Σε μια χρονική στιγμή που αποπνέει αίσθηση του κατεπείγοντος για μια σειρά από ετερόκλητα μα εξίσου σημαντικά ζητήματα, μια ομάδα από γυναίκες δημιουργούς και περφόρμερ σάς καλεί στον λόφο του Λυκαβηττού για τέσσερις Κυριακές του φθινοπώρου.

Τι σημαίνει αυτό; Φορέστε άνετα παπούτσια και την καλή σας διάθεση. Θα ανακαλύψετε τον λόφο του Λυκαβηττού όπως ποτέ μέχρι τώρα. Ξεναγοί μας σε αυτή την τόσο ιδιαίτερη βόλτα είναι η Άντζελα Δεληχάτσιου, η Βασιλική Νομίδου και η Νατάσα Νταϊλιάνη που παρουσιάζουν τις περφόρμανς «Θραύσματα ενώνονται τρυφερά» και “RED Routes Project: abandoned, μια φορά κι έναν καιρό” αλλά και όλες οι υπόλοιπες γυναίκες που συνέβαλλαν στη δημιουργία τους.

Οι τρεις περφόρμερ απαντούν στις ερωτήσεις του olafaq.gr και μαζί τους παίρνουμε ανάσες μέσα στη φύση που συνυπάρχει με το αστικό τοπίο.

– Γιατί ο τίτλος «Θραύσματα ενώνονται τρυφερά»;

Βασιλική Νομίδου.: Όταν ξεκινήσαμε αυτό το «ταξίδι» είχαμε έντονη την αίσθηση της διάσπασης, ενός κατακερματισμού, μέσα στον σύγχρονο τρόπο ζωής με τον καταιγισμό της πληροφορίας αλλά και το multi-tasking που τον χαρακτηρίζει. Η επαφή με τη φύση ήταν για μας ένας  χώρος αλλά και ένας τρόπος σύνδεσης και θεραπείας. Ο τίτλος όμως αναφέρεται και στον τρόπο που χειριστήκαμε το υλικό μας. Το αφήσαμε να μας «μιλήσει», δίνοντας χρόνο στην δημιουργική διαδικασία και έτσι πολύ οργανικά καταλάβαμε το γιατί το επιλέξαμε και τι θέλουμε να πούμε. Την έννοια της τρυφερότητας την δανειστήκαμε απο την Όλγκα Τοκάρτσουκ. Όπως λέει εκείνη, η τρυφερότητα είναι ένας τρόπος να κοιτάζεις τον κόσμο. Με αυτόν τον τρόπο προσπαθήσαμε να κοιτάξουμε τις εαυτές μας ως δημιουργούς, να εμπιστευτούμε το ένστικτο και την παρόρμηση μας αλλά και την προσωπική δημιουργική διαδικασία της καθε μιας.

– Ποιες οι κύριες θεματικές της περφόρμανς και πώς τις διαπραγματεύεται το θηλυκό βλέμμα;

Άντζελα Δεληχάτσιου: Η παράσταση ξεκίνησε από μια ανάγκη επανασύνδεσης με τη φύση και το σώμα. Είμασταν σε συνθήκη πρώτης καραντίνας, και νιώθαμε πόσο ακραία ήταν η κατάσταση όπου μιλάγαμε με κοντινούς φίλους και συναδέλφους στην Αθήνα μόνο από κουτάκια στο skype και zoom. Δόθηκε η ευκαιρία με το Φεστιβάλ Λυκαβηττού, να χτίσουμε μια παράσταση σε υπαίθριο χώρο, κάτι στο οποίο είχαμε εμπειρία και από προηγούμενες δουλειές μας. Συνδυάσαμε το ενδιαφέρον μας για την οικο-ποίηση, μια προσέγγιση στην ποίηση που αναφέρεται στη φύση και στην καταστροφική συμπεριφορά της ανθρωπότητας απέναντι της, με την site-specific εξερεύνηση του φυσικού τοπίου σε μια πλαγιά του Λυκαβηττού. Στη συνέχεια, αναπτύξαμε το έργο, χτίζοντας ένα δεύτερο μέρος που καταπιάνεται με παραδείγματα από άλλες κοινωνίες και φιλοσοφίες για το τι θα μπορούσε να είναι μια πιο ελπιδοφόρα σχέση ανάμεσα ανθρώπινης κοινωνίας και φύσης. Εμπνευστήκαμε από το παράδειγμα των Ζαπατίστας στο Μεξικό, καθώς και από ιθαγενείς λαούς που είναι μέρος του κινήματός τους, και από την φιλοσοφική προσέγγιση της Πολωνής συγγραφέα Όλγκα Τοκάρτσουκ που μιλάει για τη τρυφερότητα ως το «μοίρασμα του κοινού πεπρωμένου». Σε σχέση με το θηλυκό βλέμμα, παρατηρήσαμε ότι στα παραδείγματα που μας ενέπνευσαν, υπήρχαν έννοιες που συνήθως συνδέονται με θηλυκές ποιότητες: φροντίδα, τρυφερότητα, αγάπη, καρδιά, και θέλαμε να τονίσουμε πώς αυτές οι ποιότητες είναι άκρως αναγκαίες για τον οραματισμό και στη δημιουργία ενός καινούργιου κόσμου.

