Ο Τζάκσον Πόλοκ (Jackson Pollock) ήταν Aμερικανός ζωγράφος που αναδείχτηκε σε κεντρική φυσιογνωμία του αφηρημένου εξπρεσιονισμού. Η συμβολή του στη διαμόρφωση της μοντέρνας αμερικανικής ζωγραφικής υπήρξε καθοριστική, ενώ ο πρόωρος θάνατός του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα έχει προσδώσει στο πρόσωπό του ένα σχεδόν θρυλικό χαρακτήρα. Οι τεχνοκριτικοί εξακολουθούν να πιστεύουν ότι είναι ένας από τους λίγους Αμερικανούς καλλιτέχνες που μπορούν να σταθούν πλάι πλάι με τους Ευρωπαίους δασκάλους του μοντερνισμού.

Ο Πόλοκ πίστευε ότι η τέχνη πηγάζει από το ασυνείδητο. Πίστευε επίσης ότι το κριτήριο για την εκτίμησή της πρέπει να είναι το κατά πόσον η τέχνη επιτυγχάνει να εξωτερικεύσει την εκφραστική διάθεση του δημιουργού. Ο θεωρητικός Κλέμεντ Γκρίνμπεργκ από την άλλη, πάτρωνας και θαυμαστής του επί σειρά ετών, θεωρούσε ότι η αξία της ζωγραφικής του Πόλοκ συνίστατο στο ότι διατηρούσε «την ακεραιότητα της ζωγραφικής επιφάνειας», μία φράση που έγινε διασημότερη από οποιαδήποτε άλλη τον καιρό του όψιμου μοντερνισμού.

Τα μαθήματα ζωγραφικής και το πρόβλημα με το αλκοόλ

Ο Πολ Τζάκσον Πόλοκ γεννήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 1912 στο Κόντι της πολιτείας Γουαϊόμινγκ των ΗΠΑ. Πολύ γρήγορα όμως η οικογένειά του μετακόμισε και ο νεαρός Τζάκσον μεγάλωσε στην Καλιφόρνια και την Αριζόνα. Το 1930 γράφτηκε στην Art Students League της Νέας Υόρκης, όπου παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής από τον Τόμας Χαρτ Μπέντον. Ισχυρά επηρεασμένος από τον δάσκαλό του, ο Πόλοκ ζωγράφιζε για χρόνια μικρά τοπία της αμερικανικής φύσης.

Το 1937 όμως, έχοντας μεγάλο πρόβλημα με το αλκοόλ, ξεκίνησε ψυχοθεραπεία. Τον επόμενο χρόνο έπαθε νευρικό κλονισμό και από το 1939 ως το 1943 ακολουθούσε θεραπεία με δύο ψυχαναλυτές της σχολής του Καρλ Γιουνγκ. Την περίοδο αυτή η ζωγραφική του άλλαξε θεαματικά. Γοητευμένος από την παραμορφωτική αφαίρεση του Πάμπλο Πικάσο και τις βιομορφικές φόρμες του Ζουάν Μιρό, αλλά και από τη σουρεαλιστική θεωρία, ο Πόλοκ άρχισε να δημιουργεί αφαιρετικά έργα, στα οποία πάνω απ’ όλα διαφαινόταν η αγωνία του ν’ ανακαλύψει έναν τρόπο άμεσης καταγραφής των συναισθημάτων του.

Η πρώτη ατομική έκθεση

Το 1943 η Πέγκι Γκουγκενχάιμ (συλλέκτρια και ανιψιά του Σόλομον Γκουγκενχάιμ, ιδρυτή του ομώνυμου Μουσείου της Νέας Υόρκης) τού έδωσε τη μεγάλη ευκαιρία: Ο Τζάκσον Πόλοκ υπέγραψε συμβόλαιο με την γκαλερί της «This Century», όπου και πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς.

Η κοσμικότητα της Γκουγκενχάιμ, σε συνδυασμό με θεωρητική υποστήριξη του Κλέμεντ Γκρίνμπεργκ, εκτόξευσε τη φήμη του Πόλοκ. Ο ζωγράφος έγινε διάσημος εν μία νυκτί και από εκείνη τη χρονιά και ύστερα έκανε ατομικές εκθέσεις σχεδόν κάθε χρόνο. Το 1943 ο Πόλοκ νυμφεύθηκε τη ζωγράφο Λι Κράσνερ και μετακόμισαν στο Ιστ Χάμπτον της Πολιτείας της Νέας Υόρκης, όπου έζησαν ως τον θάνατο του Πόλοκ.

Στις αρχές του 1944 ο Πόλοκ ζωγράφισε τον πρώτο του πραγματικά τεράστιο πίνακα, τον οποίο ονόμασε «Τοιχογραφία». Ο πίνακας αυτός σηματοδοτεί την επινόηση ενός εντελώς προσωπικού ύφους, το οποίο συνδύαζε τη συνθετική αρτιότητα που ο Πόλοκ είχε διδαχθεί από τον Μπέντον με την «αυτόματη γραφή» του σουρεαλισμού. Εκείνη την περίοδο ο Πόλοκ δημιούργησε επίσης πολλά σχέδια με μικτή τεχνική σε χαρτί, τα οποία προϊδέαζαν τη μεγάλη ανανέωση που επρόκειτο να έρθει πολύ σύντομα.

Η τεχνική του «σταξίματος»

Το 1947 ο Τζάκσον Πόλοκ χρησιμοποίησε για πρώτη φορά την τεχνική του «σταξίματος», εγκαινιάζοντας αυτό που αργότερα θα γίνει γνωστό ως «Ζωγραφική της Κίνησης». Άπλωνε τον μουσαμά -χωρίς τελάρο- στο πάτωμα κι έσταζε πάνω του την μπογιά σε διαδοχικές στρώσεις. Πολλοί θεωρούν ότι οι πίνακες αυτής της περιόδου αποτελούν τα αριστουργήματα της καλλιτεχνικής του σταδιοδρομίας.

Το σίγουρο είναι ότι έργα όπως το «No1» («Lavender Mist», 1950) και το «One: Number 31, 1950» (1951) είναι άκρως εντυπωσιακά. Εντούτοις, η ιδιομορφία της τεχνικής του Πόλοκ αποτελεί τον βασικό λόγο για την τεράστια διασημότητά του και σε μεγάλο βαθμό επισκίασε την ουσία (την «αυτόματη έκφραση») της τέχνης του.

Η υγεία του Τζάκσον Πόλοκ προοδευτικά χειροτέρευε εξαιτίας του αλκοολισμού του, ο οποίος όμως δεν πρόλαβε να αποβεί μοιραίος, καθώς έχασε τη ζωή του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στις 11 Αυγούστου 1956 στο Σπρινγκς της Νέας Υόρκης.

Πηγή: Sansimera.gr