Ερευνητές από όλο τον κόσμο έχουν ξεκινήσει μια προσπάθεια να δημιουργήσουν ένα σύστημα που θα επιτρέπει στην ανθρωπότητα να προβλέπει τις βίαιες συγκρούσεις πριν ξεσπάσουν – και έτσι ενδεχομένως να τις αποτρέπει.

Θα εξετάσουν τις δραματικές εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη και το πώς οι αποφάσεις που λαμβάνουν οι ηγέτες του κόσμου θα μπορούσαν να επηρεαστούν σε μια εποχή που ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αναδιαμορφώσει την πραγματικότητα για δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους.

“Ζούμε σε μια κοινωνία κρίσης… και υπάρχουν διάφορα είδη μη επιθυμητών μελλοντικών καταστάσεων“, δήλωσε στο AFP η Sirkka Heinonen, καθηγήτρια μελλοντικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Turku της Φινλανδίας. Η Heinonen ήταν μεταξύ περίπου 30 ερευνητών από όλο τον κόσμο που συγκεντρώθηκαν στη Γενεύη νωρίτερα αυτό το μήνα για έναν πρώτο γύρο συζητήσεων με θέμα “Προβλέποντας το μέλλον της ειρήνης και του πολέμου“. “Όταν τις διερευνούμε (τις μελλοντικές κρίσεις), πρέπει να βρούμε λύσεις για να τις αποτρέψουμε. Και για τα προτιμώμενα μέλλοντα, πρέπει να αποφασίσουμε ποια είναι τα βήματα και τα μέτρα για να τα πραγματοποιήσουμε“.

Κοιτάζοντας δεκαετίες μπροστά

Το έργο υποστηρίζεται από το Ίδρυμα Προβλέψεων Επιστήμης και Διπλωματίας της Γενεύης (GESDA), το Κέντρο Πολιτικής Ασφάλειας της Γενεύης (GCSP) και τη Σχολή Διεθνών και Δημοσίων Υποθέσεων (SIPA) του Πανεπιστημίου Κολούμπια.

Το αρχικό εργαστήριο, που πραγματοποιήθηκε κεκλεισμένων των θυρών, επικεντρώθηκε ουσιαστικά στον προσδιορισμό των τρόπων με τους οποίους θα μπορούσε να γίνει αυτό το είδος της πρόβλεψης. Περαιτέρω εργαστήρια που θα πραγματοποιηθούν στη Νέα Υόρκη και τη Γενεύη αργότερα φέτος θα μπορούσαν να επικεντρωθούν περισσότερο σε συγκεκριμένες εξελίξεις που έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν δραματικά την πορεία της ανθρώπινης ιστορίας.

Ενώ το θέμα μπορεί να φαίνεται επίκαιρο καθώς ο μεγαλύτερος πόλεμος από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μαίνεται στην Ευρώπη, οι συμμετέχοντες στο εργαστήριο τόνισαν ότι η εισβολή του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία δεν ήταν απαραίτητα το κύριο μέλημά τους.

Αντιθέτως, η φιλοδοξία τους ήταν να δημιουργήσουν ένα σύστημα για την πρόβλεψη γεγονότων χρόνια ή και δεκαετίες νωρίτερα – και στη συνέχεια να συμβουλεύσουν τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων για το πώς να κινηθούν προς καλύτερα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. “Το έργο αυτό δεν προκλήθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Είναι κάτι πιο διαρθρωτικό“, δήλωσε ο πρώην αναπληρωτής γενικός γραμματέας του ΟΗΕ για τη διατήρηση της ειρήνης Jean-Marie Guehenno, επικεφαλής σήμερα του προγράμματος ηγεσίας Kent του SIPA για την επίλυση συγκρούσεων. “Είναι σημαντικό να εστιάσουμε την προσοχή σε πράγματα που οι πολίτες δεν σκέφτονται ακόμη“, δήλωσε στο AFP μετά το εργαστήριο.

