Καθώς η κλιματική αλλαγή και καταστροφή του περιβάλλοντος διογκώνεται και οι παγκόσμιες συγκρούσεις συνεχίζουν να θέτουν σε κίνδυνο το επισιτιστικό σύστημα, και οι τράπεζες σπόρων από την Αρκτική έως τον Λίβανο προσπαθούν να διαφυλάξουν τη βιοποικιλότητα, στη Νορβηγία η τράπεζα των σπόρων, είναι επίσης γνωστή με το προσωνύμιο «θησαυροφυλάκιο του τέλους του κόσμου», οι τράπεζες σπόρων θεωρούνται όλο και περισσότερο μια ανεκτίμητη πηγή πόρων που θα μπορούσε μια μέρα να αποτρέψει μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση. Δύο στα πέντε είδη φυτών στον κόσμο κινδυνεύουν με εξαφάνιση και παρόλο που οι ερευνητές εκτιμούν ότι υπάρχουν τουλάχιστον 200.000 βρώσιμα είδη φυτών στον πλανήτη μας, εξαρτόμαστε από τρία μόνο είδη -το καλαμπόκι, το ρύζι και το σιτάρι- για περισσότερο από το ήμισυ της θερμιδικής πρόσληψης της ανθρωπότητας.
Υπάρχουν περίπου 1.700 τράπεζες σπόρων, ή τράπεζες φυτικών γονιδίων, σε όλο τον κόσμο που φυλάττονται συλλογές φυτικών ειδών, πολύτιμα για την επιστημονική έρευνα, την εκπαίδευση, τη διάσωση των ειδών, αλλά και τη διαφύλαξη των πολιτισμών των αυτοχθόνων.
«Με μια πρώτη ματιά, οι τράπεζες σπόρων μπορεί να φαντάζουν παράξενες, αλλά σε αυτές βρίσκεται το θεμέλιο της μελλοντικής μας επισιτιστικής και διατροφικής ασφάλειας και η δυνατότητα για έναν κόσμο χωρίς πείνα», δήλωσε ο Stefan Schmitz, εκτελεστικός διευθυντής του Global Crop Diversity Trust, ενός οργανισμού αφιερωμένου στην διαφύλαξη της ποικιλομορφίας των καλλιεργειών για την επισιτιστική ασφάλεια. «Οι καλά χρηματοδοτούμενες και συντηρούμενες τράπεζες σπόρων είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης στη γεωργία μας σε παγκόσμιο επίπεδο».
Παρακάτω ρίχνουμε μια ματιά σε μερικές από τις σημαντικότερες τράπεζες σπόρων στον κόσμο, στόχος των οποίων είναι η διαφύλαξη της βιοποικιλότητας καθώς αυτή μειώνεται με ταχείς ρυθμούς:
Η Παγκόσμια τράπεζα σπόρων Σβάλμπαρντ στη Νορβηγία
Το Παγκόσμιο Θησαυροφυλάκιο Σπόρων του Σβάλμπαρντ, που ονομάστηκε «θησαυροφυλάκιο της ημέρας της κρίσης» ή «κιβωτός του Νώε με σπόρους», έχει ως στόχο να περιέχει ένα αντίγραφο κάθε σπόρου που βρίσκεται σε άλλες τράπεζες σε όλο τον κόσμο. Η τοποθεσία του είναι σκόπιμα απομακρυσμένη, καθώς βρίσκεται στο αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ, στα μισά της διαδρομής μεταξύ της ηπειρωτικής Νορβηγίας και του βόρειου πόλου. Η ελπίδα είναι ότι ο μόνιμος παγετός και τα πυκνά πετρώματα στα οποία έχει βυθιστεί το θησαυροφυλάκιο θα διασφαλίσουν ότι τα δείγματα σπόρων θα παραμείνουν παγωμένα – αν και το 2017 η κλιματική αλλαγή έδειξε το πόσο επικίνδυνη είναι. Το λιώσιμο των πάγων προκάλεσε την εισροή νερού στο τούνελ που οδηγεί στο θησαυροφυλάκιο.