– Πώς η οικολογική δικαιοσύνη συνδέεται με την κοινωνική;

Β.Ν.: Η οικολογική δικαιοσύνη αντιμετωπίζει την κλιματική κρίση ως  ένα κυρίως ηθικό και πολιτικό πρόβλημα εκτός από περιβαλλοντικό. Ο τρόπος που ο δυτικός άνθρωπος συνδέεται με τη φύση καθρεφτίζει το κυρίαρχο πολιτικοοικονομικό σύστημα μέσα στο οποίο ζει: σχέσεις εξουσίας, εργαλειακές, μέσα σ’ένα πατριαρχικό μοντέλο. Η οικολογική δικαιοσύνη αναφέρεται στα ανθρώπινα δικαιώματα, στην ισότητα, στις καταπιεσμένες μειονότητες όπως είναι οι ιθαγενείς. Φέρει στην επιφάνεια τις ιστορικές ευθύνες  των πλούσιων «αναπτυγμένων» κρατών αλλά και τις συνέπειες που υφίστανται ευάλωτοι λαοί που δεν φέρουν ευθύνη για αυτήν.

– Πώς αναζητούμε σ’ έναν θρυμματισμένο κόσμο της αίσθησης της ολότητας και της ελπίδας;

Α.Δ.: Σημαντικό είναι να κάνουμε πράξεις στο εδώ και τώρα, που μας συνδέουν με την ολότητα και την ελπίδα. Να δημιουργούμε τουλάχιστον μικρόκοσμους που θα μπορούσαν ίσως να μας προετοιμάσουν για μεγαλύτερες αλλαγές. Για παράδειγμα, για εμάς, ήταν σημαντικό να βάλουμε αξία στην διαδικασία του χτισίματος του έργου, ώστε η διαδικασία να είναι αβίαστη και ευχάριστη, να καλύπτει κάποιες ανάγκες μας για σύνδεση με άλλους ανθρώπους, με τη φύση, με το σώμα μας, και με κείμενα και υλικό που μας εμπνέουν. Επίσης, θέλαμε να περάσουμε αυτή την εμπειρία της σύνδεσης στο κοινό που έρχεται. Οι επισκέπτες να πάρουν τον χρόνο τους στο περπάτημα στο Λυκαβηττό, να αφήσουν πίσω την καθημερινότητα τους, να αφεθούν να ονειρευτούν και ενδεχομένως να γευτούν κάποιες στιγμές σύνδεσης, ολότητας, ελπίδας.

