Η θεατρική ομάδα b.p.m. (beats per minute) παρουσιάζει για δεύτερη χρονιά τη φεμινιστική κωμωδία “Αυτές που δεν προλάβατε”, στη σκηνή του Θεάτρου Χώρα. Σε κείμενο και σκηνοθεσία της Δανάης Λιοδάκη και πρωτότυπη μουσική του Φοίβου Δεληβοριά, το έργο μιλάει για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει μια σύγχρονη γυναίκα: την έμφυλη βία, τη γυναικεία καταπίεση, τη σεξουαλική παρενόχληση, μέσα από το πρίσμα της γυναικείας φιλίας.
Το Olafaq μίλησε με τη Μαριέλα Δουμπού και την Παναγιώτα Παπαδημητρίου, για τη γυναικεία φιλία, το νομοσχέδιο που θα ήθελαν να περάσουν, καθώς και για τον τρόπο διαχείρισης της στΟργής.
-Πείτε μας λίγα λόγια για την υπόθεση του έργου «Αυτές που δεν προλάβατε». Μαριέλα Δουμπού: Το έργο έχει να κάνει με μία παρέα αδελφικών φιλενάδων οι οποίες μεγάλωσαν μαζί στα προάστια. Με την πάροδο του χρόνου απομακρύνθηκαν η μία από την άλλη – έτσι συνήθως τα φέρνει ζωή- ξέρεις, οι δουλειές, αυτοί οι απάνθρωποι ρυθμοί εργασίας, το όλο καθημερινό πλαίσιο, όμως πάντα τους συνέδεε η ανιδιοτελής αγάπη. Η καθεμία δέχτηκε κάποιου είδους επίθεση – κακοποίηση στη ζωή της και μια μέρα, εκείνη τη συγκεκριμένη μέρα, «τυχαία» βρέθηκαν ξανά μαζί και αποφάσισαν να κάνουν μια ομάδα για να καταπολεμήσουν την πατριαρχεία, τον σεξισμό, την καταπίεση και όλες αυτές τις συμπεριφορές που βιώνουμε καθημερινά. Ώσπου ο υπουργός υγείας προτείνει ένα νομοσχέδιο κατά των αμβλώσεων. Έτσι, η ομάδα των φιλενάδων μας αποφασίζει να κάνει κάτι ακραίο για να ανατρέψει αυτό το νομοσχέδιο.
Παναγιώτα Παπαδημητρίου: Αυτό που θα ακολουθήσει μετά δεν θα χωρίσει ξανά τις τέσσερις φίλες, αντίθετα θα τις ενώσει ακόμα περισσότερο με έναν πολύ διαφορετικό τρόπο.
– Εσείς μεγαλώσατε με κουζινικά και κατσαρολικά όπως οι ηρωίδες του έργου; Αν ναι, πόσο πιστεύετε ότι αυτό μπορεί να καθορίσει μια γυναίκα; ΠΠ: Ναι μεγάλωσα, όπως μεγάλωσα και με πολύ παιχνίδι έξω (εποχή ακόμα που δεν είχαμε κινητά ), με επιτραπέζια, με πολλές μαζώξεις σε σπίτια, ώρες επί ωρών στα τηλέφωνα με τις φίλες μου, διήμερους ύπνους ή μία στο σπίτι της άλλης και πολλά ακόμα και μπορώ να πω ότι δεν θυμάμαι σε ποια ηλικία ονειρευόμουν να κάνω παιδιά, σε ποια το μετάνιωσα, σε ποια το ξαναήθελα, σε ποια θεωρούσα ότι είναι σκοπός μου να παντρευτώ, σε ποια άλλαξα γνώμη και σε ποια κατάλαβα ότι το χούφτωμα που μου έκανε ένας συμμαθητής μου δεν ήταν τόσο «λογικό», ούτε «παιχνίδι είναι μωρέ», ούτε θυμάμαι αν το κατάλαβα τότε ή χρόνια μετά και πολλά άλλα που άλλαζαν με τον καιρό. Και τα λέω όλα αυτά γιατί πραγματικά δεν ξέρω σε τι βαθμό καθορίζει μια γυναίκα αν έπαιζε μικρή κουζινικά ή αν της είχαν δώσει αυτοκινητάκια, γιατί δεν ήταν πάντα μικρή και μετά μεγάλωσε λίγο και έκανε άλλες παρέες και μετά μεγάλωσε λίγο ακόμα και συναναστράφηκε με πολύ κόσμο, άλλαξε δασκάλες, σχολεία, συντρόφους, δουλειές, φίλους, συναδέλφους και δεν ξέρω σε ποιο σημείο την επηρέασε το παιχνίδι με τα κουζινικά, σε ποιο το κουβάλησε μαζί της και σε ποιο το πέταξε από πάνω της.
