Το Γένεσις Νο 2 του Ιβάν Βιριπάεφ είναι μια «τραγωδία του νοήματος» που καταφέρνει να συνδυάζει το χιούμορ και τον ρεαλισμό, με βαθιά ερωτήματα για το νόημα και την ύπαρξη. Μιλάει για την ελευθερία και την επιβολή, τη μοναξιά και τη σύνδεση μεταξύ των ανθρώπων. Μιλάει για τον Θεό και με τον Θεό, που αποτελεί ένα από τα πρόσωπα του έργου.

Η Ομάδα Θεάτρου ETÚTI, σε σκηνοθεσία της Καλής Βοϊκλή και με την πρωτότυπη μουσική σύνθεση της Βίκης Καπετανοπούλου, δημιουργούν μια εναλλακτική παράσταση, όπου το κείμενο του Βιριπάεφ αναδεικνύεται ως το «βασικό πρόσωπο του έργου».

Με αφορμή την παράσταση Γένεσις Νο 2, το OLAFAQ συναντήθηκε με το καστ και μίλησε…για το νόημα της ζωής και την ελπιδοφόρα ανυπαρξία του.

– «Αν πιστεύεις στον Θεό αυτό δε σημαίνει ότι κι ο Θεός πιστεύει σε σένα». Αυτή είναι μια φράση που συναντάμε στο έργο. Τι σημαίνει για σας;
Τάσος: Η φράση αποδίδεται στον προφήτη Ιωάννη, ένα φανταστικό πρόσωπο το οποίο στο έργο είναι ο άνθρωπος που αποφάσισε να πάρει πάνω του την ευθύνη για όλα τα λάθη του. Για όλους μας η φράση αυτή σημαίνει πως αν εναποθέτουμε τις ελπίδες μας σε έναν εξωτερικό παράγοντα, είτε είμαστε άνθρωποι είτε κυβερνήσεις, αυτό δε σημαίνει ότι η ευθύνη φεύγει από πάνω μας. Αντίθετα, αυτός που μπορεί να φέρει την αλλαγή σε μας είναι ο ίδιος μας ο εαυτός. Η αλλαγή δεν αφορά κανέναν περισσότερο από εμάς τους ίδιους.

– Το έργο παρουσιάζει μια ιδιαιτερότητα όσον αφορά τους χαρακτήρες. Οι ηθοποιοί εναλλάσσονται στους ρόλους του έργου, ανταλλάζοντας χαρακτήρες σε κάθε παράσταση αυθόρμητα και χωρίς προηγούμενη συνεννόηση. Πώς το καταφέρνετε αυτό και πώς συγχρονίζεστε;
Διαλεκτή: Ήταν μια απόφαση που πάρθηκε στην αρχή τον προβών. Η ιδέα ήταν της σκηνοθέτιδας, Καλή Βοϊκλή και μας άρεσε πολύ. Αναλαμβάναμε όλοι όλους τους ρόλους, κάτι που θέλαμε να κρατήσουμε και στην παράσταση. Ο συγγραφέας, Ιβάν Βιριπάεφ, αναφέρει ότι το βασικό πρόσωπο του έργου είναι το κείμενο. Θεωρήσαμε, λοιπόν, ότι με αυτόν τον τρόπο θα υπηρετήσουμε καλύτερα τη λειτουργία που ο ίδιος ο συγγραφέας δίνει στο κείμενό του. Έχουμε πια έναν κοινό κώδικα δουλειάς, έχουμε δουλέψει πολύ μαζί έτσι ώστε να είμαστε σε θέση να φέρουμε αυτό το αποτέλεσμα επί σκηνής.

Βασίλης: Δε μας ενδιέφερε να προσωποποιηθούν οι χαρακτήρες μέσα από τους ηθοποιούς. Βασικός στόχος είναι να ακουστεί το κείμενο κι όχι να ταυτοποιηθεί από συγκεκριμένα πρόσωπα. Με εντυπωσιάζει το γεγονός ότι ο κόσμος, ακόμη και στο τέλος της παράστασης αν και το αναφέρουμε, δεν πιστεύει ότι όντως η διανομή των ρόλων προκύπτει αφθόρμητα.

Χαριτίνη: Επειδή η αφήγηση ως τρόπος δουλειάς μας ενδιαφέρει πολύ, αυτομάτως επικεντρωθήκαμε στα θέματα του έργου κι όχι στους χαρακτήρες. Αυτό το παιχνίδι, φυσικά, συνοδεύεται πάντα από κανόνες. Μας κρατά σε εγρήγορση και σε ετοιμότητα ανά πάσα στιγμή. Είμαστε όλη την ώρα πάνω στη σκηνή, πάντα έτοιμοι για αυτό που θα προκύψει. Είναι σημαντικό ότι ήμασταν ήδη ομάδα από πριν, ένας παράγοντας που συντέλεσε στην τελική απόφαση του να εναλλασσόμαστε σε κάθε παράσταση.

