Τον έχουν αποκαλέσει «Άντι Γουόρχολ του Μαρακές»∙ ο Βρετανο-μαροκινός φωτογράφος είναι αυτοδίδακτος και το πολυσχιδές έργο κυμαίνεται από τις εγκαταστάσεις, τις περφόρμανς και τη φωτογραφία μέχρι τη μόδα και το design επίπλων και αξεσουάρ. Μεγάλο είναι και το φάσμα των επιρροών του: το κιτς, η ποπ κουλτούρα, η Αφρική, το street style του Λονδίνου, το hip-hop, η υψηλή ραπτική.
Ένας κόσμος με τολμηρά χρώματα και φρενήρη μοτίβα ανατρέπει πολιτιστικά στερεότυπα και κλισέ, στη φωτογραφική έκθεση “Vogue, The Arab Issue”.
Στις καθηλωτικές εικόνες του Hassan Hajjaj Μαροκινές φωτογραφίζονται με αυτοπεποίθηση -συχνά παρωδώντας τις πόζες των δυτικών μοντέλων- στα σοκάκια του Μαρακές και τους δρόμους του Λονδίνου. Φορούν παραδοσιακές djellaba (κελεμπίες), χιτζάμπ, καφτάνια και πασούμια, από υφάσματα με πουά και λεοπάρ μοτίβα. «Αντί να χρησιμοποιώ απλώς τη χώρα ως στήριγμα, ήθελα να γίνει κάτι υπέροχο. Ήθελα να πάρω τα μαροκινά ρούχα και τους ανθρώπους και να τους φωτογραφίσω με αυτόν τον εορταστικό τρόπο» εξηγεί ο Hassan Hajjaj, του οποίου η έκθεση “Vogue, The Arab Issue”, μετά την παρουσίασή της στη Fotografiska New York, ταξιδεύει τώρα στην ομώνυμη γκαλερί στο Ταλίν.
Ο τίτλος της έκθεσης κλείνει το μάτι στο μυθικό τεύχος Σεπτεμβρίου του περιοδικού –το τεύχος του μήνα αυτού θεωρείται το ευαγγέλιο της βιομηχανίας της μόδας, αλλά και στο «αραβικό ζήτημα» αφού παίζει με τη λέξη issue. Όσο για τα έργα του, κάνουν μια ειρωνική αναφορά στη φωτογραφία μόδας της δεκαετίας του 60, όπου μοντέλα με παριζιάνικη haute couture πόζαραν δίπλα σε ιθαγενείς, στην Αφρική ή τη Λαπωνία.
Ο Hajjaj γεννήθηκε το 1961 στην παραλιακή πόλη Larache του Μαρόκου. Όταν έγινε 12 ετών, μετακόμισε με την οικογένειά του στο Λονδίνο. Δούλεψε στη μόδα και τον κινηματογράφο, και την δεκαετία του ’90 καταπιάστηκε με τη φωτογραφία μόδας. Έφτιαξε μια δική του εκδοχή, όπου μουσουλμάνες με καφτάνια και μαντίλες σε ξέφρενους χρωματισμούς, και γυαλιά ηλίου σε στιλ Λολίτα πόζαραν έξω, σε καφέ, μπροστά από βιτρίνες μπουτίκ ή πάνω σε μοτοσυκλέτες. Ο Ηajjaj δηλώνει εθισμένος με τη φωτογραφία δρόμου: «Δεν ξέρω αν θα βρέξει, ποιος θα περάσει, υπάρχει η κίνηση των αυτοκινήτων, το πλήθος του κόσμου. Αν μπει κάποιος στο κάδρο, του λέω, έλα κι εσύ να φωτογραφηθείς…».
Στη συνέχεια, δημιουργούσε κορνίζες για τις φωτογραφίες του τις οποίες στόλιζε με κονσέρβες και συσκευασίες τροφίμων, έτσι ώστε να θυμίζουν τα περίφημα διακοσμητικά πλακάκια της ισλαμικής τέχνης. Τέλος, η χρονολόγηση των φωτογραφιών γινόταν τόσο με το δυτικό όσο και με το ισλαμικό ημερολόγιο -κάθε έργο είχε δύο χρονολογίες.
Μοιράζοντας το χρόνο του ανάμεσα σε Λονδίνο και Μαρακές, ο Hajjaj είναι πάνω απ’ όλα ένας επιχειρηματίας: Ιδιοκτήτης του Riad Yima -μπουτίκ, γκαλερί και τεϊοποτείο σε μια αναπαλαιωμένη κατοικία του Μαρακές, ετοιμάζεται να λανσάρει το δικό του brand τσαγιού, ενώ πρόσφατα σχεδίασε μια συλλογή γυαλιών ηλίου με την Αυστραλή ντιζάινερ αξεσουάρ Poppy Lissiman.
Η ρετροσπεκτίβα στην γκαλερί Fotografiska καλύπτει μια περίοδο 30 χρόνων, από την περίφημη σειρά Kesh Angels (το Μαρακές αποκαλείται Κesh) όπου μια γυναικεία συμμορία bikers με καλυμμένα πρόσωπα και μαντίλες φωτογραφίζεται στη Μεντίνα, την παλιά πόλη, μέχρι τις φωτογραφίες του από τους δρόμους του Λονδίνου. «Δεν είναι μοντέλα. Eίναι χορεύτριες, γειτόνισσες, φίλες που δουλεύουν σε εστιατόρια ή κάνουν τατουάζ χέννα. Ήθελα να δείξω τους ανθρώπους μου από το Μαρόκο και ταυτόχρονα, να χρησιμοποιήσω υφάσματα και ρούχα με διασκεδαστικό τρόπο. Γεννήθηκα στο Μαρόκο, όπου υπάρχουν τόσοι πολλοί λαμπεροί, πολύχρωμοι άνθρωποι στην καθημερινή μας κουλτούρα. Δεν φοβούνται το χρώμα. Όμως, μεγάλωσα στην Αγγλία, όπου όλα είναι θολά και το χρώμα λιγοστό. Για να ξεφύγω από τις θλιβερές στιγμές του Λονδίνου, η δουλειά μου έγινε πολύχρωμη, τολμηρή, τα χρώματα συγκρούονται. Το Μαρόκο έχει μεγάλη επιρροή στην παλέτα μου».