Το Σβάλμπαρντ μπορεί να αποθηκεύσει έως και 4,5 εκατ. ποικιλίες καλλιεργειών και 2,5 δισ. σπόρους . Φιλοξενεί περισσότερα από 1,14 εκατ. δείγματα σπόρων από περίπου 6.000 διαφορετικά είδη φυτών.
Αν και εξυπηρετεί την παγκόσμια κοινότητα, το θησαυροφυλάκιο σπόρων ανήκει στη νορβηγική κυβέρνηση με την υποστήριξη του Global Crop Diversity Trust, ενός οργανισμού αφιερωμένου στη διατήρηση της ποικιλότητας των καλλιεργειών για την επισιτιστική ασφάλεια.
«Οι συλλογές των τραπεζών κατάθεσης σπόρων που καταστράφηκαν από συγκρούσεις ή φυσικές καταστροφές, όπως πυρκαγιές, σεισμούς ή πλημμύρες, μπορούν να αποκατασταθούν με την ανάκτηση αντιγράφων αυτών των σπόρων από το Σβάλμπαρντ», δήλωσε ο Schmitz. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι χωρίς μια τέτοια εγκατάσταση θα διακινδυνεύαμε την ασφάλεια του μελλοντικού μας εφοδιασμού σε τρόφιμα».
Η τράπεζα σπόρων «ICARDA» που γλίτωσε από τον πόλεμο της Συρίας
Με αρχική έδρα το Χαλέπι, η τράπεζα σπόρων του Διεθνούς Κέντρου Γεωργικής Έρευνας στις Ξηρές Περιοχές (ICARDA) έπεσε θύμα του πολέμου της Συρίας και έκλεισε βίαια το 2012. Είναι το μόνο ίδρυμα που αναγκάστηκε να αποσύρει τη συλλογή του από το Σβάλμπαρντ, που χρησιμοποιήθηκε για να ξαναχτίσει τη συλλογή του, η οποία τώρα είναι μοιρασμένη μεταξύ Λιβάνου και Μαρόκου. «Για εμάς ήταν ανεκτίμητη», δήλωσε ο Hassan Machlab, διευθυντής του ICARDA στο Λίβανο, την Ιορδανία και την Παλαιστίνη. «Δεν μπορείς να βάλεις τιμή σε αυτή τη συλλογή».
Ο Machlab περιγράφει την τράπεζα σπόρων του οργανισμού ως μια «θάλασσα γενετικού υλικού» που χρησιμοποιείται για να βοηθήσει στη βελτίωση των καλλιεργειών σε παγκόσμιο επίπεδο, παράγοντας νέες ποικιλίες με μεγαλύτερες αποδόσεις και καλύτερη αντοχή στις ασθένειες.
Η λιβανέζικη επιχείρηση είναι κατά κύριο λόγο αφιερωμένη στη διατήρηση των άγριων συγγενών των δημητριακών και των ψυχανθών. «Οι άγριοι συγγενείς έχουν προσαρμοστεί σε τόσο μεγάλες περιόδους διαφορετικών κλιματικών συνθηκών και διαθέτουν πολύ ενδιαφέροντα γονίδια που προσπαθούμε πάντα να εξερευνήσουμε», δήλωσε. «Αυτά τα γονίδια θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα για τη βελτίωση της παραγωγής τροφίμων με την αύξηση της απόδοσης, την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή ή στη λειψυδρία».
Τον Φεβρουάριο, το ICARDA κατέθεσε 8.000 δείγματα στην τράπεζα σπόρων του Σβάλμπαρντ.
Millennium Seed Bank, Sussex, Ηνωμένο Βασίλειο: το μέρος με την μεγαλύτερη βιοποικιλότητα στον πλανήτη
Η Millennium Seed Bank, η οποία ξεκίνησε το 2000 και βρίσκεται στο αγροτικό Sussex της Αγγλίας, θεωρείται ότι κατέχει το πιο ποικιλόμορφο γενετικό απόθεμα άγριων φυτών στον κόσμο. Με ανθεκτικές εγκαταστάσεις σε πλημμύρες, βόμβαρδισμούς και ακτινοβολία, στεγάζει μια συλλογή από περισσότερους από 2,4 δισ. σπόρους που ανήκουν σε περίπου 40.000 είδη. Η Τράπεζα σπόρων της χιλιετίας περιέχει σπόρους από όλα σχεδόν τα αυτοφυή φυτικά είδη του Ηνωμένου Βασιλείου καθώς και συλλογές που προέρχονται από 189 χώρες και εδάφη και αποθηκεύει σχεδόν το 16% των ειδών άγριων φυτών στον κόσμο.