– Πώς καλούνται να θεατές να περπατήσουν και να βιώσουν μαζί σας το φυσικό τοπίο του Λυκαβηττού και ταυτόχρονα τη δραματουργία μιας περφόρμανς;

Α.Δ.: Οι θεατές ξεκινάνε με ένα μικρό περίπατο από το σημείο συνάντησης σε μια πλαγιά με δέντρα όπου γίνεται το πρώτο μέρος της περφόρμανς. Συνιστάται να περπατήσουν σε ησυχία να δοθεί χρόνος να κάνουν την προσωπική τους μετάβαση από τις καθημερινές τους σκέψεις στην αντίληψη του χώρου του άλσους του Λυκαβηττού. Βρίσκουν τις περφόρμερ σε μια πλαγιά, και στο μονοπάτι υπάρχουν σκαμνάκια και ψάθες στο έδαφος για να παρακολουθήσουν καθιστά οι θεατές. Μετά από το πρώτο μέρος, γίνεται μια μετάβαση όπου μέσω της δραματουργίας του έργου οι περφόρμερ οδηγούν τους θεατές στο δεύτερο σημείο, ένα ξέφωτο με θέα την πόλη, όπου συνεχίζεται το έργο. Στο κλείσιμο της περφόρμανς, οι θεατές ανακαλύπτουν μια ‘Κοκκινοσκουφίτσα’ σε ένα διπλανό μονοπάτι και αρχίζει η επόμενη περφόρμανς “RED Routes Project: abandoned, μια φορά κι ενάν καιρό.”

– Είναι η δεύτερη χρονιά που παρουσιάζονται τα «Θραύσματα», υπάρχει εξέλιξη της περφόρμανς σε σχέση με πέρσι;

Β.Ν.: Ναι υπάρχει. Γιατί αλλάξαμε, εξελιχθήκαμε εμείς. Κι αυτή είναι η γοητεία του θεάτρου της επινόησης. Το υλικό της περφόρμανς είναι «ζωντανό». Εκφράζει το εδώ και τώρα του δημιουργού. Υπάρχουν μικρές αλλά ουσιαστικές αλλαγές προς μια κατεύθυνση πιο αφαιρετική και τελετουργική θα έλεγα.

– Πώς προέκυψε η συνύπαρξη των δύο performances στον Λυκαβηττό;

Γνωριζόμαστε με την Νατάσα Νταϊλιάνη από προηγούμενες συνεργασίες και ξαναβρεθήκαμε στο λόφο πρόσφατα με αφορμή το Φεστιβάλ Λυκαβηττού. Πιστεύουμε ότι έχει ξεχωριστή σημασία να παρουσιαστούν δύο περφόρμανς σ’ ένα δημόσιο χώρο, που έχουν ως θεματική τους πολιτικά και κοινωνικά θέματα και γυναίκες δημιουργούς. Πιστεύουμε επίσης ότι έχει δραματουργικό ενδιαφέρον το ότι εκεί που τελειώνουν τα θραύσματα ξεκινάει το Abandon.

– Πώς η περφόρμανς “abandoned, μια φορά κι έναν καιρό” εντάσσεται στην τριλογία “RED Routes project”;

Νατάσα Νταϊλιάνη: To RED ROUTES PROJECT είναι μια τριλογία με άξονα την έννοια της εγκατάλειψης ως αποτέλεσμα κοινωνικό- πολιτικών συγκυριών και επιχειρεί να διερευνήσει τις όψεις της μέσα σε συγκεκριμένα οικονομικά και κοινωνικό-ιστορικά πλαίσια. Η περφόρμανς «abandoned, μια φορά κι έναν καιρό» αφορά στην πρώτη ενότητα της τριλογίας με γενικότερο τίτλο «Abandoned in the City» και που παρουσιάζεται πρώτη στο κοινό. Η δεύτερη ενότητα της τριλογίας έχει τίτλο «Motherhood» και ερευνά την εργασία και την μητρότητα στα σύγχρονα καπιταλιστικά συστήματα και η τρίτη με τίτλο «Love me or leave me», έχει έναυσμα μια πραγματική ιστορία εγκατάλειψης. Και οι τρεις ενότητες έχουν ως κοινό παρονομαστή την ανάδειξη του πλαισίου που οδηγεί σε ιδιότυπες μορφές «εγκατάλειψης» και  διερευνά κατά πόσο η ίδια η κοινωνία κατακρίνει, προτρέπει, οδηγεί ή ακόμα αναγκάζει τα μέλη της σε τέτοιες επιλογές εξυπηρετώντας προαποφασισμένες κοινωνικό-πολιτικές πολιτικές. Και οι τρεις ενότητες στηρίζονται σε έρευνα, μαρτυρίες και συνεντεύξεις και υλικό που παράγεται βιωματικά, έχουν στοιχεία performance και documentary theatre.

