Αν θέλετε να ακούσετε ελέφαντες να κουτσομπολεύουν μεταξύ τους, μπορείτε να ταξιδέψετε στην Κένυα είτε νότια στο Εθνικό Πάρκο Amboseli είτε να εξερευνήσετε το ευρύτερο οικοσύστημα Samburu στα βόρεια. Και στις δύο περιοχές, θα βρείτε κοπάδια αφρικανικών ελεφάντων της σαβάνας που -σύμφωνα με μια νέα μελέτη- έχουν γίνει τα πρώτα ζώα εκτός του ανθρώπου που δίνουν πραγματικά ονόματα το ένα στο άλλο.
Η πρωτοποριακή νέα μελέτη, η οποία δεν έχει αξιολογηθεί από ομότιμους, προέρχεται από οκτώ ερευνητές από τις ΗΠΑ, την Κένυα και τη Νορβηγία και προσφέρει πολλά υποσχόμενες πληροφορίες για το πώς επικοινωνούν τα μη ανθρώπινα είδη με τους συνομήλικους τους, ή άλλα μέλη του ίδιου είδους.
«Εδώ, δείχνουμε ότι οι άγριοι αφρικανικοί ελέφαντες απευθύνονται ο ένας στον άλλον με ατομικά συγκεκριμένες κλήσεις», έγραψαν οι συγγραφείς. «Τα ευρήματά μας προσφέρουν την πρώτη απόδειξη για ένα μη ανθρώπινο είδος που απευθύνεται ατομικά σε συγγενικά είδη χωρίς να μιμείται τον δέκτη».
Οι ερευνητές περιέγραψαν ένα μοναδικό στοιχείο της συμπεριφοράς των ελεφάντων στην ονοματοδοσία, το οποίο διαφοροποιεί το είδος. Άλλα ζώα με παρόμοια συμπεριφορά -όπως τα ρινοδέλφινα και οι παπαγάλοι- έχουν συγκεκριμένες, ονομαστικές φωνές για μεμονωμένα μέλη των ομάδων τους. Αλλά αυτές οι κλήσεις που μοιάζουν με ονόματα είναι απλώς μιμήσεις οποιουδήποτε μοναδικού ή χαρακτηριστικού ήχου που το μεμονωμένο μέλος κάνει πιο συχνά. Τα άλλα μέλη της ομάδας απλώς μιμούνται τον μοναδικό ήχο ενός μέλους της ομάδας.
Οι ελέφαντες, ωστόσο, δεν φαίνεται να μιμούνται το άλλο μέλος στο οποίο απευθύνονται. Αντίθετα, φαίνεται να δημιουργούν ένα εντελώς νέο όνομα για το μέλος της ομάδας -ένα όνομα που το μέλος της ομάδας δεν επέλεξε το ίδιο και το οποίο δεν έχει καμία σχέση με τις ατομικές φωνητικές ιδιορρυθμίες που μπορεί να έχει.
«Η επισήμανση αντικειμένων ή ατόμων χωρίς να βασίζεται στη μίμηση των ήχων που κάνει το αντικείμενο ή το άτομο είναι το κλειδί για την εκφραστική δύναμη της γλώσσας», έγραψαν οι ερευνητές. «Έτσι, αν βρέθηκαν μη μιμητικά ανάλογα ονόματα σε άλλα είδη, αυτό θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην κατανόηση της εξέλιξης της γλώσσας».
Αλλά πώς μπορείτε να καταλάβετε ποιες λέξεις του ελέφαντα είναι ονόματα όταν δεν μιλάτε “ελεφαντιανά”; Περίπου με τον ίδιο τρόπο που θα μπορούσατε να αναγνωρίσετε προσωπικά ονόματα μεταξύ ανθρώπων των οποίων τη γλώσσα δεν μιλάτε: αναζητώντας μοναδικούς ήχους που χρησιμοποιούν όλα τα μέλη όταν αναφέρονται σε ένα άτομο, αλλά που κανένα δεν χρησιμοποιεί όταν αναφέρεται σε άλλα πράγματα στον κόσμο.