Μεταξύ 2011 και 2021, συνεργάστηκε με τη νορβηγική κυβέρνηση και το Crop Trust στο «πρόγραμμα καλλιέργειας άγριων συγγενών», μια πρωτοβουλία που αποσκοπεί στη προστασία και στην καλλιέργεια των άγριων συγγενών προτεραιότητας, όπως οι μπανάνες, τα φασόλια, τα μπιζέλια, τα καρότα και τα μήλα, για να συμβάλει στη διασφάλιση του μελλοντικού εφοδιασμού του κόσμου με τρόφιμα. Κατά τη διάρκεια του έργου, περισσότεροι από 100 επιστήμονες συνέλεξαν περίπου 4.500 δείγματα σπόρων από τα «hotspots» της παγκόσμιας βιοποικιλότητας – ποικιλομορφία που διαφορετικά θα μπορούσε να είχε χαθεί για πάντα, σύμφωνα με το Crop Trust.
Ινστιτούτο Vavilov, Αγία Πετρούπολη, Ρωσία: Η πρώτη τράπεζα σπόρων στον κόσμο
Το Ερευνητικό Ινστιτούτο Φυτικής Βιομηχανίας Vavilov, που βρίσκεται στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας, θεωρείται μία από τις παλαιότερες τράπεζες σπόρων στον κόσμο. Ιδρύθηκε πριν από 100 και πλέον χρόνια από τον Ρώσο βοτανολόγο Nikolai Vavilov, πρωτοπόρο στη διατήρηση της ποικιλότητας των καλλιεργειών.
Το ινστιτούτο παραλίγο να καταστραφεί κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Λένινγκραντ στις αρχές της δεκαετίας του 1940, αλλά σώθηκε από μια ομάδα επιστημόνων που φύλαγαν τα είδη που είχαν προστατεύσει για περισσότερα από 15 χρόνια στο ινστιτούτο. Μέχρι το τέλος της πολιορκίας, εννέα από αυτούς είχαν πεθάνει από πείνα αρνούμενοι να φάνε – και να καταστρέψουν – τη συλλογή των καλλιεργειών που προστάτευαν. Ο ίδιος ο Vavilov πέθανε επίσης από πείνα στη φυλακή το 1943.
Σήμερα, το Ινστιτούτο Vavilov φιλοξενεί περισσότερα από 325.000 δείγματα σπόρων, συμπεριλαμβανομένων σπόρων καλλιεργειών που διαφορετικά θα μπορούσαν να είχαν χαθεί οριστικά, όπως το σιτάρι της Αιθιοπίας, το οποίο σχεδόν καταστράφηκε κατά τη διάρκεια εμφυλίων πολέμων τη δεκαετία του 1970.
Εθνικό Εργαστήριο Διατήρησης Γενετικών Πόρων, Fort Collins, Κολοράντο: Η μεγαλύτερη τράπεζα σπόρων στον κόσμο
Το Εθνικό Εργαστήριο για τη Διατήρηση Γενετικών Πόρων στο Fort Collins διοικείται από το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ και χρησιμεύει ως εφεδρική τράπεζα γενετικού φυτικού υλικού εντός των ΗΠΑ. Με δυνατότητα αποθήκευσης 1,5 εκατ. δειγμάτων, το 50% των οποίων μπορεί να διατηρηθεί σε κρυογονικές δεξαμενές, φιλοξενεί σήμερα περισσότερα από 500.000 δείγματα γενετικού υλικού από σχεδόν 12.000 φυτικά είδη.
