Το 2022, το Βασιλικό Νομισματοκοπείο της Αυστραλίας εξέδωσε ένα νόμισμα 2 δολαρίων διακοσμημένο με μέλισσες. Περίπου 2.400 χρόνια νωρίτερα, ένα νομισματοκοπείο στο βασίλειο της Μακεδονίας είχε την ίδια ιδέα, δημιουργώντας έναν ασημένιο οβολό με μια μέλισσα σφραγισμένη στη μία πλευρά.
Κατά τη διάρκεια των αιώνων μεταξύ αυτών των δύο γεγονότων, το νόμισμα που δείχνει μια συμβολική σχέση μεταξύ μελιού και χρημάτων είναι εκπληκτικά κοινό.
Σε μια πρόσφατη μελέτη στο Australian Coin Review, γίνεται μία εξέταση της μέλισσας μέσω της νομισματικής ιστορίας – και σύμφωνα με τον καθηγητή Adrian Dyer, του πανεπιστημίου Monash υπάρχει επιστημονικός λόγοςγια τον οποίο ο εγκέφαλός μας μπορεί φυσικά να δημιουργήσει μια σύνδεση μεταξύ των γλυκών εντόμων και της αφηρημένης ιδέας της αξίας.
Τι είναι το νόμισμα και γιατί είναι σημαντικό;
Το χρήμα είναι ένα απόθεμα αξίας και μπορεί να λειτουργήσει ως μέσο ανταλλαγής για αγαθά ή υπηρεσίες. Το νόμισμα είναι μια φυσική εκδήλωση του χρήματος, επομένως τα νομίσματα είναι μια διαρκής αναπαράσταση της αξίας.
Τα νομίσματα είχαν κεντρικό ρόλο σε πολλές κοινότητες για να επιτρέψουν το αποτελεσματικό εμπόριο από την αρχαιότητα. Η αντοχή τους τα καθιστά σημαντικές χρονοκάψουλες.
Η αρχαία Μάλτα φημιζόταν για το μέλι της.
Μια μέλισσα και μια κηρήθρα εμφανίζονται στο νόμισμα των 3 Mils, συμβολίζοντας το γεγονός ότι το μέλι χρησιμοποιήθηκε ως νόμισμα στην Αρχαία Μάλτα.
Στην αρχαία Ελλάδα, οι μέλισσες χρησιμοποιήθηκαν σε μερικά από τα παλαιότερα νομίσματα που κατασκευάστηκαν στην Ευρώπη. Ένα ασημένιο ελληνικό νόμισμα οβολός που κόπηκε στη Μακεδονία μεταξύ 412 π.Χ. και 350 π.Χ., που τώρα στεγάζεται στο Βρετανικό Μουσείο, δείχνει μια μέλισσα στη μία όψη του νομίσματος.
Μέλισσες εμφανίζονται επίσης σε νομίσματα που κόπηκαν αλλού στον αρχαίο ελληνικό κόσμο, όπως ένα χάλκινο νόμισμα που κόπηκε στην Έφεσο και χρονολογείται μεταξύ 202 π.Χ. και 133 π.Χ.
Η χρήση των μελισσών σε αρχαία νομίσματα επεκτάθηκε για πολλούς αιώνες, συμπεριλαμβανομένων των ευρέως διαδεδομένων χάλκινων νομισμάτων
Γιατί οι μέλισσες εμφανίζονται τόσο συχνά στα νομίσματα;
Μια προσέγγιση σε αυτό το ερώτημα προέρχεται από το πεδίο της νευρο-αισθητικής, που επιδιώκει να κατανοήσει τα γούστα μας κατανοώντας τις βασικές εγκεφαλικές διεργασίες που στηρίζουν την αισθητική εκτίμηση.
Από αυτή την οπτική γωνία, φαίνεται πιθανό η γλυκιά γεύση του μελιού – που υποδηλώνει τη μεγάλη ποσότητα ζάχαρης που προσφέρει – προάγει τη θετική νευρική δραστηριότητα που σχετίζεται με τις μέλισσες και το μέλι.
Πράγματι, η πρωτευτολόγου Τζέιν Γκούνταλ πρότεινε κάποτε ότι η απόκτηση τροφής με υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες από μέλι μέλισσας μπορεί να ήταν ένα σημαντικό βήμα στη γνωστική ανάπτυξη των πρωτευόντων.
Ο εγκέφαλός μας μπορεί έτσι να είναι προ-προσαρμοσμένος στο να αρέσουν οι μέλισσες λόγω της σχέσης τους με τη γλυκιά γεύση του μελιού. Η πρώιμη χρήση των μελισσών σε νομίσματα μπορεί να ήταν μια λειτουργική απεικόνιση της σχέσης μεταξύ μιας γνωστής αξίας (μέλι) και μιας νέας μορφής νομίσματος: τα νομίσματα ως χρήματα.
Η μέλισσα στα σύγχρονα νομίσματα
Η χρήση των μελισσών ως σχεδιαστικού χαρακτηριστικού παραμένει από την αρχαιότητα έως τη σύγχρονη εποχή. Μια μέλισσα που επισκέπτεται ένα λουλούδι εμφανίζεται σε μια σειρά από χάλκινα νομίσματα δέκα σεντεσίμι που εκδόθηκαν στην Ιταλία από το 1919 έως το 1937.
Πιο πρόσφατα, ένα νόμισμα 20-seniti από το έθνος της Τόνγκα στον Ειρηνικό δείχνει 20 μέλισσες να πετούν έξω από μια κυψέλη. Αυτό το νόμισμα ήταν μέρος μιας σειράς που ξεκίνησε από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών για την προώθηση της βιώσιμης γεωργικής και πολιτιστικής ανάπτυξης σε όλο τον κόσμο.
Οι μέλισσες είναι ανεκτίμητες καθώς οι προσπάθειές τους για επικονίαση συμβάλλουν στο 1/3 περίπου της τροφής που απαιτείται για τη διατροφή του κόσμου, αξίας άνω των 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, και απειλούνται από την κλιματική αλλαγή και άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Πηγή: Science Alert
