Υπάρχει αυτή η ανάγκη να αναφέρονται οι γυναίκες φωτογράφοι ξεχωριστά; Ναι για να επαναφέρουμε στη συλλογική αφήγηση της ιστορίας της φωτογραφίας και των τεχνών γενικότερα αυτές και το έργο τους με το οποίο έσπασαν ένα ανδροκρατούμενο πεδίο και παράλληλα ενθάρυναν κι άλλες γυναίκες να ασχοληθούν με την φωτογραφία, με την τέχνη, και τα πολιτικά δρώμενα σε μια εποχή που η θέση των περισσότερων γυναικών ήταν στο σπίτι ως σύζυγοι και μητέρες και οι περισσότεροι διαπιστευμένοι φωτογράφοι ήταν άνδρες.

Ναι υπήρξαν, υπάρχουν και θα εξακολουθήσουν φυσικά να υπάρχουν σπουδαίες γυναίκες φωτογράφοι. Ακόμη όμως και στο εξειδικευμένο κοινό της φωτογραφίας είναι γνωστά μόνο λίγα ονόματα γυναικών φωτογράφων που άσκησαν έντονη επίδραση στην εξέλιξη της φωτογραφίας και που άφησαν ένα σπουδαίο φωτογραφικό έργο.

Πάμε λοιπόν να ρίξουμε μια ματιά σε 10 κορυφαίες γυναίκες που βρέθηκαν πίσω από τον φωτογραφικό φακό

Anna Atkins

Η Anna Atkins έρχεται πρώτη στη λίστα μας επειδή αναγνωρίζεται σε μεγάλο βαθμό ως η πρώτη γυναίκα φωτογράφος. Αναγνωρίζεται επίσης ως το πρώτο άτομο που δημιούργησε ένα βιβλίο που χρησιμοποίησε φωτογραφίες αντί για εικονογράφηση. Η Atkins ήταν επιστήμονας και ειδικευόταν στην βοτανική. Ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα της, ενδιαφέρθηκε για τη βοτανική από πολύ μικρή ηλικία. Ευτυχώς, ο πατέρας της αναγνώρισε αυτό το ενδιαφέρον ως κάτι καλό και την ενθάρρυνε να το ακολουθήσει. Η Anna Atkins και ο πατέρας της είχαν φιλικές σχέσεις με κάποιον William Henry Fox Talbot, τον εφευρέτη των πρώτων μορφών φωτογραφίας, και πιθανότατα από εκεί προήλθε το ενδιαφέρον της για τη φωτογραφία. Το βιβλίο της, Φωτογραφίες των βρετανικών φύλλων: Cyanotype Impressions, κέρδισε με επιτυχία την έγκριση των συναδέλφων της και με τον τρόπο αυτό καθιέρωσε τη φωτογραφία ως μέσο για επιστημονική απεικόνιση.

Lee Miller

Η Lee Miller είναι Αμερικανίδα φωτογράφος. Ξεκίνησε την καριέρα της αφού αποφάσισε να εγκαταλείψει το μόντελινγκ και να μπει η ίδια πίσω από το φακό μιας φωτογραφικής μηχανής. Ο διάσημος σουρεαλιστής ζωγράφος, Man Ray, ήταν ένας από τους πρώτους της δασκάλους. Μετά από μια ταραχώδη σχέση με τον καλλιτέχνη, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έγινε πολεμική ανταποκρίτρια της Vogue στην Ευρώπη. Η φήμη της διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο μετά από μια αμφιλεγόμενη φωτογραφία (που τραβήχτηκε από τον συνάδελφο ανταποκριτή David E. Scherman), που την απεικονίζει να κάνει μπάνιο στην μπανιέρα του Αδόλφου Χίτλερ στο Μόναχο της Γερμανίας το 1945. Αν και είναι περισσότερο αναγνωρισμένη για μια φωτογραφία που δεν τράβηξε η ίδια, η Miller ήταν η μόνη γυναίκα πολεμική φωτογράφος στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Κατάφερε να καταγράψει την απελευθέρωση των στρατοπέδων συγκέντρωσης Νταχάου και του Μπούχενβαλντ, δίνοντας στον υπόλοιπο κόσμο μια γεύση από τη διεστραμμένη φρίκη που λάμβανε χώρα σε αυτά. Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Miller συνέχισε να εργάζεται για τη Vogue για άλλα δύο χρόνια, αλλά το πιο αξιομνημόνευτο έργο της ήταν αυτό που προηγήθηκε κατά τη διάρκεια της θητείας της στο πεδίο της μάχης.

