The Twilight Zone: 65 χρόνια της “ανατρεπτικής” κληρονομιάς του Rod Serling
Το The Twilight Zone συνδύασε την επιστημονική φαντασία με την κοινωνική κριτική, δημιουργώντας μια μοναδική αφήγηση που προκάλεσε αναταράξεις στην οικιακή διασκέδαση της εποχής του, και καθόρισε ένα πρότυπο για την τηλεοπτική αφήγηση, που επηρέασε πολλές μελλοντικές παραγωγές.
Πριν από 65 χρόνια, στις 2 Οκτωβρίου 1959, η τηλεόραση άλλαξε αμετάκλητα μπαίνοντας σε μια νέα διάσταση με την προβολή του πιλοτικού επεισοδίου της σειράς The Twilight Zone, “Where is Everybody?”. Αυτό το επεισόδιο, γραμμένο από τον Rod Serling, ανακάτεψε την επιστημονική φαντασία με το δράμα και τον ενήλικο φόβο, με έναν μοναδικό τρόπο, δημιουργώντας ένα μοναδικό μωσαϊκό συναισθημάτων που δεν είχε ξαναδεί το κοινό μέχρι τότε. Το πιλοτικό αυτό επεισόδιο προανήγγειλε μια σειρά που κράτησε για 156 επεισόδια και άντεξε πολλαπλές αναβιώσεις, η οποία άνοιξε το δρόμο για πιο ενήλικες σειρές επιστημονικής φαντασίας όπως το Star Trek και το The Outer Limits. Επιπλέον, καθιέρωσε το μοτίβο της σειράς, καθώς και αυτές τις κλασικές ανατροπές στην πλοκή ως βασικά στοιχεία που το κατέστησαν ένα από τα πιο επιδραστικά τηλεοπτικά επεισόδια όλων των εποχών.
Σε αυτό το πρώτο επεισόδιο, ο Mike Ferris (πρωταγωνιστεί ο Earl Holliman), βρίσκεται στο κέντρο της αφήγησης ως ένας άνδρας που ξυπνά σε μια έρημη πόλη, χωρίς καμία ανάμνηση για το ποιος είναι ή πώς βρέθηκε εκεί. Η αίσθηση της απομόνωσης και του φόβου διαπνέει όλη την πλοκή, καθώς ο Ferris περιπλανιέται σε άδειους δρόμους και εγκαταλελειμμένα κτίρια, αναζητώντας απεγνωσμένα μια ανθρώπινη παρουσία. Η μοναξιά αυτή δεν είναι απλώς σωματική· είναι μια βαθιά ψυχική κατάσταση που αναδεικνύει τις πιο σκοτεινές γωνίες της ανθρώπινης φύσης. Μόλις ο Ferris επιτέλους καταφέρνει να ξεφύγει από τη μοναξιά και την απομόνωση, αποκαλύπτεται η ανατροπή του επεισοδίου: είναι ένας αστροναύτης σε εκπαίδευση, περιορισμένος σε έναν θάλαμο απομόνωσης για να δοκιμάσει την ικανότητά του να αντέξει να είναι μόνος του για όσο διάστημα διαρκεί ένα ταξίδι προς στο φεγγάρι και πίσω.
Εκτός όλων των άλλων στοιχείων, το επεισόδιο καθιέρωσε την εναρκτήρια και την τελική αφήγηση του Serling, ένα κεντρικό μυστήριο και το περίφημο twist του τέλους. Το “Where is Everybody?” τυχαίνει επίσης να είναι ένα από τα λίγα επεισόδια της σειράς που δεν έχουν υπερφυσικά ή απόκοσμα στοιχεία, αλλά η έλλειψη υπερφυσικού αποκαλύπτεται μόνο στο twist του τέλους – όταν ο θεατής ανακαλύπτει τελικά ότι το σπασμένο μυαλό του Ferris είχε παραισθήσεις από την άδεια πόλη.
Ο Serling, ένας βετεράνος του στρατού και σεναριογράφος για το ραδιόφωνο και την τηλεόραση, είχε κουραστεί από την εταιρική λογοκρισία. Ενεργός ακτιβιστής στην εποχή του, έγραψε και δημιούργησε σκόπιμα μια σειρά επιστημονικής φαντασίας, γνωρίζοντας ότι μπορούσε να κρύψει το κοινωνικό του σχόλιο από τους λογοκριτές μέσα στον ανοιχτό χώρο του φανταστικού είδους. Και αυτό λειτούργησε σαν κάτι παραπάνω από ένα γούρι. Κάθε επεισόδιο επικεντρωνόταν στο ψυχολογικό ή το συναισθηματικό δράμα και οι κριτικοί το “έτρωγαν”. Και ο Serling συνέχισε να εξερευνά όλα τα είδη ώριμων θεμάτων μέσα από τις ηθικές ιστορίες αυτής της σειράς.
