Το τσιμέντο και τα ογκώδη κτίρια δύσκολα μπορούν να συμβάλουν στην αναβάθμιση του αστικού τοπίου. Αν όμως συνδυαστούν με τη μαγευτική γοητεία του φυσικού στοιχείου τότε η πρακτικότητα με την αισθητική υφαίνουν ένα εντυπωσιακό σκηνικό απροσδόκητης ομορφιάς.

Το “Brutalist Plants” είναι ένα βιβλίο που περιλαμβάνει μια εντυπωσιακή συλλογή 150 υποβλητικών φωτογραφιών διάφορων αρχιτεκτονικών έργων. Η Olivia Broome συνέλεξε το έργο φωτογράφων από κάθε γωνιά του πλανήτη που έχουν αποτυπώσει με το φακό τους την αναγέννηση του κινήματος του Μπρουταλισμού στην αρχιτεκτονική.

«Κάτι για το οποίο είμαι περήφανη είναι ότι στο βιβλίο εμφανίζονται εικόνες από 41 διαφορετικές χώρες», λέει. «Ήθελα πραγματικά να το κάνω όσο το δυνατόν πιο διεθνές, οπότε ελπίζω να υπάρχει κάτι για όλους», υποστηρίζει στο Colossal.

Μέσα στις 208 σελίδες του, το βιβλίο που εκδόθηκε από την Hoxton Mini Press  παρουσιάζει έναν κόσμο πράσινου που έρχεται αντιμέτωπος με το μονότονο γκρι του σκυροδέματος. Οι εικόνες απεικονίζουν πώς, αν και η μπρουταλιστική αρχιτεκτονική αποπνέει έναν λιτό, ψυχρό χαρακτήρα, οι αρχιτέκτονες έχουν βρει τρόπους να ενσωματώσουν το πράσινο στα σχέδιά τους, σφυρηλατώντας μια μαγευτική αλληλεπίδραση μεταξύ του άκαμπτου σκυροδέματος και της οργανικής γοητείας των φυτών.

Μπρουταλισμός στην αρχιτεκτονική

Στα μέσα του 20ου αιώνα, κατά τη διάρκεια της ανοικοδόμησης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ένα αρχιτεκτονικό στυλ εμφανίστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη που χαρακτηρίζεται από τη χρήση γυμνών βιομηχανικών δομικών υλικών, ξεκάθαρα σχήματα, έντονη γραμμικότητα, μονόχρωμη παλέτα και εκτεταμένη χρήση του σκυροδέματος. Το μπρουταλιστικό design χρησιμοποιεί σκληρά κατασκευαστικά υλικά σε ογκώδη εμβληματικά τσιμεντένια κτίρια. Ο όρος προέρχεται από το το γαλλικό “Béton brut” που μεταφράζεται κυριολεκτικά ως “ακατέργαστο σκυρόδεμα” και η εμβληματική αισθητική του εγκολπώνει σταθερές, ογκώδεις δομές που αντιπροσώπευαν τη νεωτερικότητα, την ανθεκτικότητα και τη δύναμη. 

Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι αρχιτέκτονες φαινόταν να προσεγγίζουν το έργο της ανοικοδόμησης στην Ευρώπη με επαναστατικό ιδεαλισμό και μια αισιόδοξη εμπιστοσύνη στη μηχανική τεχνολογία. Ο διεθνής μοντερνισμός φαινόταν να αντιπροσωπεύει όχι μόνο ό,τι ήταν σύγχρονο αλλά και ό,τι ήταν πολύτιμο σε έναν υποτιμημένο και υποβαθμισμένο κόσμο.

Η γενιά όμως που ακολούθησε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε λιγότερα περιθώρια για τον ιδεαλισμό, και μείωσε την εμπιστοσύνη στην τεχνολογία δίνοντας ζωή στον κεντρικό χαρακτήρα του μπρουταλισμού: «Ηθική, όχι αισθητική».

Τις δεκαετίες του 1950 και του 1960, τόσο η Ευρώπη όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες βίωναν πληθυσμιακή έκρηξη στα αστικά κέντρα και ήταν αναγκαίος ο σχεδιασμός μεγάλων κρατικών κτιρίων όπως νοσοκομεία, σχολεία, εκκλησίες και συγκροτήματα διαμερισμάτων, τα οποία χρειάζονταν απεγνωσμένα για να ανταποκριθούν στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις της εποχής.

Με περιορισμένους πόρους και αυξανόμενη ζήτηση , η νέα γενιά των μεταπολεμικών αρχιτεκτόνων βίωσε την πρόκληση να ανταποκριθεί σε συνθήκες που έμοιαζαν πρωτοφανείς στην ευρωπαϊκή ιστορία. Ο μπρουταλισμός (Brutalism) λοιπόν αποτέλεσε μια φθηνή εναλλακτική λύση στον μοντερνισμό της δεκαετίας του 1920 έως τη δεκαετία του 1940.

Η Ευρώπη χρειαζόταν οπωσδήποτε ένα design που θα μείωνε το κόστος των οικοδομικών υλικών για να πετύχει την ανοικοδόμηση της, στεγάζοντας οικονομικά τον αυξανόμενο πληθυσμό.

Με τις τραχιές υφές και τις έντονες γωνίες, οι μπρουταλιστικές δομές είναι πανταχού παρούσες και σίγουρα προκαλούν διφορούμενα συναισθήματα. Οι ογκώδεις τσιμεντένιοι μονόλιθοι κυριαρχούν σε πολλά αστικά τοπία στις σύγχρονες μητροπόλεις του κόσμου προσφέροντας μία ιδιάζουσα ομορφιά μέσα από τις φαινομενικά σκληρές μορφές τους.

