Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι ο πιο πρόσφατος (και μόλις τρίτος στην ιστορία) διαστρικός επισκέπτης του ηλιακού μας συστήματος, ο 3I/ATLAS, είναι σχεδόν σίγουρα κομήτης.

Αλλά οι αμφιβολίες παραμένουν· δεν είναι ακόμη «δεδικασμένο». Μέσα σε αυτήν την ομίχλη αβεβαιότητας, ο διάσημος αστρονόμος του Χάρβαρντ Avi Loeb βρήκε την ευκαιρία να προτείνει ότι ο παράξενος επισκέπτης μπορεί να μην είναι απλώς ένα διαστημικός βράχος, αλλά ένα «εξωγήινο τεχνούργημα», ή, γιατί όχι, μια «εξωγήινη-ναυαρχίδα» που ήρθε να μας παρατηρήσει ή να μας τρομάξει.

Που, αν το σκεφτείς, δεν είναι και τόσο κακό νέο. Ίσως, λέει ο Loeb, μια τέτοια ανακάλυψη να μας έκανε να σταματήσουμε να τσακωνόμαστε για ψιλοπράγματα στη Γη και να ασχοληθούμε με το μεγάλο «real estate» εκεί έξω. Με λίγα λόγια: η ανθρωπότητα χρειάζεται επειγόντως ένα ξύπνημα, και αν αυτό έρθει με τη μορφή ενός διαστημικού Airbnb από τους εξωγήινους, ακόμα καλύτερα.

Ο Loeb παραδέχεται ότι οι πιθανότητες δεν είναι με το μέρος του, αλλά κάποιες λίγες υπάρχουν. Στη δική του, λεπτομερέστατη κλίμακα από το ένα ως το δέκα για το πόσο πιθανό είναι ένα διαστρικό αντικείμενο να αποτελεί εξωγήινη τεχνολογία, το 3I/ATLAS παίρνει «τέσσερα». Με απλά λόγια: «ένα ανώμαλο φαινόμενο που πληροί πιθανώς κριτήρια τεχνοϋπογραφής». Σαν να λέμε: ούτε UFO, ούτε απλός κομήτης, κάτι στη μέση, του τύπου “κομήτης με Wi-Fi”.

«Έχοντας 40% πιθανότητα να τρακάρεις όταν περνάς το δρόμο, αυτό δεν σημαίνει ότι κλείνεις τα μάτια· σημαίνει ότι κοιτάς το αυτοκίνητο που έρχεται», γράφει ο Loeb. Ωραία λογική: ό,τι κινείται στον ουρανό, καλού κακού, το βαφτίζουμε διαστημικό Tesla.

Οι ισχυρισμοί του φυσικά είναι αμφιλεγόμενοι, αλλά αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο για τον ίδιο. Εδώ και χρόνια, επιμένει ότι το 1I/ʻOumuamua, το πρώτο διαστρικό αντικείμενο που ανιχνεύτηκε ποτέ, στην πραγματικότητα μπορεί να ήταν ανιχνευτής εξωγήινων. Το παράξενο «σπρώξιμο» που παρουσίασε στην τροχιά του, λέει, ίσως να ήταν αποτέλεσμα από κάποιο ηλιακό ιστίο. Γιατί όχι; Άλλωστε όπου δεν κολλάει η φυσική, φτάνει η φαντασία μας.

Τον περασμένο Ιούλιο, οι αστρονόμοι επιβεβαίωσαν ότι το 3I/ATLAS (το οποίο ονομάστηκε έτσι από το τηλεσκόπιο στη Χιλή που το εντόπισ) προήλθε από διαστρικό χώρο, αποτελώντας μόλις την τρίτη τέτοια καταγραφή στην ιστορία. Πρώτα ήταν το 1l/’Oumuamua, μετά το 2I/Borisov το 2019, που έμοιαζε με κομήτη, και τώρα αυτό. Με λίγα λόγια: η Γη έχει αρχίσει να μοιάζει με Airbnb για κουρασμένα διαστρικά βράχια ή για εξωγήινες κατσαρίδες που ήρθαν να τσεκάρουν αν καθαρίζουμε σωστά τον πλανήτη.

Η υποψία από την αρχή ήταν ότι το 3I/ATLAS είναι κομήτης. Οι εικόνες του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble δείχνουν μάλιστα ξεκάθαρα ίχνη από κόμη, αυτό το φωτεινό φωτοστέφανο αερίων και σκόνης που χαρακτηρίζει τους κομήτες, όταν ο Ήλιος ζεσταίνει τον παγωμένο πυρήνα τους και προκαλεί «εκτόνωση». Ο ίδιος ο Loeb παραδέχεται την ύπαρξη κόμης στο blog του.

