για τη χρονολόγηση αρχαιότερων δειγμάτων, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε άλλα ισότοπα, όπως το κοσμογενές βηρύλλιο-10».
Το βηρύλλιο-10 έχει χρόνο ημιζωής 1,4 εκατομμύρια χρόνια και διασπάται σε βόριο, επιτρέποντας στους επιστήμονες να εξετάσουν γεγονότα που συνέβησαν πριν από περισσότερα από δέκα εκατομμύρια χρόνια.
Για να κατανοήσουν τη φύση αυτής της γεωλογικής ανωμαλίας, ο Koll και οι συνεργάτες του ανέλυσαν δείγματα από τον πυθμένα του Ειρηνικού Ωκεανού, χρησιμοποιώντας φασματομετρία επιτάχυνσης για να εξετάσουν την αναλογία των ισοτόπων του βορίου. Τα αποτελέσματα τους άφησαν άφωνους.
«Γύρω στα 10 εκατομμύρια χρόνια πριν, ανακαλύψαμε αυτή τη διπλάσια ποσότητα [ισοτόπου βορίου-10] από αυτήν που αναμέναμε», σημειώνει ο Koll. «Είχαμε βρεθεί μπροστά σε μια πρωτόγνωρη γεωλογική ανωμαλία».
Οι ερευνητές προσπαθούν τώρα να κατανοήσουν τι προκάλεσε αυτό το φαινόμενο, το οποίο συνέπεσε με την εποχή όπου οι ουρακοτάγκοι διαφοροποιήθηκαν γενετικά, οδηγώντας στην εξελικτική πορεία που κατέληξε στους πρώτους ανθρώπους.
Μία πιθανή εξήγηση είναι ότι μια «μεγάλη αναδιοργάνωση» των ωκεάνιων ρευμάτων πριν από 10 εκατομμύρια χρόνια είχε ως αποτέλεσμα την εναπόθεση μεγαλύτερων ποσοτήτων βηρυλλίου-10 στον Ειρηνικό.
Ωστόσο, η πιο εντυπωσιακή θεωρία υποστηρίζει ότι η ανωμαλία μπορεί να οφείλεται σε ένα πανίσχυρο αστροφυσικό γεγονός, όπως μια «εγγύς υπερκαινοφανής έκρηξη» (supernova) που ίσως προκάλεσε προσωρινή αύξηση της κοσμικής ακτινοβολίας. Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι η Γη ήρθε σε σύγκρουση με διαστρική ύλη, καθιστώντας την ατμόσφαιρά της πιο ευάλωτη σε ένα ισχυρό κύμα κοσμικών ακτίνων.
«Μόνο νέες μετρήσεις μπορούν να δείξουν αν η ανωμαλία του βηρυλλίου προκλήθηκε από αλλαγές στα ωκεάνια ρεύματα ή αν έχει αστροφυσική προέλευση» επισημαίνει ο Koll. «Γι’ αυτό σκοπεύουμε να αναλύσουμε περισσότερα δείγματα στο μέλλον και ελπίζουμε ότι και άλλες ερευνητικές ομάδες θα κάνουν το ίδιο».
*Με στοιχεία από το Futurism.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Inst