Αναβίωση Mπρουταλισμού

Οι νέες τάσεις, ανασύρουν λοιπόν ξανά στην επιφάνεια τον μπρουταλισμό από τα σπλάχνα του και τον ενισχύουν με τις σύγχρονες ανάγκες του αστικού τοπίου, δημιουργώντας τον “Οικολογικό μπρουταλισμό” (eco-Brutalism)

Η ενσωμάτωση βλάστησης είναι συχνά μέρος του σχεδιασμού, προσφέροντας ένα νέο, συναρπαστικό συνδυασμό στο σύνολο – καθώς οι όγκοι από σκυρόδεμα μπλέκονται αβίαστα με τη φυλλώδη χλωρίδα, δημιουργώντας μία εντυπωσιακή αντίθεση μεταξύ των σκληρών και απαλών τόνων και του λαμπερού πράσινου των φυτών με το μουντό γκρι του μπρουτάλ υλικού. Πράσινες γωνιές και φυτά κάθε είδους κατακλύζουν ολόκληρες κατασκευές μετατρέποντας το αστικό τοπίο σε μία σύγχρονη τσιμεντένια ζούγκλα.

Ο οικολογικός μπρουταλισμός χρησιμοποιεί φυσικό φως και φωτίζει τους χώρους με δέντρα, φυτά και άλλα πράσινα στοιχεία. Το στυλ στοχεύει να θολώσει τη γραμμή μεταξύ της φύσης και του δομημένου περιβάλλοντος, δημιουργώντας μια πιο αρμονική σχέση μεταξύ των δύο. 

Brutalist Plants

Το έργο της της Olivia Broome “Brutalist Plants”, αποτυπώνει τη νέα αυτή τάση του Οικολογικού Μπρουταλισμού. Πρόκειται για μία συλλογή φωτογραφιών με κήπους και πράσινο γύρω από αυτά τα εμβληματικά κτίρια, που έχει συλλέξει στο Instagram της από το 2018, και εστιάζουν στις αντιθέσεις μεταξύ της σκληρής αρχιτεκτονικής και της μαγείας της φύσης. Η επιλογή των φωτογραφιών περιλαμβάνει σχέδια που έχουν σκόπιμα εντάξει το πράσινο στο σκληρό τους περίβλημα, ενώ άλλες δείχνουν το πράσινο να κατακτά το δομημένο περιβάλλον του.

«Βρίσκω συναρπαστικό το πόσο πολύ μπορεί να βελτιωθεί οποιοσδήποτε χώρος με κάποια φυτά ή πράσινο», λέει η Broome στο Colossal. «Υπάρχει κάτι τόσο ευχάριστο στο γκρι και το πράσινο και οποιοσδήποτε έχει φυτά εσωτερικού χώρου στο διαμέρισμά του μπορεί να ταυτιστεί! Για μένα, ο μπρουταλισμός δίνει μια τόσο δυνατή παρουσία όταν είσαι κοντά του και η φύση το απαλύνει αμέσως».

Η συλλογή αυτή παρέχει μια εικόνα για τη συμβιωτική σχέση μεταξύ των δομικών υλικών και της φύσης, αναδεικνύοντας τις δυνατότητές της σύγχρονης αρχιτεκτονικής. Από τις στέγες γεμάτες ζωντάνια με φυτά, δέντρα και κάθε είδους χλωρίδας, μέχρι τους τοίχους που κατακλύζονται από τα πράσινα και τα δροσερά αναρριχητικά φυτά και τις ρωγμές που έχουν γίνει αρτηρίες για βρύα, η πόλη γεμίζει με μια ποιητική αντίθεση που αποδεικνύει ότι το αστικό τοπίο δεν είναι απαραίτητο να αποκλείει τον φυσικό κόσμο.

Η συνάντηση του μπρουταλισμού με τη φύση αφηγείται μια ιστορία ανθεκτικότητας, προσαρμογής και απροσδόκητης ομορφιάς.

Η ενσωμάτωση του πρασίνου στο σχεδιασμό των μπρουταλιστικών κτιρίων δεν αφορά όμως μόνο την αισθητική. Εξυπηρετεί επίσης έναν πρακτικό σκοπό όσον αφορά τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα, τη μείωση της απορρόφησης θερμότητας και ακόμη και την παροχή ενδιαιτήματος για την άγρια ζωή, όπως στις πράσινες στέγες, που μπορεί να χρησιμεύσει ως σπίτι για επικονιαστές και αποδημητικά είδη πτηνών.

Σε συνέντευξή του στο Surface Magazine, ο αρχιτέκτονάς Chad Oppenheim υποστηρίζει ότι ο οικολογικός μπρουταλισμός είναι μια απάντηση στις υπερβολές της σύγχρονης αρχιτεκτονικής και στην επείγουσα ανάγκη μείωσης των επιπτώσεών μας στο περιβάλλον.

«Ο οικολογικός μπρουταλισμός είναι ένα αντίδοτο στη χλιδή και την επιδεικτικότητα που έχουν καθορίσει την αρχιτεκτονική τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για τη χρήση των πρώτων υλών με τρόπο που είναι ειλικρινής και χωρίς διακόσμηση, και που αντανακλά τη δέσμευση για βιωσιμότητα και ενεργειακή απόδοση».

➸ ΙΝΦΟ για το σκονάκι σου: Το φωτογραφικό λεύκωμα “Brutalist Plants” της Olivia Broome κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hoxton Mini Press.

 

Ακολουθήστε το OLAFAQ
στο Google News