Όμως υπάρχει μια παράξενη λεπτομέρεια που τον κάνει να ξύνει το κεφάλι του: το 3I/ATLAS δεν έχει ουρά. Και αυτό είναι τουλάχιστον περίεργο, μιας και πλησιάζει τον Ήλιο, που κανονικά θα έπρεπε να την έχει φουντώσει. Επίσης, η τροχιά του μοιάζει… υπερβολικά βολική: κινείται σχεδόν πάνω στο ίδιο επίπεδο με τους περισσότερους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος. Και ίσως (λέει ο Loeb) αυτό να μην είναι απλή σύμπτωση.

«Η πιθανότητα να βρίσκεται σε αυτό το επίπεδο είναι μία στις πεντακόσιες», τόνισε σε πρόσφατη συνέντευξή του στους Times, σημειώνοντας ότι η πορεία του θα το φέρει επικίνδυνα κοντά στον Δία, τον Άρη και την Αφροδίτη. Όλα αυτά, λέει, «θέτουν το ερώτημα αν η τροχιά του σχεδιάστηκε».

Ο Loeb δεν χάνει την ευκαιρία να θυμίσει και τα λάθη των συναδέλφων του στο παρελθόν. Στο blog του αναφέρει το διασκεδαστικό παράδειγμα του Minor Planet Center, που λίγο έλειψε να ανακοινώσει την ανακάλυψη ενός νέου αστεροειδούς κοντά στη Γη, μέχρι που οι αστρονόμοι συνειδητοποίησαν ότι το αντικείμενο ακολουθούσε τέλεια την τροχιά… του Tesla Roadster που είχε εκτοξεύσει ο Ίλον Μασκ στο διάστημα το 2018.

«Το να αναγνωρίσουμε ότι αυτό το αντικείμενο δεν ήταν βράχος αλλά ένα τεχνολογικά κατασκευασμένο αυτοκίνητο απαιτούσε γνώση ότι η SpaceX είχε εκτοξεύσει τέτοιο αυτοκίνητο», γράφει. «Χωρίς αυτή τη γνώση, όπως θα συνέβαινε με έναν διαστρικό ανιχνευτή, το αυτοκίνητο θα είχε καταγραφεί, ακόμα και σήμερα, ως ένας συνηθισμένος αστεροειδής».

Σημαίνει όμως αυτό ότι η επόμενη λογική εξήγηση είναι «εξωγήινοι»; Όχι ακριβώς. Ο Peter Veres, επίσης αστρονόμος του Χάρβαρντ και μέλος του Minor Planet Center, προτείνει μια λιγότερο εντυπωσιακή θεωρία για την παράξενη συμπεριφορά του 3I/ATLAS. Όπως εξηγεί στους Times, πιθανότατα ο κομήτης ανέπτυξε ένα κρούστα στην επιφάνειά του όσο περιπλανιόταν στο διαστρικό κενό, η οποία «ψήθηκε» και σκλήρυνε από τις κοσμικές ακτίνες. Όταν πλησιάσει περισσότερο τον Ήλιο, πιστεύει, η κρούστα θα «ξεφλουδίσει» και ξαφνικά θα δούμε την έντονη δραστηριότητα που περιμένουμε από έναν κομήτη.

Όσο για την ασυνήθιστη τροχιά του; Ο Veres υπενθυμίζει ότι το δείγμα μας είναι απελπιστικά μικρό: μόλις τρία διαστρικά αντικείμενα. «Τα προηγούμενα δύο είχαν τελείως τυχαίες γωνίες», λέει. Θα ξέρουμε τι θεωρείται «κανονική» τροχιά μόνο όταν έχουμε καταγράψει 30, 50, ίσως 100 τέτοια αντικείμενα.

Με λίγα λόγια, η επιστήμη ζητά υπομονή και δεδομένα, ενώ ο Loeb εξακολουθεί να φαντάζεται στόλους από διαστημόπλοια. Μέχρι τότε, το μόνο σίγουρο είναι ότι το 3I/ATLAS μας θυμίζει πόσο μικροί και περίεργοι είμαστε: κάποιοι βλέπουν έναν παγωμένο βράχο που ψήθηκε στο διάστημα, κι άλλοι βλέπουν μια εξωγήινη ναυαρχίδα που ήρθε να μας παρακολουθήσει.

Κι αν ποτέ αποδειχθεί ότι οι δεύτεροι είχαν δίκιο; Ε, ας ελπίσουμε τουλάχιστον οι εξωγήινοι θα μας φέρουν καλύτερο internet.

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.