Το γνωστό δίλημμα της αιτιότητας για το αν η κότα ή το αυγό προϋπήρχε του ενός, πηγάζει από την παρατήρηση ότι όλα τα κοτόπουλα εκκολάπτονται από τα αυγά και ότι όλα τα αυγά γεννιούνται από κοτόπουλα.

Το δίλημμα – το οποίο χρησιμοποιείται και μεταφορικά για καταστάσεις όπου δεν είναι σαφές ποιο από τα δύο γεγονότα πρέπει να θεωρηθεί αιτία και ποιο το αποτέλεσμα – εκφράστηκε για πρώτη φορά από τον Πλούταρχο, ο οποίος και έθεσε την ερώτηση ως φιλοσοφική υπόθεση στο δοκίμιό του «Ηθικά», γραμμένο τον 1ο αιώνα μ.Χ.

Παρόλο που η έκφραση χρησιμοποιείται συνήθως μεταφορικά, η εξελικτική βιολογία μπορεί να δώσει απάντηση βάσει της δαρβινικής αρχής ότι τα είδη εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου και έτσι τα κοτόπουλα είχαν προγόνους που δεν ήταν κοτόπουλα. Εάν η ερώτηση αναφέρεται γενικά σε αυγά, η επιστήμη θεωρεί ότι το αυγό ήρθε πρώτο καθώς το πρώτο αυγό με σκληρό κέλυφος που θα μπορούσε να γεννηθεί στη στεριά, αντί να παραμείνει στο νερό όπως τα αυγά ψαριών ή αμφιβίων εμφανίστηκε πριν από περίπου 312 εκατομμύρια χρόνια.

Μπορεί αυτό το αξίωμα να αμφισβητηθεί σήμερα; Όπως φαίνεται, ναι, καθώς μια διεθνής ομάδα ερευνητών από τη Βρετανία και την Κίνα ρίχνει νέα επιστημονικά δεδομένα στο τραπέζι, καθώς σύμφωνα με τα δικά της ευρήματα, κάποιοι πρόγονοι της κότας που προϋπήρχαν των δεινοσαύρων πιθανώς και να μην γεννούσαν αυγά, αλλά να γεννούσαν μικρά, όπως ακριβώς κάνουν και τα θηλαστικά.

Οι ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, στο Ηνωμένο Βασίλειο και το πανεπιστήμιο της Ναντζίνγκ στην Κίνα, οι οποίοι μελέτησαν περίπου 50 εξαφανισμένα σήμερα είδη ζώων και περίπου 30 είδη ζώων που είναι ακόμη ζωντανά, ανακάλυψαν τώρα ότι ορισμένα ωοτόκα (που γεννάνε αυγά) είδη θα μπορούσαν να έχουν εξελιχθεί από προγόνους που στην πραγματικότητα ήταν ζωοτόκοι, δηλαδή γεννούσαν μικρά.

Τα σημερινά πουλιά, οι κροκόδειλοι και οι χελώνες γεννούν αυγά με το έμβρυο να βρίσκεται ακόμα σε πολύ πρώιμο στάδιο ανάπτυξης, να συνεχίζει την ανάπτυξη του μακριά από τη μητέρα του και η διαδικασία να ολοκληρώνεται με την εκκόλαψη.

Αντίστοιχα, τα θηλαστικά αναπτύσσονται μέσα στο σώμα της μητέρας πολύ πριν γεννηθούν. Οι σαύρες και τα φίδια τείνουν επίσης να διατηρούν τα έμβρυά τους εντός του σώματός τους για ένα πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ενώ στη συνέχεια γεννούν αυγά, αν και μερικά είδη μπορούν κάλλιστα να γεννήσουν μέχρι και μικρά.

Σύμφωνα με τη νέα αυτή έρευνα, φαίνεται ότι διάφορα είδη που γεννούν αυγά, συμπεριλαμβανομένων των κροκοδείλων και των πτηνών, έχουν προγόνους που διατηρούσαν το έμβρυο εσωτερικά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και πιθανώς γεννούσαν μικρά, όπως κάνουν τα θηλαστικά. Πλέον, με τη νέα αυτή θεωρία, μένει να δούμε και την επιβεβαίωσή της από σύμπασα την επιστημονική κοινότητα, προκειμένου να μπορούμε να πούμε ότι έχουμε να κάνουμε με μια κομβική ανακάλυψη ως προς την εξέλιξη της ζωής στη Γη.

Οι περισσότεροι βιολόγοι πάντως δηλώνουν κατηγορηματικά ότι το αυγό ήρθε πρώτο, όπως αναφέρει ένα ακόμη πρόσφατο άρθρο της Joanna Thompson στο Live Science.

«Το αυγό είναι ένα τόσο σημαντικό βήμα στην εξέλιξη των σπονδυλωτών, επειδή επέτρεψε στους αμνιώτες να απομακρύνονται όλο και περισσότερο από το νερό», δήλωσε στο Live Science ο Κόεν Στάιν, παλαιοντολόγος στο Βασιλικό Ινστιτούτο Φυσικών Επιστημών του Βελγίου. Πριν από την «αυγή» των αυγών με σκληρό κέλυφος φορτωμένων με θρεπτικούς κρόκους, τα σπονδυλωτά έπρεπε να βασίζονται σε υδάτινα σώματα για να αναπαραχθούν.

Τα αληθινά πουλιά δεν εμφανίστηκαν στο αρχείο απολιθωμάτων μέχρι τα μέσα έως τα τέλη του Ιουρασικού, περίπου 165 εκατομμύρια έως 150 εκατομμύρια χρόνια πριν. Αλλά οι επιστήμονες τώρα πιστεύουν ότι τα πρώτα αυγά με κέλυφος εξελίχθηκαν πολύ πριν από τότε, περίπου 325 εκατομμύρια χρόνια πριν, σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Κέντρο Βιοποικιλότητας του Όστιν.

«Αυτό σημαίνει ότι το αυγό ήρθε πολύ πριν από το κοτόπουλο», επισημαίνει ο Στάιν, προσθέτοντας εμφατικά ότι αυτά τα πρώτα αυγά «ήταν πιθανότατα ελατά και δερματώδη στην υφή, όπως τα αυγά που γεννούν τα σημερινά ερπετά και ο πλατύπους».