Οι σπόροι της τράπεζας του Fort Collins διανέμονται συχνά σε επιστήμονες για έρευνα και εκπαίδευση και έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί για την πρόληψη και τη θεραπεία της ανθεκτικότητας τους σε ασθένειες. Στη δεκαετία του 1980, οι σπόροι από αυτή την τράπεζα βοήθησαν να ξεπεραστεί η ρωσική αφίδα του σιταριού στο Τέξας, όταν διαπιστώθηκε ότι μερικά δείγματα ήταν ανθεκτικά στην αφίδα και αναπαράχθηκαν σε προσβεβλημένα φυτά σιταριού για τον έλεγχο της προσβολής.
Πάρκο πατάτας, Pisac, Περού: Η τράπεζα σπόρων που διατηρεί μια τοπική κουλτούρα
Το πάρκο πατάτας, που βρίσκεται στο Pisac του Περού, ένα αγροτικό χωριό που βρίσκεται στην Ιερή Κοιλάδα των Ίνκας, είναι μια μοναδική τράπεζα σπόρων. Διαχειρίζεται τις τοπικές κοινότητες των ιθαγενών και διατηρεί ένα ευρύ φάσμα καλλιεργειών των Άνδεων, όπως ο αραβόσιτος και η κινόα, δίνοντας όμως ιδιαίτερη έμφαση στις πατάτες, φιλοξενώντας περίπου 2.300 από τις 4.000 ποικιλίες πατάτας που είναι γνωστές στον κόσμο και 23 από τα περισσότερα από 200 άγρια είδη πατάτας που είναι γνωστά σήμερα στην ανθρωπότητα. Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι η πατάτα εξημερώθηκε για πρώτη φορά πριν από περίπου 8.000 χρόνια, κοντά στην όχθη της λίμνης Tititaka, η οποία συνορεύει με τη Βολιβία και το Περού.
Εκτός από ένα σημαντικό έργο για τη διατήρηση του γενετικού υλικού πολύτιμων καλλιεργειών, το πάρκο πατάτας αποτελεί ένα σημαντικό θεσμό για τη διατήρηση της ιθαγενικής κληρονομιάς των έξι κοινοτήτων και περισσότερων από 6.000 ανθρώπων που αποκαλούν το πάρκο αυτό σπίτι τους.
Καθώς η κλιματική αλλαγή και καταστροφή του περιβάλλοντος διογκώνεται και οι παγκόσμιες συγκρούσεις συνεχίζουν να θέτουν σε κίνδυνο το επισιτιστικό σύστημα, και οι τράπεζες σπόρων από την Αρκτική έως τον Λίβανο προσπαθούν να διαφυλάξουν τη βιοποικιλότητα, στη Νορβηγία η τράπεζα των σπόρων, είναι επίσης γνωστή με το προσωνύμιο «θησαυροφυλάκιο του τέλους του κόσμου», οι τράπεζες σπόρων θεωρούνται όλο και περισσότερο μια ανεκτίμητη πηγή πόρων που θα μπορούσε μια μέρα να αποτρέψει μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση. Δύο στα πέντε είδη φυτών στον κόσμο κινδυνεύουν με εξαφάνιση και παρόλο που οι ερευνητές εκτιμούν ότι υπάρχουν τουλάχιστον 200.000 βρώσιμα είδη φυτών στον πλανήτη μας, εξαρτόμαστε από τρία μόνο είδη -το καλαμπόκι, το ρύζι και το σιτάρι- για περισσότερο από το ήμισυ της θερμιδικής πρόσληψης της ανθρωπότητας.
Υπάρχουν περίπου 1.700 τράπεζες σπόρων, ή τράπεζες φυτικών γονιδίων, σε όλο τον κόσμο που φυλάττονται συλλογές φυτικών ειδών, πολύτιμα για την επιστημονική έρευνα, την εκπαίδευση, τη διάσωση των ειδών, αλλά και τη διαφύλαξη των πολιτισμών των αυτοχθόνων.