Dorothea Lange

Στον τοίχο του στούντιό της είχε κρεμάσει μια φράση του Francis Bacon: «H ενατένιση των πραγμάτων όπως αυτά είναι, χωρίς σφάλμα ή σύγχυση, χωρίς υποκαταστάσεις και πλαστογραφήσεις, είναι από μόνη της κάτι ευγενέστερο από μια ολόκληρη σοδειά εφευρετικότητας.»

Γεννήθηκε στις 26 Μαΐου 1895 στο New Jersey. Η καταγωγή της ήταν γερμανική. Μετά το γυμνάσιο η Dorothea κατέληξε πως δεν την ενδιαφέρει η ακαδημαϊκή εκπαίδευση και έτσι σπούδασε φωτογραφία στο πανεπιστήμιο Κολούμπια. Στα επόμενα χρόνια εργαζόταν ως μαθητευομένη βοηθός για πολλούς διαφορετικούς φωτογράφους ανάμεσά τους και για τον Arnold Genthe ο οποίος ήταν κορυφαίος φωτογράφος πορτρέτου.

Μέχρι το 1918 ζούσε στο Σαν Φρανσίσκο και διεύθυνε ένα επιτυχημένο στούντιο πορτρέτων. Με τον σύζυγο της Maynard Dixon είχε δυο γιους και η ζωή τους ήταν η άνετη ζωή μεσοαστικής τάξης που γνώριζε από μικρή. Το 1920 είναι η χρονιά που η Lange ηρθε πραγματικα σε επαφη με την φωτογραφία ρεπορτάζ. Τότε ταξίδεψε με τον σύζυγο της νοτιοδυτικά φωτογραφίζοντας κυρίως ιθαγενείς Αμερικάνους. Στα χρόνια της μεγάλης ύφεσης το 1930 το κυρίως θέμα της ήταν η παρουσίαση του Σαν Φρανσίσκο μέσα από τα δικά της ματιά: φτωχές γειτονιές, απεργίες και ουρές για λίγο ψωμί. Στις αρχές του 1930 έχοντας πλέον έναν δυστυχισμένο γάμο η Lange συνάντησε τον Paul Taylor καθηγητή πανεπιστήμιου και η έλξη τους ήταν άμεση. Το 1935 και οι δυο άφησαν τους συζύγους τους για να είναι μαζί. Το 1935 η Farm Security Administration προσλαμβάνει την Lange  η οποία είχε ιδρυθεί από το αμερικανικό υπουργείο γεωργίας. Απόγνωση , απελπισία, αλλά και  υπερηφάνεια και η αξιοπρέπεια των φτωχών αγροτικών οικογενειών , καταγράφονται από την Lange με ένα τρόπο μοναδικό. Για τα επόμενα 5 χρόνια ο Taylor και η Lange ταξίδεψαν μαζί. Ο Taylor έγραφε εκθέσεις και η Lange φωτογράφιζε τους ανθρώπους που συναντούσαν. Η σειρά αυτή των φωτογραφιών της Lange μαζί με το πολύ γνωστό πορτρέτο της «migrant mother» βρίσκεται σήμερα στη βιβλιοθήκη του Κογκρέσου.

Ο σύζυγος της αργότερα λέει πως το αποτέλεσμα της δουλειάς της προέρχεται από την υπομονή της και την προσεκτική εξέταση των ανθρώπων που φωτογράφιζε.