Τάσος: Δεν είναι τόσο θέμα συγχρονισμού όσο συντονισμού. Αυτό ξεκινά πριν την παράσταση με το ζέσταμά μας. Έτσι, καταφέρνουμε να είμαστε συνδεδεμένοι και alert στη σκηνή. Έχουμε θέσει κανόνες αλλά αυτό δε σημαίνει ότι με ένα βλέμμα συγχρονιζόμαστε και πάμε να παίξουμε. Έχουμε μια κοινή αναπνοή όταν βγαίνουμε.

– Τι σημαίνει σύγχρονο θέατρο για σας;
Τάσος: Σε περισσότερο προσωπικό και λιγότερο τεχνικό επίπεδο, σύγχρονο είναι το θέατρο που θίγει τα θέματα της κοινωνίας στην εκάστοτε πραγματικότητα. Το σύγχονο θέατρο δεν αψηφά την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα. Τη θίγει με διαφορετικούς τρόπους, φωτίζοντας διαφορετικές πλευρές. Το θέατρο θέτει το ερώτημα ώστε να προβληματιστείς και να δώσεις εσύ την απάντηση. Έτσι και το έργο μας, το οποίο πραγματεύεται το νόημα της ζωής, δε θα σου πει αν υπάρχει ή όχι νόημα εκεί έξω. Θα σου θέσει το ερώτημα και ίσως φεύγοντας από το έργο θα προβληματιστείς και θα καταλήξεις στη δική σου απάντηση.

Βασίλης: Σύγχρονο είναι ένα έργο που δε σε αφήνει απλά στη θέση του παρατηρητή. Είναι μονίμως σε έναν ανοιχτό διάλογο με τον θεατή. Στις παύσεις και τις σιωπές μέσα στην παράσταση, νιώθεις τον διάλογο με το κοινό. Θέτεις ερωτήματα και παίρνεις πίσω ενέργειες.

Διαλεκτή: Ψάχνοντας σύγχρονα θεατρικά κείμενα στην Ελλάδα, παρατηρήσαμε ότι υπάρχουν πολλά και ενδιαφέροντα έργα. Δε μιλάμε πια μόνο για τις μεγάλες σκηνές και τα κρατικά θέατρα. Όλο και μικρότερες σκηνές εμφανίζονται με γρήγρους ρυθμούς πλέον.

– Έχετε ανακαλύψει πράγματα για τον εαυτό σας μέσα από αυτήν την παράσταση;
Μαριτίνα: Ένα βασικό θέμα του έργου είναι η τραγωδία του νοήματος: υπάρχει ή δεν υπάρχει κάτι πέρα από αυτό που βλέπουμε; Μας δείχνει και τις δύο πλευρές. Και την πίστη σε ένα νόημα αλλά και την ματαιότητα του “τίποτα”, του μηδενισμού. Μέχρι πρόσφατα θεωρούσα ότι κάτι υπάρχει αλλά μέσα από αυτό το έργο συναντήθηκα και με την άλλη πλευρά. Ειδικά σε μια εποχή αβεβαιότητας στη χώρα αλλά και στον χώρο του θεάτρου, συναντήθηκα με την ματαιότητα. Γνωρίζοντας και τις δύο πλευρές, επιστρέφεις με μια μεγαλύτερη συνειδητότητα.

– Υγιής μηδενισμός μπορεί να υπάρξει;
Βασίλης: Ναι. Μπορούμε να δεχτούμε ότι δεν υπάρχει τίποτα, ούτε μενεσάρκωση ούτε δεύτερη ζωή. Το απόσταγμα του έργου είναι ότι τις ευθύνες μας δεν πρέπει να τις εναποθέτουμε σε κανέναν. Εμείς είμαστε υπεύθυνοι του αποτυπώματος που θα αφήσουμε.

Τάσος: Αυτό το «κάτι» που αναφέρεται στο έργο, το είχα στο μυαλό μου πάντα ως κάτι φωτεινό. Πλέον έχω αρχίσει να σκέφτομαι ότι μπορεί να είναι και σκοτεινό. Για κάθε πράγμα υπάρχει και το αντίθετό του, οπότε πέρα από το “τίποτα” υπάρχει και το αντίθετο του “τίποτα”. Είναι στο χέρι σου να το ανακαλύψεις. Αν δεν υπάρχει νόημα, είσαι ελεύθερος να του το δώσεις εσύ.

– Σας έχει μείνει κάποια αστεία ή συγκινητική στιγμή από τις πρόβες;
Βασίλης: Κουβαλάω ακόμα την αίσθηση της πρώτης μέρας που ήρθαμε σε επαφή με το έργο. Ένα σούρουπο φθινοπώρου πριν έναν χρόνο στο μπαλκόνι του Τάσου. Η Διαλεκτή ήταν η αφορμή για να έρθουμε σε επαφή με το έργο, μας είχε φέρει έναν μονόλογο. Τον διαβάσαμε όλοι μαζί και θυμάμαι ακόμα πόσο πολλοί μας ενδιέφερε και τους 5. Ήταν ένα άηχο “ναι” από όλους μας. Θυμάμαι ακόμη τα χρώματα του σούρουπου.

