Οι συζητήσεις γύρω από την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας αναζωπυρώθηκαν από την πανδημία COVID-19, με τους εργαζόμενους και τους εργοδότες να επανεξετάζουν τη σημασία της ευελιξίας και των παροχών στο χώρο εργασίας.

Η ιδέα είναι απλή – οι εργαζόμενοι θα εργάζονται τέσσερις ημέρες την εβδομάδα, ενώ θα πληρώνονται το ίδιο και θα έχουν τον ίδιο φόρτο εργασίας. Επομένως, οι εταιρείες που θα μειώσουν την εβδομάδα εργασίας θα λειτουργούν με λιγότερες συσκέψεις και περισσότερη ανεξάρτητη εργασία.

Καθώς θεωρείται το μέλλον, επιτρέποντας την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, οι υποστηρικτές της τετραήμερης εβδομάδας εργασίας υποστηρίζουν ότι, όταν εφαρμόζεται, αυξάνεται η ικανοποίηση των εργαζομένων, αλλά και η παραγωγικότητα τους.

Τα συνδικάτα σε όλη την Ευρώπη καλούν τις κυβερνήσεις να εφαρμόσουν την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας, αλλά είναι ακόμα λίγες οι χώρες που υιοθετούν την ιδέα. Τον περασμένο Φεβρουάριο, οι Βέλγοι εργαζόμενοι κέρδισαν το δικαίωμα να εργάζονται τέσσερις ημέρες την εβδομάδα, αντί για πέντε, χωρίς μείωση μισθού. Οι εργαζόμενοι θα μπορούν πλέον να αποφασίζουν αν θα εργάζονται τέσσερις ή πέντε ημέρες την εβδομάδα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα εργάζονται λιγότερο – απλώς θα συμπυκνώνουν τις ώρες εργασίας τους σε λιγότερες ημέρες.

Ο πρωθυπουργός του Βελγίου ελπίζει ότι η συμφωνία θα βοηθήσει να γίνει πιο ευέλικτη η διαβόητα άκαμπτη αγορά εργασίας του Βελγίου και θα διευκολύνει τους ανθρώπους να συνδυάσουν την οικογενειακή τους ζωή με την καριέρα τους. Πρόσθεσε επίσης ότι το νέο μοντέλο αναμένεται να δημιουργήσει μια πιο δυναμική οικονομία. «Στόχος είναι να δώσουμε στους ανθρώπους και στις εταιρείες μεγαλύτερη ελευθερία να οργανώνουν τον χρόνο εργασίας τους», δήλωσε.

Ωστόσο, η προοπτική μιας τετραήμερης εβδομάδας εργασίας δεν είναι ελκυστική για όλους. Ορισμένοι εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης θα εργάζονται πράγματι πολλές ώρες ημερισίως, αν επιλέξουν να συμπτύξουν το ωράριό τους, και άλλοι, όπως οι εργαζόμενοι βάρδιας, απλώς δεν θα έχουν τη δυνατότητα αυτής της ευελιξίας.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι εταιρίες που το τελευταίο εξάμηνο έκαναν δοκιμή της τετραήμερης εβδομάδας εργασίας σχεδιάζουν τώρα να μονιμοποιήσουν τη συντομότερη εβδομάδα εργασίας, αφού χαρακτήρισαν το πείραμα ως εξαιρετικά επιτυχημένο. Δεκάδες εταιρείες συμμετείχαν στο εξάμηνο πιλοτικό πρόγραμμα – το μεγαλύτερο του είδους του – το οποίο ξεκίνησε στις 6 Ιουνίου για να μελετήσει τον αντίκτυπο των λιγότερων ωρών εργασίας στην παραγωγικότητα των επιχειρήσεων και την ευημερία των εργαζομένων τους, καθώς και τον αντίκτυπο στο περιβάλλον και την ισότητα των φύλων.

Περίπου 70 βρετανικές εταιρείες και περισσότεροι από 3.300 εργαζόμενοι έχουν εγγραφεί μέχρι στιγμής στο πρόγραμμα, το οποίο διεξάγεται από ερευνητές των πανεπιστημίων του Cambridge, της Οξφόρδης και του Boston College, καθώς και από τις μη κερδοσκοπικές ομάδες υπεράσπισης 4 Day Week Global, 4 Day Week UK Campaign και το βρετανικό think tank Autonomy.

Η μεγάλη πλειοψηφία – περίπου το 86% – των εταιρειών που συμμετείχαν στη δοκιμή δήλωσε ότι είναι εξαιρετικά πιθανό να εξετάσει το ενδεχόμενο να διατηρήσει την πολιτική της τετραήμερης εβδομάδας μετά τη δοκιμαστική περίοδο, σύμφωνα με έρευνα στην οποία συμμετείχαν 41 από τους 70 οργανισμούς που δοκίμασαν τη συντομότερη εβδομάδα εργασίας.

