Μια τεράστια σκακιέρα έχει καταντήσει, εδώ και μερικούς μήνες, η Ευρώπη: στην μια πλευρά του ταμπλό βρίσκεται ο Βλαντίμιρ Πούτιν και η Ρωσία και στην άλλη πλευρά το ΝΑΤΟ (και η Ουκρανία και οι χώρες-δορυφόροι της).

Ο κάθε παίκτης κάνει την κίνησή του, προσεκτικά και λελογισμένα, κάθε φορά, προσπαθώντας να προβλέψει την επόμενη κίνηση του αντιπάλου του.

Ο κάθε αντίπαλος έχει ήδη χάσει κάποια από τα «καλά» του πιόνια, όπως, αντίστοιχα, έχει και τις αδύναμες πλευρές του. Το σημείο εκείνο απ’ όπου ο αντίπαλος μπορεί να «μπουκάρει» ανά πάσα στιγμή, να του κάνει ρουά ματ και να τελειώσει η παρτίδα.

Αυτή την στιγμή, στην πιο δεινή θέση βρίσκεται το ΝΑΤΟ και αυτό εξαιτίας της «αχιλλείου πτέρνας» του: το λεγόμενο Suwałki Gap, την «πιο επικίνδυνη περιοχή στη Γη» κατά το Politico, ένα στενό τμήμα γης μήκους περίπου 110 χιλιομέτρων που συνδέει το (ρωσικό) Καλίνινγκραντ με τη Λευκορωσία (που αποτελεί κράτος-δορυφόρο της Ρωσίας και όχι χώρα φίλα προσκείμενη στην Ουκρανία).

Ως σύνορο δύο χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (από το 2004) και της Συνθήκης Σένγκεν (από το 2007) η ευρύτερη περιοχή πρόκειται για μια από τις πιο στρατιωτικοποιημένες της Ευρώπης -αλλά και πάλι, όχι τόσο στρατικοποιημένη όσο θα την άρμοζε.

Επιπλέον, η κατάσταση στο σημείο εκείνο είναι περίπλοκη εξαιτίας του Καλίνινγκραντ, που είναι ένα ρωσικό εξκλάβιο (δηλαδή, ένα περίκλειστο και αποσπασμένο έδαφος εκτός ρωσικής ενδοχώρας), όπου εδρεύει ο πανίσχυρος στόλος της Βαλτικής με 75 πολεμικά πλοία και το μέρος όπου η Ρωσία διατηρεί και πυρηνικές κεφαλές.

Το Καλίνινγκραντ ενώνεται, χερσαία, με την φίλα προσκείμενη Λευκορωσία του Λουκασένκο (προσωπικού φίλου κια συμμάχου του Πούτιν) διαμέσου αυτής της διαδρομής, του Ανοίγματος Σουβάλκι που βρίσκεται κατά μήκος των συνόρων Πολωνίας και Λιθουανίας. Η στενή αυτή λωρίδα αποτελείται από δύο κάθετους αυτοκινητόδρομους που συνδέουν την Πολωνία με την Λιθουανία και έναν δρόμο με δύο παρακαμπτήριες οδούς: η μια συνδέει την πόλη Χρόντνα της Λευκορωσίας με την πόλη Καλβάριτζα της Λιθουανίας και η άλλη ενώνει την τελευταία με την πόλη Γιάσναγια Πολγιάνα του ρωσικού Καλίνιγκραντ.

Γύρω από το Suwalki Gap υπάρχουν οι τρεις χώρες που είναι φίλα προσκείμενες στο ΝΑΤΟ: Λιθουανία, Λετονία και Εσθονία, το οποίο σημαίνει, κοντολογίς, ότι σε περίπτωση που η Ρωσία καταλάμβανε το Ανοιγμα Σουβάλκι, τότε η νατοϊκή υπεράσπιση της Λιθουανίας, της Λετονίας και της Εσθονίας θα γινόταν όχι απλά μια πολύ πιο δύσκολη, αλλά σχεδόν μια… ανέφικτη υπόθεση.

Με τα σενάρια περί πιθανής και επικείμενης ρωσικής επέμβασης στην συγκεκριμένη περιοχή ολοένα και να φουντώνουν, μια τυχόν ρωσική στρατιωτική επέμβαση στο Suwalki Gap θα σήμαινε ότι οι Βαλτικές χώρες θα αποκόπτονταν εδαφικά από το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Με την χερσαία δίοδο λοιπόν προς τις υπόλοιπες χώρες του ΝΑΤΟ να είναι κομμένη, οι συνέπειες αυτής της κίνησης (αν ποτέ συμβεί) θα είναι εξαιρετικά απρόβλεπτες.

