Η μεγάλη μεταπανδημική επιστροφή στα γραφεία (Return To Office/RTO) είναι ένα ζήτημα που δε σταματάει να πολώνει την αμερικανική αγορά εργασίας.

Ενώ πολλές εταιρείες θέλουν οι εργαζόμενοί τους να επιστρέφουν στο γραφείο τουλάχιστον για μερικές ημέρες την εβδομάδα -επιδιώκοντας καλύτερη επικοινωνία, αυξημένη παραγωγικότητα και απόδοση της επένδυσης (Return On Investment/ROE) που έχουν κάνει για τα ακριβά ακίνητα που στεγάζουν τα γραφεία τους- η πραγματικότητα είναι ότι στους Αμερικανούς αρέσει η εργασία από το σπίτι (Work From Home/WFH) και η ευελιξία που προσφέρει.

Οι εργοδότες φαίνεται να συμβιβάζονται με αυτό το γεγονός. Μετά από μια μεγάλη ώθηση που παρατηρήθηκε το 2020 έως το 2022 για να επιστρέψουν οι εργαζόμενοι στα γραφεία τους -όταν ο αριθμός των ημερών που οι εργαζόμενοι στις ΗΠΑ εργάζονταν από το σπίτι μειώθηκε από 61,5% σε περίπου 30%-, η τάση της ROE σταμάτησε το 2023, σύμφωνα με στοιχεία του καθηγητή οικονομικών του Στάνφορντ Nick Bloom και της ομάδας του.

«Τα επίπεδα WFH έχουν γίνει “επίπεδα σαν τηγανίτα”», έγραψε πρόσφατα στο X. «Η επιστροφή στο γραφείο είναι νεκρή».

Ο αντίκτυπος των κενών γραφείων

Τα στοιχεία δείχνουν ότι τον Νοέμβριο του 2023, το ποσοστό των εργαζομένων στις ΗΠΑ που εργάζονται εξ αποστάσεως ή έχουν υβριδικό εργασιακό καθεστώς βρίσκεται λίγο κάτω από το 42% και βρίσκεται περίπου σε αυτό το επίπεδο από το 2021.

Πολλά πολυσύχναστα κέντρα αρχίζουν πλέον να μοιάζουν με πόλεις-φαντάσματα, καθώς η πληρότητα των γραφείων στις 10 μεγαλύτερες μητροπολιτικές περιοχές των ΗΠΑ κυμαίνεται φέτος γύρω στο 50%, σύμφωνα με τα στοιχεία της Kastle.

«Είμαστε τριάμισι χρόνια μέσα και έχουμε κολλήσει εντελώς. Θα χρειαστεί κάτι τόσο ακραίο όσο η πανδημία για να ξεκολλήσουμε», δήλωσε πρόσφατα ο Bloom στο CNBC.

Τα κενά γραφεία σε εθνικό επίπεδο έφτασαν στο υψηλότερο επίπεδο 30 ετών (18,2%), το δεύτερο τρίμηνο του 2023, σύμφωνα με τα στοιχεία της CBRE με άδεια γραφεία ή «κτίρια-φαντάσματα» να εμφανίζονται από ακτή σε ακτή.

Αυτό αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τη συνολική πτώση των αξιών των ακινήτων που λειτουργούν ως γραφεία. Η μετατόπιση της ζήτησης γραφείων θα μπορούσε να οδηγήσει σε πτώση των αξιών κατά 35% μέχρι το τέλος του 2025, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Capital Economics. Προβλέπει επίσης ότι οι αξίες αυτές είναι απίθανο να ανακάμψουν πριν από το 2040.

Η ανάλυση της CBRE είναι ελαφρώς λιγότερο ζοφερή. Αναμένει ότι το συνολικό ποσοστό κενών χώρων γραφείων θα κορυφωθεί και το μέσο μίσθωμα θα “πιάσει πάτο” στα τέλη του 2024.

«Η συνεχιζόμενη αβεβαιότητα σχετικά με τις μακροπρόθεσμες υβριδικές ρυθμίσεις εργασίας και οι ανησυχίες για τις οικονομικές προοπτικές αναγκάζουν πολλούς ενοικιαστές να καθυστερήσουν τις αποφάσεις μίσθωσης», εξηγεί η εταιρεία στην 2023 U.S. Real Estate Market Outlook Midyear Review.

«Παρόλο που τα ποσοστά κενών χώρων θα παραμείνουν πιθανότατα διαρθρωτικά υψηλότερα σε πολλές αγορές, οι ενεργοί μισθωτές στην αγορά υποδηλώνουν ότι η δραστηριότητα των μισθώσεων θα ανακάμψει τελικά και θα υποστηρίξει την έναρξη της ανάκαμψης των γραφείων μόλις σταθεροποιηθούν οι οικονομικές συνθήκες».

Πηγή: Money Wise