Μαριτίνα: Στην αρχή δεν είχαμε ιδέα πού θα ανεβάσουμε την παράσταση, οπότε το διάβασμα ξεκίνησε στο μπαλκόνι και οι πρόβες συνεχίστηκαν στα σαλόνια μας. Σε τραπέζια, καναπέδες, καρέκλες.

Τάσος: Όταν σκέφτεσαι ότι όλο αυτό το έργο κατά κύριο λόγο έχει φτιαχτεί σε κάποια σαλόνια στα Εξάρχεια, στον Νέο Κόσμο, στη Νέα Σμύρνη είναι πολύ ιδιαίτερο. Από τα σαλόνια πήγε στην Πλύφα που κι αυτό το θέατρο το νιώθουμε σαν μεγάλο σαλόνι.

Χαριτίνη: Με συγκίνησε όταν άρχισαν να μπαίνουν οι συντελεστές στην παράσταση. Τότε αυτό που ξεκίνησε στο σαλόνι, ξαφνικά άρχισε να μοιράζεται, να γίνεται ιστορία, να γίνεται πιο τρισδιάστατο.

– Αν αυτή τη στιγμή μας διαβάζει κάποιος στα 30κατι του που δεν είχε ποτέ κάποια επαφή ή σπουδές στο θέατρο, αλλά θέλει να ασχοληθεί, τι θα τον συμβουλεύατε;
Διαλεκτή: Να ξεκινήσει και να βρει τον προσωπικό του δρόμο. Η ηλικία δεν είναι κριτήριο των επιλογών μας για κανένα επάγγελμα ή σπουδή. Αυτή η σκέψη αφορά το παρελθόν. Ζούμε στην εποχή που δε χρειάζεται πια να ικανοποιούμε τα όνειρα των άλλων για μας. Μη γίνεται ηθοποιός επειδή σας το είπαν οι γονείς σας, δε χρειάζεται να κληρονομούμε τις επιθυμίες των άλλων. Για την ασχολία με οποιαδήποτε τέχνη, οι λόγοι πρέπει να είναι προσωπικοί.

Τάσος: Σε κάποια από τα μαθήματα του πρώτου έτους, η δασκάλα μας Νέλλη Καρρά μας είχε πει ότι αυτά που χρειάζεται ένας άνθρωπος για να πετύχει -όχι μόνο ως ηθοποιός- είναι να είναι ανήσυχο πνεύμα και ανοιχτός στην αλλαγή. Αυτά μπορεί να σε πετύχουν στα 16, στα 36 ή στα 96. Αν εσύ είσαι οκ με αυτό, τότε να το κάνεις.

Μαριτίνα: Do it! Ζούμε σε μια εποχή όπου όλα είναι ρευστά. Όλοι καλούμαστε να ανταπεξέλθουμε σε αλλαγές. Πρέπει να πάρουμε την ευθύνη του εαυτού μας και να αποφασίσουμε τι μας κάνει ευτυχισμένους. Ο καθένας πρέπει να κάνει αυτό που τον κάνει ευτυχισμένο (*στο σημείο αυτό συγκινείται τόσο η ίδια όσο και όλο το τραπέζι*)

Βασίλης: Ζούμε σε μια κοινωνία γεμάτη επιταγές περί “καλού” και “κακού”. Ο ορισμός της επιτυχίας είναι να επιλέξεις εσύ τι θέλεις. Στα 28 μου ακολούθησα τη φωνή εκείνη που μου έλεγε να ασχοληθώ με το θέατρο.

Μαριτίνα: Υπάρχουν τόσες θεατρικές ομάδες σε όλη την πόλη, που κάνουν εξαιρετική δουλειά. Μπορείς να ξεκινήσεις με αυτό και στην πορεία να δεις αν θες να δώσεις εξετάσεις για κάποια σχολή. Ίσως σε οδηγήσει στο να εργαστείς στον χώρο ή ίσως αποφασίσεις ότι αγαπάς την εμπειρία αλλά δε θες να το κάνεις επαγγελματικά.

Χαριτίνη: Πρέπει να σταματήσεις να το βλέπεις ως ένα ρίσκο. Και για μα μπορεί κανείς να πει «Φτιάξανε θεατρική ομάδα; Ανέβασαν παράσταση; Αυτό είναι ρίσκο!». Δεν το είδαμε ποτέ έτσι. Πρώτα κάναμε και μετά σκεφτόμασταν «τι σημαίνει αυτό που έχουμε κάνει». Ένας καθηγητής μας το έλεγε αυτό στη σχολή: κάνε πρώτα και μετά σκέψου τι έκανες.