«Συχνά περιφέρεται ανάμεσά στους ανθρώπους και κοιτάει γύρω, όταν δει κάτι που θέλει να φωτογραφήσει, ήσυχα βγάζει την κάμερα της και αν δει ότι οι άνθρωποι αντιτίθενται θα κλείσει την κάμερα και δεν θα φωτογραφίσει η πιθανόν να περιμένει μέχρι… να την συνηθίσουν».

Το 1940 η Lange είναι η πρώτη γυναικά που της απονέμουν το βραβείο Guggenheim fellowship.

Η Lange έφυγε από καρκίνο τον Οκτώβρη του 1965, λίγο πριν ανοίξει η μεγάλη αναδρομική της έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας τέχνης της Νέας Υόρκης (ΜΟΜΑ). Eνώ μερικές φορές ένοιωσε απογοήτευση γιατί το έργο της δεν προκαλούσε την κοινωνία σε βαθμό που να επανορθωθούν οι αδικίες, το έργο της παραμένει ζωντανό και επηρεάζει γενιές φωτογράφων ντοκουμέντων.

Ilse Bing

Η Ilse Bing ήταν Γερμανίδα μια σουρεαλίστρια avant-garde φωτογράφος. Το πιο αξιομνημόνευτο έργο της δημιουργήθηκε όταν ζούσε στο Παρίσι τη δεκαετία του 1930. Η Bing ήταν γνωστή στο Παρίσι ως η «βασίλισσα της Leica» λόγω της μοναδικής φωτογραφικής μηχανής Leica που χρησιμοποιούσε για να τραβήξει όλες τις φωτογραφίες της.

Η Bing συμπεριλήφθηκε στην πρώτη έκθεση μοντέρνας φωτογραφίας στο Λούβρο το 1936, και συμπεριλήφθηκε επίσης στην περίφημη έκθεση Φωτογραφία 1839-1937 στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης το 1937. Δυστυχώς, όταν το Παρίσι καταλήφθηκε από τους Γερμανούς το 1940, η Bing και ο Εβραίος σύζυγός της στάλθηκαν και οι δύο σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Νότια Γαλλία, ενώ περίμεναν την αμερικανική τους βίζα. Καθώς ήταν εμφανώς καταβεβλημένη και αλλαγμένη από τις εμπειρίες της κατά τη διάρκεια του πολέμου, η Bing εγκατέλειψε τη φωτογραφία τη δεκαετία του 1950 και στράφηκε στη συγγραφή ποίησης και στο σχέδιο. Σήμερα, εκτός από την έκθεση «Ποιος φοβάται τις γυναίκες φωτογράφους;», έργα της Bing μπορεί κανείς να δει στο Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο και στο Rijksmuseum στο Άμστερνταμ.

Frances Benjamin Johnston

Η Frances Benjamin Johnston ήταν Αμερικανίδα φωτογράφος που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Τη δεκαετία του 1880 μετακόμισε στο Παρίσι όπου σπούδασε τέχνη. Στη συνέχεια επέστρεψε στην πατρίδα της, την Ουάσινγκτον, όπου σπούδασε φωτογραφία. Η Johnston καθιερώθηκε γρήγορα ως επαγγελματίας φωτογράφος πορτραίτων. Στους πελάτες της περιλαμβάνονταν η Susan B. Anthony, ο Mark Twain, καθώς και ο πρόεδρος Teddy Roosevelt και η οικογένειά του, μεταξύ πολλών άλλων.

Η Johnston είναι κυρίως διάσημη για μια αυτοπροσωπογραφία που απεικονίζει τη «Νέα Γυναίκα» της δεκαετίας του 1890, με το μεσοφόρι της να φαίνεται, μια κούπα μπύρα στο χέρι και ένα τσιγάρο να κρέμεται από το στόμα της. Η φωτογραφία ήταν πολύ δυναμική για την εποχή της και αντανακλά τις απόψεις της Johnston σχετικά με τον φεμινισμό και τη γενικότερη απελευθέρωση των γυναικών στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα. Στο τέλος της καριέρας της, η Johnston ειδικεύτηκε στη φωτογραφία τοπίου και αρχιτεκτονικής, δημιουργώντας μια πολύ επιτυχημένη αρχιτεκτονική μελέτη στις νότιες πολιτείες της Αμερικής.

