Τα animation στην εποχή μας έχουν εξελιχθεί σε έναν εναλλακτικό κινηματογραφικό τρόπο, ώστε να περάσεις ένα μεγάλο μήνυμα μέσα από ένα πιο χαλαρό κλίμα τόσο στα παιδιά, όσο και στους ενήλικες.

“Persepolis”, των Μαρζάν Σατραπί και Βενσέν Παρονό
Το όνειρο της ανατροπής του Σάχη βγάζει τον κόσμο μαζικά στους δρόμους της πρωτεύουσας. Το σύνθημα που δεσπόζει είναι, “θάνατος στον Βασιλιά”. Οι προγονοί του έχουν συνθηκολογήσει με τον Δυτικό κόσμο και απολαμβάνει τα προνόμια της ηγεμονίας με αντάλλαγμα κοιτάσματα πετρελαίου. Στην πλειοψηφία του αναλφάβητος ο λαός παρασύρεται εύκολα από την εθνικιστική ρητορική και συγκινείται από το αφήγημα της θρησκείας. Ο εμφύλιος σπαραγμός κάνει όμως τη χώρα ευάλωτη και στο εξωτερικό της. Το Ιράκ του κραταιού τότε Σαντάμ Χουσεϊν επιτίθεται στη γείτονα. «-Τι είναι αυτή η χώρα; – Kόλαση». Βάση της Δημοκρατίας αποτελεί η Δικαιοσύνη. Τι γίνεται όμως όταν επικρατεί ο νόμος του αίματος; H Μαριάν βιώνει την πιο σκληρή πραγματικότητα ενός πολέμου. Κι είναι χιλιάδες άνθρωποι που τη βιώνουν σήμερα με τα γεγονότα στην Μέση Ανατολή και τη Συρία. Συνεχώς μάλιστα η κατάσταση θα επιδεινώνεται εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και των δυσμενών συνεπειών που συνδέονται άμεσα κι έμμεσα με αυτήν. Καθήκον όλων μας είναι να κατανοούμε και να “συγχωρούμε”, όχι να αποδίδουμε ευθύνες και να κρίνουμε τυφλωμένοι από φθηνή ρατσιστική ρητορική μίσους.

“Ο Μπονιουέλ στον Λαβύρινθο με τις Χελώνες”, του Σαλβαδόρ Σιμό
Μία ιδιαίτερη ματιά στη ζωή του Μπονιουέλ. Οι επαφές του με τον ζωγράφο Σαλβαδόρ Νταλί και τον ποιητή Φεδερίκο Λόρκα Γκαρσία τον οδήγησαν στο Παρίσι. Σκηνοθετικό ντερμπούτο με τον “Ανδαλουσιάνικο σκύλο” και συνέχεια με τη “Χρυσή Εποχή”. Δε δίστασε να τα βάλει με το κράτος και την εκκλησία κι ως αντίποινα βίωσε τον οικονομικό στραγγαλισμό. Βρέθηκε σε αδιέξοδο, όμως για καλή του τύχη ο φίλος του Ραμόν Ασίν αποτέλεσε αρωγό για το μεγάλο εγχείρημα του ντοκιμαντέρ, “Γη χωρίς ψωμί”. Επιστροφή στην πατρίδα και στην απομακρυσμένη περιοχή της Εξτρεμαδούρα. Μία σκιαγράφηση του καλλιτέχνη με τις ιδιομορφίες του και παράλληλα μία ακτινογραφία του ατόμου με τα πλεονεκτήματά και τα μειονεκτήματά του. Μαεστρικά σχεδιασμένο πορτραίτο. Η τρέλα του δημιουργού που είναι ικανή να εκτροχιάσει όποιον δεν έχει καταφέρει να διεισδύσει στον κόσμο του. Ακροβατεί ανάμεσα στο όνειρο, τη φιλοδοξία, τις παραισθήσεις, τους εφιάλτες του και φυσικά την αδυσώπητη πραγματικότητα. “Δεν αλλάζεις τον κόσμο με πνευματικό αυνανισμό”. Πρέπει να βγεις στην πρώτη γραμμή, να παλέψεις, να αφυπνίσεις συνειδήσεις, να διεκδικήσεις ό,τι θεωρείς πως σου ανήκει. Δένουν τόσο όμορφα οι νότες του Αρθούρο Καρδελούς, το αριστοτεχνικό μοντάζ, η εναλλαγή των εικόνων που σε ταξιδεύουν στην εποχή και σε έναν άλλον κόσμο φανταστικό. Κι εκεί που πας να χαθείς, έρχονται οι κυνικές σκηνές του ντοκιμαντέρ και σε επαναφέρουν.

