Τι σχέση έχουν οι ΈΛληνες με τον Κολόμβο και τον Μαγγελάνο;
Αφού πριν από μισή και πλέον χιλιετία ταξίδεψαν στα πέρατα της γης και διέσχισαν θάλασσες και ωκεανούς προς αναζήτηση του Νέου Κόσμου, δύο μεγάλοι θαλασσοπόροι της παγκόσμιας Ιστορίας, «πιάνουν λιμάνι» σε Παπάγου και Χολαργό. Ο δήμος των βορειοανατολικών προαστίων της Αθήνας θα φιλοξενήσει μια ξεχωριστή Έκθεση και με διεθνή συνεργασία, για τον Ισπανό Φερδινάνδο Μαγγελάνο και για τον Γενοβέζο Χριστόφορο Κολόμβο, υπό την αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας του υπουργείου Εξωτερικών. Συνεργάτες σε αυτή την ξεχωριστή πολιτιστική δράση, οι Πρεσβείες της Ιταλίας και της Ισπανίας στην Αθήνα, καθώς και τα Μορφωτικά Ιδρύματα των δύο χωρών, δηλαδή το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο και το Ινστιτούτο Θερβάντες.
Όμως, το ελληνικό στοιχείο ως ο τρίτος πόλος αυτής της Έκθεσης, πώς προκύπτει;… Μα από την παρουσία Ελλήνων ναυτικών και στις δύο ιστορικές αποστολές. Δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό, ωστόσο μέλη του πληρώματος ήταν και ναυτικοί από τη Ρόδο, τη Χίο, το Ναύπλιο και την Κέρκυρα, οι οποίοι συμμετείχαν τόσο στο υπερατλαντικό ταξίδι του Κολόμβου όσο και στον πρώτο περίπλου της Γης από τον Μαγγελάνο. Μάλιστα, ο Φρανθίσκο Άλμπο από τη Χίο, ήταν ο τηρητής του Ημερολογίου Ναυσιπλοΐας και αρχιπλοηγός του πλοίου Βικτόρια, του μοναδικού που επέστρεψε τελικά στη Σεβίλλη και χάρη στα γραφόμενά του γνωρίζουμε σήμερα λεπτομέρειες από το τολμηρό ταξίδι του Μαγγελάνου. Μέσα στους αιώνες, η ιστορία της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Ελλάδας αναπτύχθηκε και διαμορφώθηκε σε στενή σχέση με τη θάλασσα και πολύ περισσότερο με τη Μεσόγειο που τις ενώνει κι αυτή η πολιτιστική συνύπαρξη των τριών χωρών στη συγκεκριμένη Έκθεση, έρχεται να το υποδηλώσει.
Η Έκθεση, που ξεκίνησε με πρωτοβουλία του δήμου Παπάγου-Χολαργού, έχει τον τίτλο «Θαλασσοπόροι της Γηραιάς Ηπείρου – Έλληνες ναυτικοί με τον Κολόμβο και τον Μαγγελάνο». Θα φιλοξενηθεί στην αίθουσα «Αλέκος Σοφιανός» στο Δημαρχείο από τις 15/1 έως τις 2/2 και θα λειτουργεί καθημερινά (εκτός Σαββάτου και Κυριακής) από τις 9 το πρωί έως τις 2 το μεσημέρι και από τις 5 το απόγευμα έως τις 8 το βράδυ. Τα εγκαίνια θα γίνουν αύριο Δευτέρα (15/1) στις 7 μ.μ. στο αμφιθέατρο «Μίκης Θεοδωράκης» του δημαρχείου. Αμέσως μετά θα προβληθεί το δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ του Ισπανού Πέδρο Ολάγια, με τίτλο «Φρανθίσκο Άλμπο, οι Έλληνες ναυτικοί στον πρώτο περίπλου της Γης» και η εκδήλωση θα ολοκληρωθεί με τις ξεναγήσεις.
Ουσιαστικά πρόκειται για διπλή έκθεση, για έναν συνδυασμό δύο επιμέρους εκθέσεων, μιας ιταλικής για την ανακάλυψη της Αμερικής από τον Κολόμβο και μιας ισπανικής για την πρώτο περίπλου της Γης από τον Μαγγελάνο, δύο αποστολές που έγιναν για λογαριασμό της Ισπανίας. Αυτό που φιλοδοξεί ως πολιτιστικό δρώμενο, είναι να αναδείξει και να διαφωτίσει με άμεσο τρόπο, δύο μεγάλες στιγμές της παγκόσμιας ιστορίας, αλλά και μια σχετικά άγνωστη πτυχή της ελληνικής Διασποράς.
«Η Έκθεση αναδεικνύει επίσης τη δύναμη των ιδεών και της συνεργασίας της ίδιας της Ευρώπης με συνεκτικό ιστό τον κλασσικό πολιτισμό: Η οδυσσειακή ελληνική ναυτοσύνη, ως απαύγασμα πολιτισμικής εμπειρίας και γνώσεων, συναντά στην Αναγέννηση -όπως συνέβη νωρίτερα στην Αρχαία Ρώμη και αργότερα στον Διαφωτισμό- τον πολιτισμό της Λατινικής Ευρώπης. Μεταλαμπαδεύει έτσι νέες αξίες και ιδέες, κυρίως αυτή της αναζήτησης της γνώσης και της αυτογνωσίας μέσω μιας νέας ‘’πορείας’’ ή ‘’derrotero’’, με την υπέρβαση του mare nostrum και τον αυτοπροσδιορισμό της νέας αναδυόμενης Ευρώπης στον μεγάλο ‘’καθρέφτη’’ του Νέου Κόσμου», αναφέρει μεταξύ άλλων στο σημείωμά του ο γενικός γραμματέας Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας του Υπουργείου Εξωτερικών, Ιωάννης Χρυσουλάκης.
«Συνδετικός κρίκος στην παρουσίαση του έργου, των ταξιδιών και των ανακαλύψεων των δύο μεγάλων Ευρωπαίων εξερευνητών είναι και η καθοριστική συμμετοχή σε αυτές τις δράσεις που άλλαξαν τον κόσμο, των Ελλήνων ναυτικών, αξιωματικών και μελών των πληρωμάτων. Για τον λόγο αυτό, για τη συμμετοχή της ελληνικής ναυτοσύνης στην ανακάλυψη του Νέου Κόσμου, πιστεύουμε ότι οι εκθέσεις αυτές αφορούν τα μέγιστα και στον ελληνισμό της Διασποράς. Οι δράσεις αυτές και σε δήμους χωρών της Μεσογείου δημιουργούν και διατηρούν σχέσεις φιλίας και εμπιστοσύνης», αναφέρει στο δικό του σημείωμα ο δήμαρχος Ηλίας Αποστολόπουλος.
Ο Δήμος Παπάγου-Χολαργού έχει υπογράψει Μνημόνια πολιτιστικής συνεργασίας με το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο και το Ινστιτούτο Θερβάντες. Μάλιστα, στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, έχουν ήδη γίνει κάποιες εκδηλώσεις, όπως συναυλία ιταλικού συγκροτήματος στο Φεστιβάλ του δήμου και βραδιές ισπανικού κινηματογράφου.