«Με μια πρώτη ματιά, οι τράπεζες σπόρων μπορεί να φαντάζουν παράξενες, αλλά σε αυτές βρίσκεται το θεμέλιο της μελλοντικής μας επισιτιστικής και διατροφικής ασφάλειας και η δυνατότητα για έναν κόσμο χωρίς πείνα», δήλωσε ο Stefan Schmitz, εκτελεστικός διευθυντής του Global Crop Diversity Trust, ενός οργανισμού αφιερωμένου στην διαφύλαξη της ποικιλομορφίας των καλλιεργειών για την επισιτιστική ασφάλεια. «Οι καλά χρηματοδοτούμενες και συντηρούμενες τράπεζες σπόρων είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης στη γεωργία μας σε παγκόσμιο επίπεδο».
Παρακάτω ρίχνουμε μια ματιά σε μερικές από τις σημαντικότερες τράπεζες σπόρων στον κόσμο, στόχος των οποίων είναι η διαφύλαξη της βιοποικιλότητας καθώς αυτή μειώνεται με ταχείς ρυθμούς:
Η Παγκόσμια τράπεζα σπόρων Σβάλμπαρντ στη Νορβηγία
Το Παγκόσμιο Θησαυροφυλάκιο Σπόρων του Σβάλμπαρντ, που ονομάστηκε «θησαυροφυλάκιο της ημέρας της κρίσης» ή «κιβωτός του Νώε με σπόρους», έχει ως στόχο να περιέχει ένα αντίγραφο κάθε σπόρου που βρίσκεται σε άλλες τράπεζες σε όλο τον κόσμο. Η τοποθεσία του είναι σκόπιμα απομακρυσμένη, καθώς βρίσκεται στο αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ, στα μισά της διαδρομής μεταξύ της ηπειρωτικής Νορβηγίας και του βόρειου πόλου. Η ελπίδα είναι ότι ο μόνιμος παγετός και τα πυκνά πετρώματα στα οποία έχει βυθιστεί το θησαυροφυλάκιο θα διασφαλίσουν ότι τα δείγματα σπόρων θα παραμείνουν παγωμένα – αν και το 2017 η κλιματική αλλαγή έδειξε το πόσο επικίνδυνη είναι. Το λιώσιμο των πάγων προκάλεσε την εισροή νερού στο τούνελ που οδηγεί στο θησαυροφυλάκιο.
Το Σβάλμπαρντ μπορεί να αποθηκεύσει έως και 4,5 εκατ. ποικιλίες καλλιεργειών και 2,5 δισ. σπόρους . Φιλοξενεί περισσότερα από 1,14 εκατ. δείγματα σπόρων από περίπου 6.000 διαφορετικά είδη φυτών.
Αν και εξυπηρετεί την παγκόσμια κοινότητα, το θησαυροφυλάκιο σπόρων ανήκει στη νορβηγική κυβέρνηση με την υποστήριξη του Global Crop Diversity Trust, ενός οργανισμού αφιερωμένου στη διατήρηση της ποικιλότητας των καλλιεργειών για την επισιτιστική ασφάλεια.
«Οι συλλογές των τραπεζών κατάθεσης σπόρων που καταστράφηκαν από συγκρούσεις ή φυσικές καταστροφές, όπως πυρκαγιές, σεισμούς ή πλημμύρες, μπορούν να αποκατασταθούν με την ανάκτηση αντιγράφων αυτών των σπόρων από το Σβάλμπαρντ», δήλωσε ο Schmitz. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι χωρίς μια τέτοια εγκατάσταση θα διακινδυνεύαμε την ασφάλεια του μελλοντικού μας εφοδιασμού σε τρόφιμα».
Η τράπεζα σπόρων «ICARDA» που γλίτωσε από τον πόλεμο της Συρίας
Με αρχική έδρα το Χαλέπι, η τράπεζα σπόρων του Διεθνούς Κέντρου Γεωργικής Έρευνας στις Ξηρές Περιοχές (ICARDA) έπεσε θύμα του πολέμου της Συρίας και έκλεισε βίαια το 2012. Είναι το μόνο ίδρυμα που αναγκάστηκε να αποσύρει τη συλλογή του από το Σβάλμπαρντ, που χρησιμοποιήθηκε για να ξαναχτίσει τη συλλογή του, η οποία τώρα είναι μοιρασμένη μεταξύ Λιβάνου και Μαρόκου. «Για εμάς ήταν ανεκτίμητη», δήλωσε ο Hassan Machlab, διευθυντής του ICARDA στο Λίβανο, την Ιορδανία και την Παλαιστίνη. «Δεν μπορείς να βάλεις τιμή σε αυτή τη συλλογή».
