Η τουρκική λίρα υποχώρησε χθες Τρίτη στο χαμηλότερο επίπεδο της ιστορίας της έναντι του δολαρίου ΗΠΑ, καθώς πλανάται αβεβαιότητα για το αποτέλεσμα των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών που θα διεξαχθούν στα μέσα του Μαΐου κι ενδέχεται να σημάνουν την πρώτη εναλλαγή στην εξουσία στην Τουρκία εδώ και είκοσι χρόνια, αναφέρει το ΑΠΕ.

Το τουρκικό νόμισμα κατακρημνίστηκε στην ισοτιμία 19,5996:1 έναντι του αμερικανικού δολαρίου, με άλλα λόγια σε επίπεδο άνευ προηγουμένου αφότου δημιουργήθηκε η νέα τουρκική λίρα, τον Ιανουάριο του 2005, με την αφαίρεση έξι μηδενικών σε σχέση με την προηγούμενη αξία της.

Μετά την ιλιγγιώδη υποτίμηση του τουρκικού νομίσματος, στα τέλη του 2021, η κυβέρνηση έθετε σε εφαρμογή μέτρα υποστήριξης της λίρας, που υπονομεύεται από τον πληθωρισμό και τη φυγή κεφαλαίων.

Το εγχείρημα αυτό «απέτυχε», συνόψισε ο Μάικ Χάρις της εταιρείας συμβούλων Cribstone Strategic Macro.

Αν και ο πληθωρισμός επιβραδύνεται αδιαλείπτως τους τελευταίους πέντε μήνες στην Τουρκία, εξακολουθούσε ακόμη να ίπταται περί το 50,51% σε ετήσια βάση τον Μάρτιο.

Παράλληλα, ενώ οι περισσότερες μεγάλες οικονομίες επέλεξαν να θέσουν σε εφαρμογή πολύ πιο σφιχτή νομισματική πολιτική, αυξάνοντας τα επιτόκια για να συγκρατήσουν την απογείωση των τιμών, η Τουρκία αντίθετα κατέβασε δραστικά τα δικά της.

Το κύριο κατευθυντήριο επιτόκιο της κεντρικής τουρκικής τράπεζας (TCMB) μειώθηκε έτσι κατά 14%, στο 8,5%, από τον Αύγουστο του 2022, κατά τις βουλές του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, για τον οποίο τα υψηλά επιτόκια αυξάνουν τον πληθωρισμό – άποψη που κινείται αντίθετα στο κυρίαρχο ρεύμα οικονομικής θεωρίας.

Ο βασικός αντίπαλος του κ. Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές της 14ης Μαΐου, ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, υπόσχεται αν εκλεγεί να επαναφέρει την Τουρκία στην οικονομική «ορθοδοξία» και να ξαναδώσει αυτονομία στην κεντρική τράπεζα.

Τα πεπραγμένα του τούρκου προέδρου στην οικονομία γενικότερα πλήττουν τις πιθανότητές του να επανεκλεγεί, σε βαθμό που πρόσφατες δημοσκοπήσεις δίνουν πλέον βραχύ προβάδισμα στον βασικό του αντίπαλο.

Η Τουρκική λίρα είναι το εθνικό νόμισμα της Τουρκίας. Χρησιμοποιείται στην Τουρκία και στις κατεχόμενες από την Τουρκία περιοχές της Κύπρου, οι οποίες αυτοαποκαλούνται «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου», καθώς και σε εδάφη της Συρίας, που κατέχονται με εισβολή, από το 2019, από την ίδια την Τουρκία.

Νέα Τουρκική Λίρα

Η Νέα Τουρκική Λίρα έγινε το νέο εθνικό νόμισμα της Τουρκίας από την 1η Ιανουαρίου του 2005. Ισοδυναμεί με 1 εκατομμύριο παλιές τουρκικές λίρες και διαιρείται σε 100 νέα κουρούς (kuruş) (τα οποία είχαν καταργηθεί εδώ και 20 χρόνια). Μέχρι το τέλος του 2005 κυκλοφορούσαν και τα δύο νομίσματα και οι τιμές αναγράφονταν και στα δύο. Από την 1η Ιανουαρίου 2009 το νέο νόμισμα έχει και πάλι το σύμβολο TL.

Τυποποίηση λίρας

Σύμβολο: YTL (Yeni Türk Lirası), Ο κωδικός ISO 4217 της Νέας Τουρκικής Λίρας είναι «TRY».
Χαρτονομίσματα: 100, 50, 20, 10, 5 και 1 YTL.
Κέρματα: 1 YTL και 50, 25, 10, 5, και 1 νέο κουρούς.

Όλα τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα απεικονίζουν τον δημιουργό της σύγχρονης Τουρκίας, Κεμάλ Ατατούρκ.

Το μέγεθος και το σχέδιο των 50 κουρούς και της μίας νέας λίρας μοιάζουν με αυτά των 1€ και 2€ αντίστοιχα. Αυτό δύναται να προκαλέσει σύγχυση στην ευρωζώνη. Ακόμα, επέφερε προβλήματα σε επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν αυτόματα μηχανήματα συναλλαγών (όπως π.χ. σε αεροδρόμια), τα οποία δέχονταν τα κέρματα της μίας λίρας αντί για τα κέρματα των 2€. Καθώς χονδρικά η αξία των κερμάτων της μίας λίρας ανέρχεται στο 1/4 των κερμάτων των 2€, τα επηρεασμένα μηχανήματα αναβαθμίστηκαν με έξοδα των ιδιοκτητών τους.

Ιστορία της λίρας

Λόγω του υψηλού πληθωρισμού στην Τουρκία από τη δεκαετία 1970 ως και τη δεκαετία 1990, η τουρκική λίρα υπέστη σημαντική υποτίμηση. Από περίπου 9 λίρες ανά δολλάριο ΗΠΑ στα τέλη της δεκαετίας του 1960 κατέληξε στις περίπου 1,65 εκατομμύρια λίρες στα τέλη του 2001. Οι υπολογισμοί και οι στατιστικές είχαν γίνει πλέον ιδιαίτερα δύσκολοι. Ο Πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αποκάλεσε το ζήτημα αυτό «εθνική ντροπή». Το Δεκέμβριο του 2004 το Τουρκικό Κοινοβούλιο πέρασε νόμο που επέτρεψε την απομάκρυνση έξι μηδενικών από το νόμισμα και τη δημιουργία της Νέας Τουρκικής Λίρας.

Οι ισοτιμίες την 1η Ιανουαρίου 2005 ήταν:

USD 1.00 = TRL 1,325,700.00 = TRY 1.3257
EUR 1.00 = TRL 1,798,179.00 = TRY 1.79818
TRY 1.00 = USD 0.75432
TRY 1.00 = EUR 0.55612

Η εισαγωγή της Νέας Τουρκικής Λίρας συνοδεύτηκε από την έκδοση δύο νέων χαρτονομισμάτων που δεν είχαν αντίστοιχο στο παλιό σύστημα: TRY 100 και TRY 50.

Από τις αρχές του 2018 και μέχρι σήμερα η Τουρκική λίρα έχει υποτιμηθεί εξαιρετικά.

Με την οικονομική κρίση η οποία εντάθηκε στην Τουρκία στις αρχές το 2021, τον Απρίλιο του συγκεκριμένου έτους, ένα ευρώ έφτασε να ισοδυναμεί με 10 τουρκικές λίρες.