Όσον αφορά το πιλοτικό επεισόδιο, το “Where is Everybody?” βοήθησε να οριστεί ένα κλασικό πρότυπο για την άλλη καταπληκτική ιστορία του “Τhe Last Man on Earth” με τον Vincent Price, πέντε χρόνια αργότερα, σαν ένας καθρέφτης της ανθρώπινης ψυχής, που μόνη της αποκαλύπτει τις πιο βαθιές της φοβίες και επιθυμίες. Ο ήρωας Ferris, σε έναν κόσμο ερημωμένο από την απουσία άλλων, καταλήγει να μπερδεύει μια κούκλα με μια γυναίκα. Αυτή η στιγμή της αναγνώρισης, όταν συνειδητοποιεί το λάθος του και αρχίζει να συνομιλεί με το άψυχο αντικείμενο, γίνεται μια ονειρική εξερεύνηση της μοναξιάς και της απομόνωσης. Πόσες φορές είδαμε ξανά αυτή την εικόνα να επαναλαμβάνεται; Στο “The Omega Man” (1971) και στο “I Am Legend” (2007), δύο διασκευές του μυθιστορήματος του Richard Matheson, οι πρωταγωνιστές βρίσκονται στην ίδια θέση: μιλούν σε κούκλες ή άψυχα αντικείμενα, αναζητώντας την ανθρώπινη επαφή σε έναν κόσμο που έχει καταρρεύσει. Αυτή η ανάγκη για επικοινωνία, ακόμα και με τα πιο ασυνήθιστα υποκατάστατα, είναι μια από τις πιο οδυνηρές πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης.
O Earl Holliman στο επεισόδιο “Where is Everybody?” (1959).
Το επεισόδιο του The Twilight Zone ξεκινά με τον Ferris να αντιμετωπίζει μια αναπάντεχη αμνησία. Τον ρίχνουν αμέσως σε ένα νέο περιβάλλον χωρίς να έχει ιδέα πώς και πότε έφτασε. Αυτό το στοιχείο της απώλειας μνήμης το έχουμε δει και στις δεκαετίες που ακολούθησαν. Σε επεισόδια του “Doctor Who” και του “The Outer Limits”. Ολόκληρη η πλοκή της ιστορίας περιστρέφεται γύρω από αυτό το θέμα της χαμένης μνήμης στο “Dark City” (1998), ακόμα και στο “Hancock” (2008). Έπειτα υπάρχει το “Jacob’s Ladder” (1990), μια ταινία για έναν στρατιωτικό νοσοκόμο που ξεκινάει στο Βιετνάμ πριν ξυπνήσει ξαφνικά στη Νέα Υόρκη, όπου στη συνέχεια ξεκινάει ένα παραισθησιογόνο ταξίδι που θολώνει τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας τρόμου. Μόνο στις τελευταίες στιγμές βλέπουμε την ανατροπή που κλικάρει την αλήθεια στη θέση της. Η πόλη Oakwood που εξερευνά ο Ferris μπορεί να φανεί οικεία στους σινεφίλ που ψάχνουν συνεχώς για easter eggs – η πλατεία του Oakwood είναι το ίδιο σκηνικό που χρησιμοποιήθηκε ως Hill Valley στις ταινίες “Back to the Future”. Ο Marty McFly επιστρέφει στη γενέτειρά του το 1955, η οποία έχει παρόμοια εμφάνιση με το Oakwood στο πρώτο επεισόδιο του The Twilight Zone, απλά το εμβληματικό ρολόι δεν είχε ακόμη προστεθεί ακόμα στο μεγάλο κτίριο στο κέντρο της πλατείας.
Η πλάκα είναι ότι το “Where is Everybody?” δεν ήταν καν το πρώτο προγραμματισμένο πιλοτικό επεισόδιο. Ο Serling σχεδίαζε να ξεκινήσει τη σειρά με το “The Happy Place”, το οποίο περιστρεφόταν γύρω από μια κοινωνία που σκοτώνει τους πολίτες μόλις φτάσουν στην ηλικία των 60 ετών. Το δίκτυο CBS, όμως, θεώρησε ότι ήταν λίγο πολύ σκοτεινό το θέμα, οπότε ο Serling τους άκουσε και έγραψε τον πιλότο που τελικά παίχτηκε. Αυτό που έκανε αυτή τη σειρά, και αυτό το επεισόδιο, να έχει απήχηση τις τελευταίες έξι δεκαετίες ήταν η ικανότητα του Serling να αγγίζει την ανθρώπινη κατάσταση με τρόπους που προκαλούν σκέψη και ένα εύγευστο blend φαντασίας και sci-fi. Η απομόνωση, εξάλλου, θα ήταν στη συνέχεια ένα επαναλαμβανόμενο θέμα όχι μόνο στη Ζώνη του Λυκόφωτος, αλλά και σε αμέτρητες άλλες ιστορίες φαντασίας στον κινηματογράφο.
Σίγουρα, ο Serling δεν εφηύρε την επιστημονική φαντασία, αλλά άλλαξε μόνιμα την αντίληψη για το τι θα μπορούσε να είναι. Τόσο η σειρά του, όσο και ο πιλότος του, παραμένει μια από τις πιο επιδραστικές τηλεοπτικές σειρές όλων των εποχών.