Φωτ.: Γιάννης Παπαϊωάννου / Olafaq
Φωτ.: Γιάννης Παπαϊωάννου / Olafaq
– Στο έργο διακωμωδείται ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν οι φεμινιστικές οργανώσεις. Αυτή η αναπαράσταση, λοιπόν, αντικατοπτρίζει σε κάποιο ποσοστό την πραγματικότητα; ΠΠ: Αν διακωμωδούμε κάτι σε αυτό το σημείο είναι τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οργανώσεις/συνελεύσεις γενικότερα, όχι μόνο οι φεμινιστικές (όποιος έχει βρεθεί έστω και σε μία συνέλευση στη ζωή του θα καταλάβει απευθείας την χιουμοριστική πλευρά αυτού που συμβαίνει) και όλο αυτό φυσικά δεν γίνεται με καμία πρόθεση να κοροϊδέψουμε ή να διακωμωδήσουμε τις φεμινιστικές οργανώσεις. Το έργο όλο είναι κωμωδία και μέσα στο γενικό πλαίσιο φαίνονται και αυτές με ένα κωμικό προφίλ. Το ίδιο συμβαίνει και στις ίδιες τις ηρωίδες και το πως τις αντιμετωπίζουμε.
– Είστε γεμάτες στΟργή;
ΠΠ: Είμαστε συνέχεια, η επικαιρότητα δεν σταματάει να μας δίνει λόγους να νιώθουμε έτσι, ούτε και πολύ ελπίδα ότι στο άμεσο μέλλον θα φύγουν “τα κεφαλαία”. Αλλά μέχρι τότε θα προσπαθούμε και τουλάχιστον θα νιώθουμε στοργή (χωρίς κεφαλαία) για το ότι δεν είμαστε μόνες σε όλο αυτό.
– Πώς τη διαχειρίζεστε; ΠΠ: Για αρχή με βοηθάει το γεγονός ότι πλέον έχω αποδεχτεί ότι το νιώθω, ότι αυτό το συναίσθημα υπάρχει και μου συμβαίνει και είναι οκ. Γιατί πέρα από τα κουζινικά, μεγαλώσαμε και σε μια συνθήκη όπου οποιοδήποτε συναίσθημα εκτός της χαράς είναι σχεδόν πάντα κακό, αρνητικό και μη αποδεκτό, «Ααα γιατί είσαι θυμωμένη τώρα, τα κοριτσάκια δεν θυμώνουν» ή «τώρα μην φωνάζεις δεν είναι ωραίο», «δεν κάνει να ζηλεύουμε», χωρίς κάποιος να μας πει ότι είναι οκ να το νιώθεις αυτό, είναι φυσικό αυτό που συνέβη πριν να σου προκάλεσε αυτό το συναίσθημα. Οπότε η βάση της διαχείρισης είναι ότι το αποδέχομαι, σε δεύτερο χρόνο ότι το συζητάω με τους ανθρώπους μου και νιώθουμε το ίδιο και σε τρίτο χρόνο ψάχνω να βρω τι μπορώ να κάνω να υπάρξω μέσα σε αυτό ώστε να το νιώθω λιγότερο. Ίσως υπάρξει και τέταρτος χρόνος αλλά προς το παρόν είμαι σε αυτό το σημείο. (Πάντως ότι παίζω σε μια παράσταση που μιλάει για αυτό, είναι μάλλον ένας έμπρακτος τρόπος διαχείρισης της μέσω της τέχνης).