‘Επείγουσα Κατάσταση’

Σε μια εποχή ραγδαίων και ριζικών αλλαγών που συχνά είναι πολύπλοκες και αλληλένδετες, η πρόβλεψη των εξελίξεων μήνες, πόσο μάλλον χρόνια πριν, αποτελεί μια τεράστια πρόκληση. Οι ειδικοί επισημαίνουν μεταξύ άλλων τη διογκούμενη συγκέντρωση ισχύος μεταξύ των εταιρειών που διαχειρίζονται τα δεδομένα μας και τις αποφάσεις που θα μπορούσαν να ληφθούν για τη ρύθμισή τους.

Επισημαίνουν επίσης μια πληθώρα πιθανοτήτων και κινδύνων που συνδέονται με την ταχέως αναπτυσσόμενη τεχνητή νοημοσύνη, συμπεριλαμβανομένης της εμφάνισης ρομπότ δολοφόνων και πιθανώς της ευαισθησίας της τεχνητής νοημοσύνης. “Υπάρχουν πολλά εναλλακτικά μέλλοντα, με τεράστιο αριθμό παραγόντων που τα επηρεάζουν“, δήλωσε η Heinonen, προσθέτοντας ότι “υπάρχει επείγουσα ανάγκη πρόβλεψης“.

Όσον αφορά την τεχνητή νοημοσύνη, προειδοποίησε για παράδειγμα ότι αν περιμένουμε πολύ περισσότερο για να θέσουμε τις ηθικές απαιτήσεις, τις προϋποθέσεις και τους κανονισμούς για να την κατευθύνουμε προς τη σωστή κατεύθυνση, “θα είναι πολύ αργά“.

Ο Alexandre Fasel, πρεσβευτής της Ελβετίας για την επιστημονική διπλωματία, τόνισε επίσης την ταχύτητα με την οποία εξελίχθηκε η τεχνητή νοημοσύνη μέσα σε λίγους μήνες από την έκρηξη του ChatGPT στο προσκήνιο, προκαλώντας εκκλήσεις για μορατόριουμ μέχρι να εξεταστούν οι συνέπειές του.

Τέτοιες εκκλήσεις αποτελούν “ζωντανή απόδειξη ότι χρειαζόμαστε ένα μέσο” για την πρόβλεψη, δήλωσε στο AFP, προειδοποιώντας ότι “το ChatGPT είναι μικρό πράγμα σε σύγκριση με αυτό που έρχεται“.

Ο Guehenno πρότεινε ότι αν μια παρόμοια άσκηση πρόβλεψης είχε διεξαχθεί πριν από 20 χρόνια, “ίσως να μην είχαμε εκπλαγεί τόσο πολύ από τον αντίκτυπο του Facebook σήμερα, επειδή οι πολιτικοί ηγέτες θα ήταν σε θέση να δουν το δυναμικό διάσπασης“.

Για να κατανοήσουμε ποιες εξελίξεις μπορεί να έχουμε μπροστά μας, είναι ζωτικής σημασίας να εντοπίσουμε τις μεταβαλλόμενες δομές εξουσίας, είπε, επισημαίνοντας ότι εταιρείες μεγάλων δεδομένων, όπως η Microsoft, η Google και η Amazon, έχουν πλέον αποκτήσει μεγαλύτερη δύναμη από πολλά κράτη. “Το ζήτημα της διακυβέρνησης αυτού του νέου κέντρου εξουσίας, που είναι η διαχείριση των δεδομένων, βρίσκεται στην αρχή“, είπε.

Για να γίνει κατανοητή η δυσκολία πρόβλεψης των εξελίξεων 25 χρόνια στο μέλλον, ο Fasel πρότεινε εν τω μεταξύ να σκεφτούμε 25 χρόνια πίσω. Τον Απρίλιο του 1998, τόνισε ο Fasel, “ο Πούτιν δεν ήταν στην εξουσία. Δεν γνωρίζαμε καν το όνομά του. Δεν υπήρχε smartphone.”

Πηγή: Science Alert