Η πιλοτική δοκιμή στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι μία από τις πολλές που πραγματοποιούνται παγκοσμίως από την 4 Day Week Global, η οποία τάσσεται υπέρ μιας μικρότερης εργάσιμης εβδομάδας. «Παρόμοια προγράμματα πρόκειται να ξεκινήσουν στις ΗΠΑ και την Ιρλανδία, ενώ προγραμματίζονται και άλλα για τον Καναδά, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία», δήλωσε ο Joe Ryle, διευθυντής της εκστρατείας 4 Day Week UK Campaign.

Στη Σκωτία, μια κυβερνητική δοκιμή αναμένεται να ξεκινήσει το 2023, ενώ η Ουαλία εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο μιας δοκιμής. Οι ώρες εργασίας των εργαζομένων θα μειωθούν κατά 20%, αλλά δεν θα υποστούν καμία απώλεια μισθού.

Η Σκωτία επεσήμανε την Ισλανδία και τα ισχυρά αποτελέσματά της ως ένα μεγάλο λόγο για να ρισκάρει με την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας. Ορισμένες σκωτσέζικες επιχειρήσεις έχουν ήδη ξεκινήσει τις δικές τους μικρότερες εργάσιμες εβδομάδες, με τον όμιλο UPAC Group με έδρα τη Γλασκώβη να δηλώνει πρόσφατα ότι οι υπάλληλοί του θα απολαμβάνουν τετραήμερη εβδομάδα με τον ίδιο μισθό μετά τη διεξαγωγή ενός επιτυχημένου πιλοτικού προγράμματος.

Η Ισλανδία πραγματοποίησε τη μεγαλύτερη πιλοτική εφαρμογή στον κόσμο μιας εβδομάδας εργασίας 35 έως 36 ωρών (μειωμένη από τις παραδοσιακές 40 ώρες), χωρίς να ζητηθεί ανάλογη μείωση των αποδοχών, μεταξύ 2015 και 2019. Περίπου 2.500 άτομα έλαβαν μέρος στη δοκιμαστική φάση. Η πιλοτική εφαρμογή χαρακτηρίστηκε επιτυχής από τους ερευνητές και τα ισλανδικά συνδικάτα διαπραγματεύτηκαν τη μείωση των ωρών εργασίας. Η μελέτη οδήγησε επίσης σε μια σημαντική αλλαγή στην Ισλανδία, με σχεδόν το 90% του ενεργού πληθυσμού να έχει πλέον μειωμένο ωράριο ή άλλες διευκολύνσεις. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το άγχος και η εξουθένωση των εργαζομένων μειώθηκαν και υπήρξε βελτίωση της ισορροπίας μεταξύ ζωής και εργασίας.

Ωστόσο, δεν μοιράστηκαν όλες οι κυβερνήσεις την επιτυχία της Ισλανδίας με την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας. Στη Σουηδία, η τετραήμερη εβδομάδα εργασίας με πλήρη αμοιβή δοκιμάστηκε το 2015 με μεικτά αποτελέσματα. Η πρόταση ήταν να δοκιμαστούν εξάωρες εργάσιμες ημέρες αντί για οκτάωρες χωρίς απώλεια αποδοχών, αλλά δεν ήταν όλοι ευχαριστημένοι με την ιδέα να δαπανηθούν χρήματα για τη δοκιμή. Ακόμη και τα αριστερά κόμματα θεωρούσαν ότι θα ήταν πολύ δαπανηρό να εφαρμοστεί κάτι τέτοιο σε μεγάλη κλίμακα.

Ωστόσο, θετικά αποτελέσματα παρατηρήθηκαν στην ορθοπεδική μονάδα ενός πανεπιστημιακού νοσοκομείου, το οποίο πέρασε 80 νοσηλευτές και γιατρούς σε εξάωρη εργασία και προσέλαβε νέο προσωπικό για να αναπληρώσει τον χαμένο χρόνο. Η ανταπόκριση του ιατρικού προσωπικού ήταν θετική, ωστόσο το πείραμα αντιμετώπισε επίσης πολλές επικρίσεις και δεν ανανεώθηκε.

Ορισμένες εταιρείες, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία Toyota, επέλεξαν να διατηρήσουν το μειωμένο ωράριο για τους εργαζομένους τους. Η αυτοκινητοβιομηχανία είχε ήδη αποφασίσει να το κάνει αυτό για τους μηχανικούς πριν από 10 χρόνια και επέμεινε στην απόφασή της.

Η Φινλανδία δεν εισήγαγε τετραήμερη εβδομάδα εργασίας, παρά τους διαδεδομένους ισχυρισμούς. Νωρίτερα φέτος, η χώρα της Βόρειας Ευρώπης βρέθηκε για λίγο στα διεθνή πρωτοσέλιδα, αφού φέρεται να μείωσε δραματικά το ωράριο εργασίας. Η φινλανδική κυβέρνηση φέρεται να ήθελε να εισαγάγει την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας, καθώς και μια εξάωρη ημέρα. Ωστόσο, αποδείχθηκε ότι επρόκειτο για ψεύτικες ειδήσεις, τις οποίες η κυβέρνηση αναγκάστηκε στη συνέχεια να αποκαταστήσει.