Christina Broom

Η Christina Broom θεωρείται η πρώτη γυναίκα φωτογράφος του βρετανικού Τύπου. Η Broom ασχολήθηκε με τη φωτογραφία αφού ο σύζυγός της κατέστη ανίκανος να εργαστεί. Το αρχικό της σχέδιο ήταν να τραβάει φωτογραφίες και να τις μετατρέπει σε καρτ ποστάλ για να τις πουλάει. Τα σχέδιά της άλλαξαν όταν η Broom ανακάλυψε το πραγματικό πάθος της για τη φωτογραφία. Σύντομα άρχισε να φωτογραφίζει στρατιώτες που υπηρετούσαν πολύ κοντά στο σπίτι της. Μέχρι το 1914, καθώς η απειλή του πολέμου πλησίαζε όλο και περισσότερο, η Broom είχε εγκαθιδρυθεί επαγγελματικά πουλώντας εικόνες στρατιωτών σε περιοδικά κι εφημερίδες στη Βρετανία. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, και λόγω της επιτυχημένης καταγραφής της του βρετανικού στρατού καθώς προετοιμαζόταν για τον πόλεμο, η Broom ήρθε κοντά με τη βασιλική οικογένεια. Τότε της δόθηκε το προνόμιο να φωτογραφίσει τον βασιλιά και τον πρίγκιπα της Ουαλίας.

Παρόλο που ξεκίνησε την καριέρα της με την πολεμική φωτογραφία, η Broom έγινε περισσότερο γνωστή με τις φωτογραφίες της από τις Σουφραζέτες. Κατέγραψε τις διαμαρτυρίες και τις διαδηλώσεις που έλαβαν χώρα στη Βρετανία στις αρχές του 20ού αιώνα με τις φωτογραφίες να είναι η δική της συμβολή στο φεμινιστικό κίνημα.

Gertrude Käsebier

Η Gertrude Käsebier ήταν Αμερικανίδα φωτογράφος των αρχών του 20ού αιώνα. Σε μια εποχή που η θέση των περισσότερων γυναικών ήταν στο σπίτι ως σύζυγοι και μητέρες, η Käsebier γράφτηκε στη σχολή καλών τεχνών του Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. Στη συνέχεια ταξίδεψε στην Ευρώπη για να ολοκληρώσει την εκπαίδευσή της, και αφού επέστρεψε στις ΗΠΑ, η Käsebier έγινε βοηθός φωτογράφου σε ένα στούντιο πορτραίτων στο Μπρούκλιν. Εκεί έμαθε πώς να διευθύνει ένα στούντιο καθώς και πολλές νέες τεχνικές που ήρθαν να επανδρώσουν τις ήδη διευρυμένες γνώσεις της στη φωτογραφία.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1890, αφού παρακολούθησε το διάσημο σόου του Μπάφαλο Μπιλ για την Άγρια Δύση, η Käsebier αποφάσισε ότι θα ήθελε να φωτογραφίσει τους ιθαγενείς Αμερικανούς της φυλής Σιού που ταξίδευαν με το σόου. Ο ιδιοκτήτης William ‘Buffalo Bill’ Cody, έκανε δεκτό το αίτημά της. Τα πορτρέτα αυτά φιλοξενούνται σήμερα στο Ινστιτούτο Smithsonian. Η Käsebier είναι επίσης διάσημη στον κόσμο της φωτογραφίας για την ενθάρρυνση που έδωσε σε άλλες γυναίκες να ασχοληθούν περισσότερο με την τέχνη, σε μια εποχή που οι περισσότεροι διαπιστευμένοι φωτογράφοι ήταν άνδρες.