– Ποιες οι κύριες θεματικές της περφόρμανς;

Ν.Ν.: Η περφόρμανς εμπνέεται από την «προσφυγική κρίση» στο τέλος του 2015 αρχές 2016 με τις αυξημένες προσφυγικές ροές ανθρώπων που εγκατέλειπαν τις χώρες καταγωγής τους και κατάφυγαν μαζικά  προς την Ευρώπη και οι οποίες συνεχίζονται με μειωμένο ρυθμό έως και σήμερα. Η κύρια θεματική είναι τα ασυνόδευτα ανήλικα. Μέσα από την περφόρμανς επιδιώκεται ένας αντικατοπτρισμός της βιωθείσας συνθήκης των ασυνόδευτων ανηλίκων που κάνουν το ταξίδι στην Ευρώπη μόνα τους, επιδιώκεται να τους δοθεί ορατότητα και φωνή.

Πώς το ταξίδι ενός ανήλικου, ασυνόδευτου πρόσφυγα συνδέεται με το παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας;

Ν.Ν.: Μέσα από την ενασχόληση μου με τα θέματα των ασυνόδευτων ανήλικων έκανα κάπως αυτόματα αυτούς τους συνειρμούς με το παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας που με οδήγησαν στην δημιουργία του κειμένου της παράστασης. Όλοι οι βασικοί χαρακτήρες του παραμυθιού υπήρχαν εκεί έξω στις πραγματικές ιστορίες των μικρών προσφυγόπουλων και φυσικά η ίδια η Κοκκινοσκουφίτσα, ως ένα ανήλικο κοριτσάκι που η μαμά του το στέλνει μακριά από την οικογενειακή εστία για να «συνδράμει» τη μητέρα του με στόχο να φτάσει στη γιαγιά του, χωρίς όμως να χαθεί ή να πέσει θύμα κάποιου «κακού λύκου». Αναρωτιόμουν γιατί στο παραμύθι η μαμά δεν πήγε η ίδια στη γιαγιά και αν πράγματι συνυπολόγισε τα ρίσκα και ότι ουσιαστικά γίνεται μια δυσανάλογη μετάθεση ευθύνης στο παιδί.. Για τα ασυνόδευτα ανήλικα λόγω της ενασχόλησής μου με οικογενειακές επανενώσεις ήξερα την απάντηση και ήθελα πολύ να επικοινωνήσω αυτό το θέμα με άλλους, είναι ένα θέμα πολύ λεπτό με σκληρές εκφάνσεις και κάνει μια ιδιαίτερη αντίστιξη με την μορφή και το παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας.

Η  «σύγχρονη» λοιπόν κοκκινοσκουφίτσα της περφόρμανς, περιπλανιέται μέσα στο αστικό τοπίο ψάχνοντας τον προορισμό της.  Ταυτόχρονα αποτελεί και μια διαφορετική αφηγηματική προσπάθεια,  καθώς η περφόρμανς «δανείζεται» ένα σώμα, εδώ με την μορφή της Κοκκινοσκουφίτσας, και τοποθετεί επάνω του ένα ηχείο. Η περφόρμερ, μια βουβή παρουσία, είναι το σώμα που «κουβαλάει» την ιστορία του ανήλικου ασυνόδευτου παιδιού. Τη φωνή του.

– Πώς προέκυψε το “Are you a sheep or are you a wolf? You look all the same to me.” και πώς συνδέεται με τις ανησυχίες που διέπουν τη συγκεκριμένη περφόρμανς;

Ν. Ν.: Η φράση αυτή ακούγεται στο ηχογραφημένο υλικό της περφόρμανς και για εμένα είναι κομβική, γιατί ουσιαστικά καταδεικνύει την τραγικότητα αυτού του ταξιδιού των ασυνόδευτων ανήλικων, δεν υπάρχει κρίση ως προς το «καλός» ή «κακός» γιατί απλούστατα δεν υπάρχει τίποτα για εκείνα, δεν έχουν κάπου να ακουμπήσουν. Αναγκαστικά αφήνονται στα χέρια –και στο έλεος ενίοτε– ξένων ανθρώπων και ξένων καταστάσεων. Και φυσικά σε τέτοιες ακραίες καταστάσεις, όλοι μπορεί να φαίνονται ή να γίνουν είτε πρόβατα είτε λύκοι.