Η Γερμανία έχει μία από τις πιο σύντομες εβδομάδες εργασίας στην Ευρώπη. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF), η μέση εβδομαδιαία εργασία είναι 34,2 ώρες. Ωστόσο, τα συνδικάτα ζητούν περαιτέρω μείωση των ωρών εργασίας. Πέρυσι, το IG Metall, το μεγαλύτερο συνδικάτο της χώρας, ζήτησε το εβδοαδιαίο εργασιακό ωράριο να γίνει ακόμα συντομότερο, υποστηρίζοντας ότι αυτό θα βοηθούσε στη διατήρηση των θέσεων εργασίας και στην αποφυγή απολύσεων.

Σχεδόν οι μισοί εργοδότες (46%) δήλωσαν ότι θεωρούν εφικτή τη δοκιμή μιας τετραήμερης εβδομάδας στο δικό τους εργασιακό περιβάλλον. Ωστόσο, το αν ένα τέτοιο μέτρο θα εφαρμοστεί ή θα συζητηθεί, μένει να φανεί. Μέχρι στιγμής, είναι κυρίως οι μικρότερες νεοφυείς επιχειρήσεις που πειραματίζονται με μια πιο σύντομη εβδομάδα εργασίας.

Σε άλλες χώρες, όπως η Ιαπωνία, είναι οι μεγαλύτερες εταιρείες που επιχειρούν να εισέλθουν σε αυτή τοεργασιακό μοτίβο, μετά την ανακοίνωση από την ιαπωνική κυβέρνηση το 2021 ενός σχεδίου για την επίτευξη καλύτερης ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής σε όλη τη χώρα. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι που αυτό θα μπορούσε να είναι καλό για τη χώρα, όπου ο θάνατος από υπερβολική εργασία στοιχίζει πολλές ζωές ετησίως.

Η Ισπανία ακολουθεί επίσης το παράδειγμα της Ιαπωνίας, με το μικρό αριστερό κόμμα Más País να ανακοινώνει νωρίτερα φέτος ότι η κυβέρνηση συμφώνησε στο αίτημά τους να ξεκινήσει ένα πιλοτικό πρόγραμμα τετραήμερης εβδομάδας εργασίας για τις εταιρείες που ενδιαφέρονται για την ιδέα αυτή. Περίπου 6.000 εργαζόμενοι 200 μικρομεσαίων επιχειρήσεων θα μπορούν να παρατείνουν το Σαββατοκύριακό τους κατά μία ημέρα, με πλήρεις απολαβές. Η δοκιμαστική φάση πρόκειται να διαρκέσει τουλάχιστον ένα έτος, αλλά δεν είναι ακόμη σαφές πότε θα ξεκινήσει.

Εν τω μεταξύ, στη Νέα Ζηλανδία, 81 εργαζόμενοι που εργάζονται για τον γίγαντα των καταναλωτικών αγαθών Unilever συμμετέχουν επί του παρόντος σε μια δοκιμαστική εβδομάδα τεσσάρων ημερών με πλήρη αμοιβή. «Στόχος μας είναι να μετράμε την απόδοση με βάση την παραγωγή και όχι τον χρόνο. Πιστεύουμε ότι οι παλιοί τρόποι εργασίας είναι ξεπερασμένοι και δεν ανταποκρίνονται πλέον στον σκοπό τους», δήλωσε ο Nick Bangs, διευθύνων σύμβουλος της Unilever Νέας Ζηλανδίας. Εάν το πείραμα αποδειχθεί επιτυχές, σύμφωνα με πληροφορίες θα επεκταθεί και σε άλλες χώρες.

Σύμφωνα με έρευνα του προμηθευτή λογισμικού cloud Qualtrics, το 92% των εργαζομένων στις ΗΠΑ είναι υπέρ της συντόμευσης της εβδομάδας εργασίας, ακόμη και αν αυτό σημαίνει περισσότερες ώρες εργασίας για τις εργάσιμες. Οι εργαζόμενοι που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφεραν ως αντιληπτά οφέλη τη βελτίωση της ψυχικής υγείας και την αύξηση της παραγωγικότητας.

Στον Καναδά, έρευνα του παγκόσμιου οργανισμού απασχόλησης Indeed διαπίστωσε ότι το 41% των Καναδών εργοδοτών εξετάζει εναλλακτικά υβριδικά ωράρια και νέους τρόπους εργασίας, μετά την πανδημία COVID-19. Η πλειονότητα των Καναδών εργαζομένων πλήρους απασχόλησης  είναι πρόθυμοι να μειώσουν την πενθήμερη εβδομάδα εργασίας σε τέσσερις ημέρες.

Συνολικά, η τετραήμερη εβδομάδα εργασίας φαίνεται να κερδίζει αργά αλλά σταθερά έδαφος σε όλο τον κόσμο, αλλά το κατά πόσον οι κυβερνήσεις θα υιοθετήσουν οριστικά την ιδέα αυτή μένει να φανεί.

 

Πηγή: Euronews