Βέβαια, η ένταση κατά μήκος του Ανοίγματος Σουβάλκι δεν δημιουργήθηκε… προχθές: είχε ήδη συμβεί από το 2016 όταν οι υπουργοί Άμυνας του ΝΑΤΟ αποφάσισαν να στείλουν 4.000 στρατιώτες στην Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής. Την ίδια μέρα, η Ρωσία ξεκίνησε στο ίδιο σημείο, ως αντίποινα, μια στρατιωτική άσκηση διάρκειας μιας εβδομάδας.

Πάντως, δεν είναι τυχαίο ότι αυτή την στιγμή ο γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, Νικολάι Πατρούσεφ – «ο πιο επικίνδυνος άνδρας στη Μόσχα» σύμφωνα με τα δυτικά ΜΜΕ – βρίσκεται εδώ και μερικά 24ωρα στο Καλίνινγκραντ, όπου προέδρευσε μιας συνεδρίασης για την εθνική ασφάλεια.

Η παρουσία του Πατρούσεφ στον συγκεκριμένο ρωσικό θύλακα (ειδικά εν μέσω διαμάχης με τη Λιθουανία, η οποία απαγόρευσε τη διέλευση προς το ρωσικό έδαφος προϊόντων που υπόκεινται σε κυρώσεις της ΕΕ) έχει ιδιαίτερη σημειολογική και γεωπολιτική σημασία καθώς είναι σαν ο Πούτιν να διαμηνύει στο ΝΑΤΟ ότι «σας παίζω μπάλα στο τελευταίο πιθανό σημείο μιας πιθανής ανάφλεξης μεταξύ της Μόσχας και της υπόλοιπης Ευρώπης».

«Η Ρωσία σίγουρα θα απαντήσει σε τέτοιες εχθρικές ενέργειες. Επεξεργάζονται τα κατάλληλα μέτρα σε διυπηρεσιακή μορφή και θα ληφθούν στο άμεσο μέλλον. Οι συνέπειές τους θα έχουν σοβαρό αρνητικό αντίκτυπο στον πληθυσμό της Λιθουανίας», δήλωσε ο Πατρούσεφ. «Ο αποκλεισμός από τη Λιθουανία, μετά από πρόταση δυτικών χωρών, κατά παράβαση των κανόνων και των αρχών του διεθνούς δικαίου, της διέλευσης μέσω της επικράτειάς της στην περιοχή του Καλίνινγκραντ μιας μεγάλης ομάδας εμπορευμάτων δείχνει ότι δεν μπορεί κανείς να εμπιστευτεί όχι μόνο τις προφορικές δηλώσεις της Δύσης, αλλά ούτε τις γραπτές», ανέφερε επίσης σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων RIA Nostovi.

Αν λοιπόν ο Πούτιν καταλάβει το Ανοιγμα Σουβάλκι, το ΝΑΤΟ (το οποίο, άγνωστο γιατί, δεν έχει φροντίσει να ενισχύσει στρατιωτικά το πιο ευάλωτο γεωπολιτικό σημείο της Συμμαχίας στην Ευρώπη) δεν θα μπορεί να συνδράμει τις Βαλτικές χώρες σε περίπτωση ρωσικής εισβολής.

Το θέμα λοιπόν πλέον είναι αν ο Πούτιν θα θελήσει… να ρίξει και τρίτον επιθετικό, που λέμε, στο γήπεδο και να μετατρέψει το Suwalki Gap από μια απλή τοπική ονομασία στο πεδίο διεξαγωγής του Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου, υπενθυμίζοντας σε όλους μας ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται αρχικά ως φάρσα και μετά ως τραγωδία.

Και όπως συνέβη με την Πολωνία κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν η Γερμανία εισέβαλλε στην χώρα την 1η Σεπτεμβρίου του 1939, δίνοντας το εναρκτήριο λάκτισμα στην φρικτότερη περίοδο του 20ου αιώνα, ίσως και πάλι η Πολωνία αποδειχθεί, ταυτόχρονα, ο τόπος ξεκινήματος μιας νέας σειράς εχθροπραξιών με θύμα όλη την Ευρώπη.