Φωτ.: Γιάννης Παπαϊωάννου / Olafaq
– Νιώθετε καταπιεσμένη; ΠΠ: Το αστείο είναι ότι αν με ρώταγε κάποιος/κάποια χρόνια πριν θα έλεγα «όχι, καθόλου». Είναι βαθιά ριζωμένα λάθος κάποια πράγματα. Τώρα μπορώ να πω με σιγουριά πως «ναι».
– Όλες οι ηρωίδες βίωσαν μια «κακή μέρα». Θεωρείτε ότι είναι ήπιος αυτός ο χαρακτηρισμός, αν σκεφτούμε ότι αυτή αναφέρεται σε γεγονότα σεξουαλικής παρενόχλησης, γυναικείας καταπίεσης και έμφυλης βίας; ΜΔ: Η παράσταση είναι υπερρεαλιστική και διαδραματίζεται στο άχρονο. Η «κακή μέρα», η «κακιά η στιγμή» , ο «δεν είχε δώσει ποτέ δικαιώματα» είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζονται από πολλά άτομα στην κοινωνία μας όλα αυτά τα περιστατικά παρενόχλησης, καταπίεσης, έμφυλης βίας. Πολλές φορές έχουμε ακούσει για τον θύτη ότι «έλα μωρέ, είχε μια κακή μέρα κι αυτός».
– Μπορείτε να ανακαλέσετε πόσες «κακές μέρες» έχετε βιώσει; ΜΔ: Μπορώ να σκεφτώ αρκετές φορές που έχω υπάρξει μέλος αυτής της κακής ημέρας. Μπορώ να τις αναφέρω και ονομαστικά και είμαι σίγουρη ότι υπάρχουν άλλες τόσες που δεν τις θυμάμαι, αλλά αν κάτσω λίγο να σκεφτώ θα είναι πολλές και ακόμα περισσότερες αυτές που έχουν γραφτεί μέσα μου από μικρό παιδί, αλλά επειδή έτσι είναι η κοινωνία μας δεν ήταν και τόσο σημαντικές και μάλλον έχουν κάπως θαφτεί κάπου καλά βαθιά, μέσα μου.
Αν είχατε τη δύναμη και την εξουσία, ποιο νομοσχέδιο θα περνούσατε; ΜΔ: Το νομοσχέδιο που θα περνούσα ίσως θα ήταν συνθήκη ή διαταγή κάποιου παντοδύναμου ή παντοδύναμης, καθώς θα ήθελα να ανασταλεί ο όρος σύνορα! Να μην υπάρχουν, να μη μας ορίζουν και να μη μας περιορίζουν και να μην μας καθορίζουν! Αυτό σίγουρα για αρχή και μετά έχω ουυυ…. Πολλές ιδέες!
ΠΠ: Νομοσχέδιο για την παιδεία. Δεν ξέρω πως μπορώ να τα πω όλα αυτά που θέλω με νομικούς όρους, αλλά θα πέρναγα ένα νομοσχέδιο που η παιδεία θα αντιμετωπιζόταν όντως σαν “η βάση όλων” (γιατί τώρα μόνο η στη φράση έχουμε μείνει ). Με σωστές υποδομές, όχι πολυπληθή τμήματα, με καλλιτεχνικά μαθήματα, με ψυχολόγους, σεξολόγους κλπ, καταργώντας όλο τον λάθος τρόπο μάθησης. Με όλες τις παροχές που χρειάζεται ένα ιδανικό σχολείο με μια ιδανική παιδεία (και χωρίς φυσικά αυτό να είναι προνόμιο των λίγων).
– Ποια ατάκα του έργου καθρεφτίζει περισσότερο την κοινωνία; ΠΠ: «…έπινε ΚΑΙ ΑΥΤΟΣ ανενόχλητος τον καφέ του».