– Η «Κοκκινοσκουφίτσα» είναι ένα θηλυκό υποκείμενο. Ως τέτοιο ποιες παραπάνω πτυχές του προβληματισμού σας αναδεικνύει;

Ν. Ν.:Αναδεικνύει ίσως ένα επιπρόσθετο βάρος που συνήθως ταυτίζεται με το θηλυκό γένος, αυτό της διατήρησης μιας όποιας αθωότητας. Είναι τα ηθικά, αν θέλετε, προτάγματα μιας κοινωνίας που πρέπει να τηρηθούν πάση θυσία. Η Κοκκινοσκουφίτσα ουσιαστικά οφείλει να εκτεθεί χωρίς όμως να πέσει θύμα κανενός επιτήδειου και η ευθύνη παραμένει ολόκληρη δική της…

– Πώς καλούνται να θεατές να περπατήσουν και να βιώσουν μαζί σας το φυσικό τοπίο του Λυκαβηττού και ταυτόχρονα τη δραματουργία μιας περφόρμανς;

Ν. Ν.: Η περφόρμανς «abandoned, μια φορά κι έναν καιρό» ακολουθεί την περφόρμανς «Θραύσματα ενώνονται τρυφερά», συνεπώς όποιος έχει παρακολουθήσει και την πρώτη περφόρμανς θα βρίσκεται στο σημείο έναρξης της δεύτερης. Η ίδια η περφόρμανς είναι περιπατητική με την έννοια ότι οι θεατές καλούνται να ακολουθήσουν την Κοκκινοσκουφίτσα στη διαδρομή της μέσα στο δάσος του Λυκαβηττού. Ουσιαστικά θα διανύσουν μία μικρή απόσταση μαζί της, ενώ κάθε σημείο/στάση συμβολίζει κι ένα στάδιο στο ταξίδι του ασυνόδευτου πρόσφυγα. Θα γίνουν «συνταξιδιώτες» της και ταυτόχρονα θα έχουν την ευκαιρία να ακούσουν το ηχογραφημένο κείμενο μέσα σε ένα ηχητικό περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί για την περφόρμανς και διαχέεται μέσα στους φυσικούς ήχους του Λυκαβηττού.

– Πώς προέκυψε η συνύπαρξη των δύο performances στον Λυκαβηττό;

Οι δύο περφόρμανς έχουν παρουσιαστεί προηγουμένως σε διαφορετικούς χρόνους στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Λυκαβηττού, αλλά με την Άντζελα και την Βασιλική γνωριζόμαστε καιρό προσωπικά και καλλιτεχνικά και ειδικά με την Άντζελα έχουμε συνεργαστεί σε αρκετά πρότζεκτ τα τελευταία χρόνια. Ήταν κοινή μας επιθυμία να ξαναδείξουμε τις δουλειές μας και να ενώσουμε με αυτόν τον τρόπο τις φωνές μας αγγίζοντας θέματα κοινωνικό-πολιτικά που μας αφορούν και αναπόφευκτα συνδέονται ως όψεις της ίδιας πραγματικότητας που ζούμε.

Info: Στις 17:00, Κυριακές 18/9, 25/9, 2/10, 9/10. Πληροφορίες/κρατήσεις: 6937760028, [email protected] (κρατήσεις απαραίτητες, περιορισμένες θέσεις) Σημείο συνάντησης: στην καντίνα του πάρκινγκ του Λυκαβηττού (δίπλα στο θέατρο) στις 17:00. Η ομάδα θα φύγει από το πάρκινγκ αυστηρά στις 17:10. Το σημείο όπου πραγματοποιείται η περφόρμανς βρίσκεται σε απόσταση 10 λεπτά περπάτημα από το πάρκινγκ. Σας προτείνουμε να φοράτε άνετα παπούτσια. Στο σημείο κλεισίματος της περφόρμανς “Θραύσματα ενώνονται τρυφερά” ξεκινάει η περφορμανς “RED Routes”. Με ελεύθερη οικονομική συνεισφορά