Ο Machlab περιγράφει την τράπεζα σπόρων του οργανισμού ως μια «θάλασσα γενετικού υλικού» που χρησιμοποιείται για να βοηθήσει στη βελτίωση των καλλιεργειών σε παγκόσμιο επίπεδο, παράγοντας νέες ποικιλίες με μεγαλύτερες αποδόσεις και καλύτερη αντοχή στις ασθένειες.
Η λιβανέζικη επιχείρηση είναι κατά κύριο λόγο αφιερωμένη στη διατήρηση των άγριων συγγενών των δημητριακών και των ψυχανθών. «Οι άγριοι συγγενείς έχουν προσαρμοστεί σε τόσο μεγάλες περιόδους διαφορετικών κλιματικών συνθηκών και διαθέτουν πολύ ενδιαφέροντα γονίδια που προσπαθούμε πάντα να εξερευνήσουμε», δήλωσε. «Αυτά τα γονίδια θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα για τη βελτίωση της παραγωγής τροφίμων με την αύξηση της απόδοσης, την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή ή στη λειψυδρία».
Τον Φεβρουάριο, το ICARDA κατέθεσε 8.000 δείγματα στην τράπεζα σπόρων του Σβάλμπαρντ.
Millennium Seed Bank, Sussex, Ηνωμένο Βασίλειο: το μέρος με την μεγαλύτερη βιοποικιλότητα στον πλανήτη
Η Millennium Seed Bank, η οποία ξεκίνησε το 2000 και βρίσκεται στο αγροτικό Sussex της Αγγλίας, θεωρείται ότι κατέχει το πιο ποικιλόμορφο γενετικό απόθεμα άγριων φυτών στον κόσμο. Με ανθεκτικές εγκαταστάσεις σε πλημμύρες, βόμβαρδισμούς και ακτινοβολία, στεγάζει μια συλλογή από περισσότερους από 2,4 δισ. σπόρους που ανήκουν σε περίπου 40.000 είδη. Η Τράπεζα σπόρων της χιλιετίας περιέχει σπόρους από όλα σχεδόν τα αυτοφυή φυτικά είδη του Ηνωμένου Βασιλείου καθώς και συλλογές που προέρχονται από 189 χώρες και εδάφη και αποθηκεύει σχεδόν το 16% των ειδών άγριων φυτών στον κόσμο.
Μεταξύ 2011 και 2021, συνεργάστηκε με τη νορβηγική κυβέρνηση και το Crop Trust στο «πρόγραμμα καλλιέργειας άγριων συγγενών», μια πρωτοβουλία που αποσκοπεί στη προστασία και στην καλλιέργεια των άγριων συγγενών προτεραιότητας, όπως οι μπανάνες, τα φασόλια, τα μπιζέλια, τα καρότα και τα μήλα, για να συμβάλει στη διασφάλιση του μελλοντικού εφοδιασμού του κόσμου με τρόφιμα. Κατά τη διάρκεια του έργου, περισσότεροι από 100 επιστήμονες συνέλεξαν περίπου 4.500 δείγματα σπόρων από τα «hotspots» της παγκόσμιας βιοποικιλότητας – ποικιλομορφία που διαφορετικά θα μπορούσε να είχε χαθεί για πάντα, σύμφωνα με το Crop Trust.
Ινστιτούτο Vavilov, Αγία Πετρούπολη, Ρωσία: Η πρώτη τράπεζα σπόρων στον κόσμο
Το Ερευνητικό Ινστιτούτο Φυτικής Βιομηχανίας Vavilov, που βρίσκεται στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας, θεωρείται μία από τις παλαιότερες τράπεζες σπόρων στον κόσμο. Ιδρύθηκε πριν από 100 και πλέον χρόνια από τον Ρώσο βοτανολόγο Nikolai Vavilov, πρωτοπόρο στη διατήρηση της ποικιλότητας των καλλιεργειών.