Claude Cahun

Η Claude Cahun ήταν Γαλλίδα φωτογράφος που έγινε διάσημη κατά τη δεκαετία του 1920 για τις υπερρεαλιστικές αυτοπροσωπογραφίες της. Η Cahun προσέγγισε φωτογραφικά την κατηγορία του α-φύλου φύλου και το έργο της συχνά αμφισβητούσε τους παραδοσιακούς ρόλους των φύλων. Στις αυτοπροσωπογραφίες της, η Cahun ντύθηκε δανδής, μοντέλο και στρατιώτης, για να αναφέρουμε μερικές από αυτές. Με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Cahun ενεπλάκη στην πολιτική της εποχής, κάνοντας προπαγάνδα κατά της ναζιστικής Γερμανίας. Εξαιτίας αυτού, ο Cahun συνελήφθη από την Γκεστάπο. Η Cahun παρέμεινε στη φυλακή για ένα χρόνο, μέχρι που τελικά απελευθερώθηκε στο τέλος του πολέμου. Συνέχισε να φωτογραφίζει μέχρι το θάνατό της το 1954. Σε μια εποχή όπου οι άνδρες κυριαρχούσαν στον κόσμο της υπερρεαλιστικής τέχνης, η Cahun ήταν μια ανάσα φρέσκου αέρα. Το έργο της Cahun συνεχίζει να εμπνέει το φεμινιστικό κίνημα αλλά και ανατρεπτικούς φωτογράφους σε όλο τον κόσμο.

Germaine Krull

Η Γερμανίδα φωτογράφος Germaine Krull φοίτησε σε σχολή καλών τεχνών στο Μόναχο και αμέσως μετά, όταν τελείωσε τη σχολή, άνοιξε εκεί ένα στούντιο πορτραίτων. Η Krull μετακόμισε στο Παρίσι το 1926, και εκεί αναπτύχθηκαν πραγματικά οι ικανότητές της στη φωτογραφία. Αποφάσισε να ακολουθήσει καριέρα στο φωτορεπορτάζ και εργάστηκε για το γαλλικό περιοδικό VU. Η δουλειά της κυμαινόταν από τη φωτογραφία μόδας, μέχρι τα γυμνά και τα πορτραίτα.

Είναι γνωστό ότι η Krull συνεργάστηκε πολύ στενά με την καλλιτέχνη και σχεδιάστρια υφασμάτων Sonia Delaunay. Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, θεωρούνταν μία από τις καλύτερες φωτογράφους στο Παρίσι, μαζί με τον διάσημο καλλιτέχνη Man Ray. Η Krull δημοσίευσε επίσης ένα από τα πρώτα βιβλία που αποτελούνταν αποκλειστικά από φωτογραφίες, με τίτλο Métal. Το βιβλίο απεικονίζει εικόνες από γέφυρες, κτίρια και άλλα βιομηχανικά αντικείμενα. Το Métal θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα φωτογραφικά βιβλία στην ιστορία.

Margaret Bourke-White

Η Αμερικανίδα φωτογράφος Margaret Bourke-White έχει πολλές πρωτιές στο βιογραφικό της. Υπήρξε η πρώτη γυναίκα φωτογράφος του περιοδικού Fortune σε ηλικία μόλις 25 ετών, ήταν η πρώτη γυναίκα φωτογράφος στο προσωπικό του περιοδικού LIFE (εκτός από αυτό, μια φωτογραφόα της έγινε το πρώτο εξώφυλλο του περιοδικού!) και ήταν η πρώτη γυναίκα που πιστοποιήθηκε από τον στρατό των Ηνωμένων Πολιτειών ως επίσημη πολεμική ανταποκρίτρια κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Οι φωτογραφίες της Bourke-White κυμαίνονται από την καταγραφή της Μεγάλης Ύφεσης στην αγροτική Αμερική μέχρι τη Σοβιετική Ένωση κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά τον πόλεμο, η Bourke-White συνέχισε την επιτυχημένη καριέρα της ως φωτορεπόρτερ, καταγράφοντας τη διχοτόμηση Ινδίας-Πακιστάν. Η Bourke-White είναι ίσως πιο γνωστή για τη διάσημη φωτογραφία του Mahatma Gandhi λίγες ώρες πριν από την τραγική δολοφονία του.