“Εγώ, ο Κολοκυθάκης”, του Claude Barras
Η πλοκή ξεκινάει από ένα ατύχημα. Ένα εννιάχρονο αγόρι μένει ορφανό κι είναι αναγκασμένο να συνυπάρξει με άλλα παιδιά σε ένα ίδρυμα, που το καθένα κουβαλά πίσω του ένα δράμα κι είναι βαθιά τραυματισμένο, καθώς προέρχονται από προβληματικές οικογένειες. Στην αρχή η ενσωμάτωσή του είναι δύσκολη. Με την βοήθεια ενός αστυνομικού όμως, του Ρέιμοντ (πατρικό είδωλο-φιγούρα), τα καταφέρνει, παρά το μπούλινγκ, που θα υποστεί στην αρχή. Όλα τα παιδιά είναι ευάλωτα και ψάχνουν μία δεύτερη ευκαιρία στη ζωή τους. Το μητρικό είδωλο κι η τρυφερότητα τους λείπει, όσο τίποτα στον κόσμο. Eν τέλει μετά από μία δαιδαλώδη διαδρομή γεμάτη εμπόδια σαν στίβος μάχης, ο Ράιμοντ, πληγωμένος γονιός κι αυτός που του λείπει ο γιος του αφού τον έχει εγκαταλείψει θα υιοθετήσει τα δύο παιδιά. Όμως δεν θα ξεχάσουν τους φίλους που άφησαν πίσω και μέσω της αλληλεπίδρασής τους, αφενός μένουν χαρούμενοι κι αφετέρου διατηρούν την ελπίδα να βρεθεί μία ανάδοχη οικογένεια και γι΄αυτούς.

“Τα Χελιδόνια της Καμπούλ”, της Ζαμπού Μπερτμάν
Kαμπούλ πρωτεύουσα του Αφγανιστάν. Οι Ταλιμπάν έχουν επικρατήσει. Η χρονολογία δεν έχει μεγάλη σημασία. Να είστε βέβαιοι, ότι ανάλογα γεγονότα συμβαίνουν και σήμερα. Μιζέρια και ανείπωτη θλίψη. Αδύναμοι οι άνθρωποι να τη διαχειριστούν, καθημερινά σκληραίνουν ολοένα και περισσότερο. Η ευγένεια αντιμετωπίζεται ως αδυναμία, όπως κι η ανιδιοτελής αγάπη. Εκεί δε χωρούν συναισθηματισμοί και ρομαντισμός. Κάθε λάθος τιμωρείται κι η συγχώρεση είναι μάλλον άγνωστη λέξη για την πλατιά μάζα του κόσμου. Η αλήθεια μοιάζει έννοια απαγορευμένη κι απόλυτα υποκειμενική. Πολλά περιθώρια για κουβέντες δεν υπάρχουν. Η θανατική ποινή, είτε δια απαγχωνισμού, είτε ακόμα ακόμα διά λιθοβολισμού επιβάλλεται με χαρακτηριστική ευκολία. Ποιος είσαι όμως εσύ για να στερήσεις μία ζωή, με ποιο δικαίωμα; “Ο πόλεμος είναι τερατούργημα” και στην περίπτωσή μας έχει αφήσει ως κατάλοιπό του μία τερατογέννεση κι αυτή αφορά ολόκληρη την αρρωστημένη κοινωνία. Μία ρεαλιστική απεικόνιση της ζωής σε εκείνα τα μέρη. Κάτι που τα Μέσα Ενημέρωσης κρύβουν σε ολόκληρο τον κόσμο. Γίνονται κι αυτά συμμέτοχοι στα αποτρόπαια εγκλήματα. Οι πυροβολισμοί πλέον δεν σοκάρουν κανέναν. Απλά ρωτάς να μάθεις αν το θύμα είναι γνωστός σου. Τρομερή παθητικότητα. Ψυχές τραυματισμένες, προσωπικότητες διαλυμένες. Σαν ένα κατώτερο είδος να εξουσιάζεται από τον δυνάστή του. Σαν το όμορφο και ευαίσθητο φύλο να χρησιμεύει μονάχα για την αναπαραγωγή και δημιουργία στρατιωτών. Οδύνη!

“Η Dilili στο Παρίσι”, του Michel Ocelot
Η Ντιλιλί είναι ένα μικρό κοριτσάκι από την Αφρική (Κανάκ) που κατοικεί πλέον στη Γαλλία. Το ντύσιμο της αρχοντικό κι η μόρφωσή της αξιοζήλευτη για την ηλικία της. Γνωρίζει τον νεαρό μεταφορέα, Οριέ και με όχημα το τρίκυκλο του ταξιδεύουν σ΄ολόκληρο το Παρίσι, με στόχο αφενός να γνωρίσει αξιόλογους ανθρώπους και να αλληλεπιδράσει μαζί τους κι αφετέρου να εξιχνιάσουν ένα μυστήριο και να ξεσκεπάσουν ένα σκάνδαλο που απασχολεί έντονα την εποχή εκείνη. Ακούγεται ουτοπικό, αλλά όπως θα δείτε ο “τολμών νικά”. Η ταινία αποτελεί έναν ύμνο στην εποχή του Διαφωτισμού, ένα ουμανιστικό ποίημα για το δικαίωμα στη ζωή επί ίσοις όροις. Μακριά από κάθε είδους ρατσισμό, προκατάληψη, με θεμελιώδη άξονα τα ανθρώπινα δικαιώματα. Δεν υπάρχει δυνατός κι αδύναμος, άνδρας και γυναίκα, λευκός κι έγχρωμος. Κι αυτό πρέπει να το βάλουν όλοι καλά στο μυαλό τους. Κάθε τέτοια αντίδραση μας οδηγεί στην απόλυτη ταπείνωση, στην απώλεια της αξιοπρέπειας και στον εξευτελισμό.