Το ινστιτούτο παραλίγο να καταστραφεί κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Λένινγκραντ στις αρχές της δεκαετίας του 1940, αλλά σώθηκε από μια ομάδα επιστημόνων που φύλαγαν τα είδη που είχαν προστατεύσει για περισσότερα από 15 χρόνια στο ινστιτούτο. Μέχρι το τέλος της πολιορκίας, εννέα από αυτούς είχαν πεθάνει από πείνα αρνούμενοι να φάνε – και να καταστρέψουν – τη συλλογή των καλλιεργειών που προστάτευαν. Ο ίδιος ο Vavilov πέθανε επίσης από πείνα στη φυλακή το 1943.
Σήμερα, το Ινστιτούτο Vavilov φιλοξενεί περισσότερα από 325.000 δείγματα σπόρων, συμπεριλαμβανομένων σπόρων καλλιεργειών που διαφορετικά θα μπορούσαν να είχαν χαθεί οριστικά, όπως το σιτάρι της Αιθιοπίας, το οποίο σχεδόν καταστράφηκε κατά τη διάρκεια εμφυλίων πολέμων τη δεκαετία του 1970.
Εθνικό Εργαστήριο Διατήρησης Γενετικών Πόρων, Fort Collins, Κολοράντο: Η μεγαλύτερη τράπεζα σπόρων στον κόσμο
Το Εθνικό Εργαστήριο για τη Διατήρηση Γενετικών Πόρων στο Fort Collins διοικείται από το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ και χρησιμεύει ως εφεδρική τράπεζα γενετικού φυτικού υλικού εντός των ΗΠΑ. Με δυνατότητα αποθήκευσης 1,5 εκατ. δειγμάτων, το 50% των οποίων μπορεί να διατηρηθεί σε κρυογονικές δεξαμενές, φιλοξενεί σήμερα περισσότερα από 500.000 δείγματα γενετικού υλικού από σχεδόν 12.000 φυτικά είδη.
Οι σπόροι της τράπεζας του Fort Collins διανέμονται συχνά σε επιστήμονες για έρευνα και εκπαίδευση και έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί για την πρόληψη και τη θεραπεία της ανθεκτικότητας τους σε ασθένειες. Στη δεκαετία του 1980, οι σπόροι από αυτή την τράπεζα βοήθησαν να ξεπεραστεί η ρωσική αφίδα του σιταριού στο Τέξας, όταν διαπιστώθηκε ότι μερικά δείγματα ήταν ανθεκτικά στην αφίδα και αναπαράχθηκαν σε προσβεβλημένα φυτά σιταριού για τον έλεγχο της προσβολής.
Πάρκο πατάτας, Pisac, Περού: Η τράπεζα σπόρων που διατηρεί μια τοπική κουλτούρα
Το πάρκο πατάτας, που βρίσκεται στο Pisac του Περού, ένα αγροτικό χωριό που βρίσκεται στην Ιερή Κοιλάδα των Ίνκας, είναι μια μοναδική τράπεζα σπόρων. Διαχειρίζεται τις τοπικές κοινότητες των ιθαγενών και διατηρεί ένα ευρύ φάσμα καλλιεργειών των Άνδεων, όπως ο αραβόσιτος και η κινόα, δίνοντας όμως ιδιαίτερη έμφαση στις πατάτες, φιλοξενώντας περίπου 2.300 από τις 4.000 ποικιλίες πατάτας που είναι γνωστές στον κόσμο και 23 από τα περισσότερα από 200 άγρια είδη πατάτας που είναι γνωστά σήμερα στην ανθρωπότητα. Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι η πατάτα εξημερώθηκε για πρώτη φορά πριν από περίπου 8.000 χρόνια, κοντά στην όχθη της λίμνης Tititaka, η οποία συνορεύει με τη Βολιβία και το Περού.
Εκτός από ένα σημαντικό έργο για τη διατήρηση του γενετικού υλικού πολύτιμων καλλιεργειών, το πάρκο πατάτας αποτελεί ένα σημαντικό θεσμό για τη διατήρηση της ιθαγενικής κληρονομιάς των έξι κοινοτήτων και περισσότερων από 6.000 ανθρώπων που αποκαλούν το πάρκο αυτό σπίτι τους.