Φωτ.: Γιάννης Παπαϊωάννου / Olafaq
– Τελικά, θεωρείτε ότι οι ΚΟΡΕΣ έδρασαν σωστά; ΠΠ: Ναι, γιατί η βάση της απόφασης τους ήταν το δικαίωμα τους στην επιλογή. Έδρασαν σωστά γιατί το έκαναν μαζί. Έδρασαν σωστά γιατί ακόμα και αν στο βάθος ξέρανε ότι θα “χάσουν” τους αρκούσε ότι ξαναβρεθήκανε και έστω με αυτή τους την απόφαση κάνανε μια αρχή. Έδρασαν σωστά γιατί είναι θέατρο, και στη ζωή δεν θα το κάναμε αυτό, ενώ μπορεί να το θέλαμε με χίλια. Αλλά τουλάχιστον έγινε στο θέατρο και αυτό από μόνο του είναι μια ελπίδα.
– Πυρήνας της παράστασης είναι η γυναικεία φιλία. Ποιο κοινό όνειρο έχετε με τις δικές σας φίλες; ΠΠ: Από τότε που φτιάξαμε αυτή την παράσταση μου δίνεται η ευκαιρία να πω ακόμα πιο συχνά «Θεέ μου τι θα έκανα χωρίς τις φίλες μου». Ένα μέρος των φιλενάδων μου βρίσκεται σε αυτή την ομάδα και ήδη αυτό που κάνουμε τώρα είναι η αρχή ενός κοινού ονείρου. (Να δουλεύουμε μαζί, να συμπορευόμαστε, να δημιουργούμε και να εκφραζόμαστε μέσα από το σύνολο). Ένα άλλο μέρος των φιλενάδων μου βρίσκεται εκτός σκηνής/θεάτρου και νομίζω κοινό όνειρο είναι να αντέξουμε μαζί μέσα στο χρόνο και στην σκατίλα της καθημερινότητας, να βγούμε μαζί στο φως από ό,τι και να συμβαίνει και να είναι πάντα η μία δίπλα στην άλλη. Γιατί «ω θεέ μου τι θα κάναμε σε αυτό τον κόσμο χωρίς τις φίλες μας». Να το πάλι!
ΜΔ: Η γυναικεία φιλιά έχει λογοκριθεί πάρα πολύ ανά τα χρόνια, καθώς η επικρατέστερη φαλλοκρατική αντίληψη είναι ότι οι γυναίκες δεν μπορούν να είναι φίλες μεταξύ τους γιατί ζηλεύουν πολύ μία την άλλη και πως όλο αυτό που υπάρχει είναι ψεύτικο! Ωστόσο, οι γυναικείες φιλίες αποτελούνται από τόσο βασικό και ακράδαντό πυρήνα που όχι μόνο δε ζηλεύει μία την άλλη, αλλά προσπαθεί να την βοηθάει, είναι στήριγμα της και υπάρχει απέραντη αγάπη. Αυτό μου έχει μεταλαμπαδεύσει η μαμά μου και αυτό νιώθω και εγώ για τις κολλητές μου! Ένα από τα κοινά μας όνειρα με κάποιο τρόπο έχει αρχίσει και εκπληρώνεται! Να μπορούμε να κάνουμε θέατρο, αυτό που μας αρέσει, και να επικοινωνούμε θέματα και πράγματα που μας αφορούν και πιστεύουμε πως πρέπει να ακούγονται. Η γυναικεία κακοποίηση και καταπίεση που βιώνουμε καθημερινά λόγω της πατριαρχικής κοινωνίας στην οποία “έτυχε” να μεγαλώσουμε, είναι ένα θέμα που θέλουμε να θίγουμε και να επικοινωνούμε με όποια μέσα μπορούμε για να ενημερώνονται και να νιώθουν όσα περισσότερα άτομα γίνεται στην κοινωνία μας ότι δεν είναι μόνα Είδα μία παράσταση χθες και από όλο το έργο αυτό που με τρύπησε πιο έντονα ήταν στο τέλος που έλεγε ότι δεν είμαστε υστερικές. Αυτό!
Την αυθεντική και σπάνια ποιητική τέχνη του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσπαθεί να αποδώσει η παράσταση του Δήμου Αβδελιώδη, με τον Θεμιστοκλή Καρποδίνη.
Την αυθεντική και σπάνια ποιητική τέχνη του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσπαθεί να αποδώσει η παράσταση του Δήμου Αβδελιώδη, με τον Θεμιστοκλή Καρποδίνη.
