Υπάρχουν πολλά που δεν καταλαβαίνουμε σχετικά με το πως κινούνται οι παγετώνες (σίγουρα αυτό συμβαίνει αργά) και πόσο σύντομα κάποιοι από τους πιο σημαντικούς θα μπορούσαν να καταρρεύσουν στη θάλασσα. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει πρόβλημα, αφού η τήξη, δηλαδή το λιώσιμο των παγετώνων θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση της στάθμης της θάλασσας εκτοπίζοντας εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν και εργάζονται σε παραθαλάσσιες περιοχές.
Έχει ακούει κανείς για την επανακατάψυξη των παγετώνων;
Όλο αυτό μπορεί να ακούγεται σαν επιστημονική φαντασία. Αλλά μόλις σκεφτούμε πόσο μεγάλο είναι το διακύβευμα, κατανοούμε γιατί κάποιοι επιστήμονες λένε ότι πρέπει να εξετάσουμε αυτές τις ριζοσπαστικές παρεμβάσεις. Είναι δύσκολο να παρουσιαστεί κανείς αισιόδοξος για τους παγετώνες στις μέρες μας. (Ο παγετώνας Thwaites στη Δυτική Ανταρκτική συχνά αποκαλείται ο “παγετώνας της συντέλειας του κόσμου” ).
Η Βρετανική Ανταρκτική Έρευνα παρουσίασε τον πιο αναλυτικό χάρτη μέχρι σήμερα του υπεδάφους της Ανταρκτικής—τη βάση κάτω από τον πάγο της ηπείρου. Με διπλάσιες πληροφορίες σε σχέση με την προηγούμενη εκδοχή του αποκάλυψε ότι περισσότερο πάγος από ό,τι πιστεύαμε “ξεκουράζεται” πάνω σε υπεδάφη που είναι ήδη κάτω από το επίπεδο της θάλασσας. Αυτό σημαίνει ότι το θαλασσινό νερό μπορεί να εισρεύσει και να βοηθήσει στην ταχύτερη τήξη του πάγου, κάνοντας τον πάγο της Ανταρκτικής πιο ευάλωτο από ό,τι εκτιμούσαμε.
Μια άλλη ομάδα επιστημόνων εξέτασε τους υπόγειους ποταμούς των παγετώνων. Διαπίστωσε ότι οι πιο γρήγορα κινούμενοι παγετώνες έχουν πολύ νερό που κινείται από κάτω τους, πράγμα που επιταχύνει τη τήξη και “λιπαίνει” τον παγετώνα, κάνοντάς τον να γλιστρά πιο γρήγορα, με αποτέλεσμα να λιώσει ταχύτερα.
Στοχος είναι η καλύτερη κατανόηση των παγετώνων. Η Arête Glacier Initiative, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός έρευνας που ιδρύθηκε από επιστήμονες στο MIT και το Dartmouth έχει ήδη χορηγήσει τις πρώτες της επιχορηγήσεις σε ερευνητές που μελετούν το πως λιώνουν οι παγετώνες και σκοπεύει να εξετάσει τη δυνατότητα αντιστροφής αυτής της τάσης.
Ο Brent Minchew, ένας από τους συνιδρυτές της ομάδας και αναπληρωτής καθηγητής γεωφυσικής στο MIT ασχολήθηκε με τη μελέτη των παγετώνων λόγω της πιθανής τους επίδρασης στην αύξηση της στάθμης της θάλασσας.Ο Minchew είναι ένας από τους ερευνητές που εξετάζουν πιθανά σχέδια για να αλλάξουν το μέλλον των παγετώνων. Οι στρατηγικές που προτείνονται από ομάδες σε όλο τον κόσμο περιλαμβάνουν την κατασκευή φυσικών υποστηριγμάτων για να τους στηρίξουν και την εγκατάσταση τεράστιων “κουρτινών” για να επιβραδύνουν τη ροή του ζεστού νερού που επιταχύνει την τήξη. Μια άλλη προσέγγιση στην οποία θα επικεντρωθεί η Arête, ονομάζεται βασική παρέμβαση. Στην ουσία περιλαμβάνει τη διάτρηση των παγετώνων που θα επιτρέπει στο νερό που ρέει κάτω από τον πάγο να αντλείται και να παγώνει ξανά, με την ελπίδα να επιβραδύνει το λιώσιμό τους.
Αν έχετε απορίες για το πως θα μπορούσαν να λειτουργήσουν όλα αυτά, σίγουρα δεν είστε οι μόνοι. Αυτά είναι σχεδόν αδιανόητα τεράστια έργα μηχανικής, είναι ακριβά και πιθανότατα θα αντιμετωπίσουν νομικά και ηθικά ζητήματα. Κανείς δεν κατέχει πραγματικά την Ανταρκτική και διέπεται από μια τεράστια συνθήκη—πώς θα μπορούσαμε να αποφασίσουμε αν πρέπει να προχωρήσουμε με αυτά τα έργα; Ο χρόνος όμως είναι αμείλικτος.
Υπάρχει και το ζήτημα των πιθανών παρενεργειών. Ας δούμε το Arctic Ice Project, το οποίο ερευνούσε πως να επιβραδύνει την τήξη του θαλάσσιου πάγου καλύπτοντάς τον με ουσίες που σχεδιάστηκαν για να αντανακλούν το ηλιακό φως. Ένα από τα μεγαλύτερα πεδία πειραμάτων του έργου περιλάμβανε τη διάδοση μικρών σφαιρών από πυρίτιο, κάτι σαν άμμος σε 45.000 τετραγωνικά πόδια πάγου στην Αλάσκα. Παράλληλα όμως έγινε γνωστό ότι αυτά τα υλικά ενδέχεται να διαταράσσουν τις τροφικές αλυσίδες και οι δραστηριότητες τερματίστηκαν.
Η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για να σταματήσει η κλιματική αλλαγή σίγουρα θα ήταν πιο άμεση λύση από το να σκορπάμε σφαιρίδια πάνω στον πάγο ή να προσπαθούμε να σταματήσουμε έναν παγετώνα 74.000 τετραγωνικών μιλίων στην πορεία του. Δεν τα πηγαίνουμε όμως και τόσο καλά με τη μείωση των εκπομπών — στην πραγματικότητα, τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα αυξήθηκαν πιο γρήγορα από ποτέ το 2024. Ακόμη κι αν ο κόσμος σταματούσε σήμερα τη ρύπανση της ατμόσφαιρας με αέρια που θερμαίνουν τον πλανήτη, ίσως να είναι ήδη αργά για να σώσουμε κάποιους από τους πιο ευάλωτους παγετώνες. Τραμπ και Τζινπίνγκ δε δείχνουν να ευαισθητοποιούνται ιδιαίτερα με όλα τα παραπάνω. Συζητάμε όμως για τους δύο μεγαλύτερους “ρυπαντές” του πλανήτη. Το μυαλό τους όμως είναι περισσότερο στη ζωή στον Άρη, όταν αυτός ο κόσμος καταστραφεί …
*Με στοιχεία από το Technology Review.