Ωστόσο, για να απομονωθούν οι συγκεκριμένοι ήχοι απαιτείται σημαντική συλλογή δεδομένων. Η ανάλυση αυτού του όγκου δεδομένων απαιτεί επίσης ένα “αυτί” πιο οξυδερκές από αυτό που διαθέτουν οι άνθρωποι. Το λεξιλόγιο των ελεφάντων βρίσκεται στις αποχρώσεις των πολύπλοκων ήχων χαμηλής συχνότητας των ζώων, οι οποίοι καταγράφονται σε συχνότητα μόλις 1 έως 20 Hz, αλλά μπορούν να ακουστούν από άλλους ελέφαντες σε απόσταση έως και 9 χιλιομέτρων. Και οι κραυγές για τροφή, για παράδειγμα, είναι διακριτικά διαφορετικές από τις κραυγές τους για προειδοποιήσεις αρπακτικών ή για αναφορά σε κοντινά αντικείμενα.
Η ομάδα κατέγραψε 625 “κλήσεις” ονομάτων ελεφάντων κατά τη διάρκεια της έρευνας που διεξήγαγε σε όλη τη χώρα και στη συνέχεια αξιοποίησε έναν αλγόριθμο μηχανικής μάθησης για να αναλύσει τη συλλογή, ταξινομώντας τις ηχογραφήσεις με βάση την αντιστοίχιση των συμπεριφορών των ελεφάντων με μοναδικούς ήχους. Όταν ένας θηλυκός ελέφαντας και οι απόγονοί του αποχωρίζονταν από μια ομάδα και στη συνέχεια επέστρεφαν στην ομάδα όταν άκουγαν μια μοναδική κλήση από άλλα μέλη της ομάδας, οι επιστήμονες ήταν σε θέση να εντοπίσουν το όνομά της. Αυτή η τεχνική τους οδήγησε στην αναγνώριση 119 μεμονωμένων ονομάτων ελεφάντων, δηλαδή περίπου το 20% των ηχογραφήσεων.
Ακόμη πιο αξιοσημείωτο είναι ότι 17 από τους ελέφαντες φάνηκε να αναγνωρίζουν τα ονόματά τους όταν ο επικεφαλής της μελέτης Michael Pardo, του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Κολοράντο, έπαιξε ηχογραφήσεις άλλων ελεφάντων που τους καλούσαν.
«Είχαμε προβλέψει ότι θα ενεργούσαν πιο γρήγορα και απαντούσαν σε προσφωνήσεις που αρχικά απευθύνονταν σε αυτούς», δήλωσε ο Pardo σε μια παρουσίαση της έρευνας. «Και αυτό ακριβώς βρήκαμε».
Οι ελέφαντες ήταν επίσης πιο γρήγοροι στο να απαντήσουν όταν οι ηχογραφήσεις ήταν από άλλους που καλούσαν τα ονόματά τους, σε αντίθεση με όταν οι ερευνητές έπαιζαν ηχογραφήσεις με “φλυαρία” ελέφαντα χωρίς να αναφέρεται κάποιο όνομα.
Πόσο κοντά είμαστε λοιπόν στο να μάθουμε μερικά ζουμερά κουτσομπολιά από ελέφαντες;
«Νομίζω ότι θα ήταν επίσης συναρπαστικό να μάθουμε, αν μπορέσουμε να ταυτοποιήσουμε αυτά τα ονόματα και να τα απομονώσουμε, να μάθουμε αν οι ελέφαντες χρησιμοποιούν ονόματα για να μιλήσουν για άλλα άτομα εν τη απουσία τους», δήλωσε ο Pardo. «Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να μάθουμε αν οι ελέφαντες χρησιμοποιούν φωνητική επισήμανση ή ονομασία εκτός του πλαισίου των προσωπικών ατόμων. Για παράδειγμα, μπορεί να χρησιμοποιούν ονόματα για να αναφέρονται σε μέρη».
Αλλά προς το παρόν, δήλωσε ο Pardo, το κλειδί έγκειται στην απόκτηση καλύτερων συνόλων δεδομένων για περαιτέρω έλεγχο των αρχικών ευρημάτων της ομάδας.
Πηγή: Salon
