Την περιμέναμε όλη τη χρονιά κι επιτέλους η Motomami ήρθε στην Ελλάδα. H Rosalia πραγματοποίησε την παρθενική της συναυλία την Αθήνα χθες το βράδυ (20/6) στην Πλατεία Νερού, στο πλαίσιο του Release Athens X SNF Nostos. Έχω να πω τόσα και θα τα πω όλα!

Μετά από αναμονή κι έντονο σπρώξιμο, τα φώτα κλείνουν κι εμείς περιμένουμε να ακούσουμε το πρώτο τραγούδι. Αντ’αυτού το σόου ξεκινά με δυνατούς ήχους μηχανής και έντονες δονήσεις που διαπερνούν το σώμα – πολύ on brand αν σκεφτεί κανείς ότι οι μηχανές είναι κεντρικό σημείο έμπνευσης για τον τελευταίο της δίσκο. Στη σκηνή εμφανίζεται η Rosalia και οι χορευτές της φορώντας φωσφορίζοντα κράνη, εμπνευσμένα από την ιαπωνική κουλτούρα και το anime «Durarara!!». Τα πρώτα λεπτά της συναυλίας περνούν «νεράκι». Πριν συνειδητοποιήσω που βρίσκομαι και τι συμβαίνει μπροστά στα μάτια μου, η Rosalia έχει ήδη πει 3 κομμάτια χωρίς διακοπή – Saoko, Bizcochito και Candy.

Μετά από αυτήν τη δυναμική εισαγωγή, η Καταλανή τραγουδίστρια απευθύνεται στο κοινό στα ελληνικά. Μου έκανε εντύπωση ότι είχε όντως αφιερώσει χρόνο να μάθει ολόκληρες προτάσεις στη γλώσσα μας, πέραν από τα συνήθη και υπεραρκετά «Geia sou Ellada, sagapo». Καθόλη τη διάρκεια της συναυλίας μιλά κυρίως ισπανικά και -σε σημεία- ελληνικά, με αποκορύφωμα όταν ρώτησε «Πόσα motomamis έχω στα δεξιά μου και πόσα στα αριστερά μου». Αυτό που έχει σημασία είναι ότι έδωσε χρόνο από το πρώτο μισό της συναυλίας να συνδεθεί με τον κόσμο, να τους ευχαριστήσει, ακόμα και να αστειευτεί μαζί τους («Μια κοπέλα στο κοινό έχει την τέλεια κραυγή για μέταλ. Σοβαρά σκέψου το, θα σου πήγαινε»). Σε κάποιο σημείο, όπως συνηθίζει σε όλες τις της εμφανίσεις της, αρχίζει να διαβάζει ένα-ένα τα πανό. «Rosalia, είσαι άγαλμα», γράφει ένα. «Αν εγώ είμαι άγαλμα, εσείς είστε αξιοθέατο», απαντά εκείνη. Αφού μας ξεκαθάρισε ότι «Αυτήν την βραδιά είμαι κι εγώ Ελληνίδα», κατέβηκε κάτω στον κόσμο και φόρεσε την ελληνική σημαία λέγοντας πως νιώθει «La Rosalia de Grecia» (Η Rosalia της Ελλάδας).

@augmentedpen Reina Rosalia de Grecia 💖 #rosalia #rosaliaathens #rosaliagreece #releaseathens #motomamitour #rosaliamotomami #releaseathens23 ♬ original sound – Pen

Ο χώρος ως μορφή storytelling

Δε θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για τη συγκεκριμένη συναυλία χωρίς να αναφερθούμε στο background, το οποίο παίζει βασικό ρόλο στην αφήγηση. Το background αλλάζει, μεταμορφώνεται διαρκώς και γίνεται κι αυτό κομμάτι της περφόρμανς και του storytelling. Η οθόνη πίσω από τη τραγουδίστρια ξεκίνησε κατάλευκη σαν κόλλα χαρτί ή άδειος καμβάς, έτοιμος να υποδεχτεί τα αισθητικά μηνύματα και να πλαισιώσει τους στίχους. Στη συνέχεια «έγινε» αυτοκινητόδρομος, μηχανή, αίμα, θάλασσα, βουνά, παγόβουνα.

Μπροστά στα μάτια μας ο χώρος -σε διαρκή μεταμόρφωση- μετατρέπεται σε δρώμενο και γίνεται συμπρωταγωνιστής. Μεταμορφώνεται σε μέσο, πομπό, στην ίδια τη μηχανή (no pun intended) που…επιταχύνει την τέχνη. Είναι σίγουρα ένας σύγχρονος και πρωτότυπος τρόπος κατανόησης της σκηνικής σύνθεσης, η οποία απλοποιείται υπέρ της καλλιτεχνικής ιδέας.

Δεν πρόκειται σίγουρα μια τυπική ποπ συναυλία, όπου συνήθως βλέπεις έναν καλλιτέχνη να τραγουδά τα κομμάτια του, συνοδευόμενος από μια ομάδα χορευτών. Μιλάμε για κάτι πολύ πιο φρέσκο κι ασυνήθιστο. Κάθε τραγούδι είναι μια διαφορετική conceptual παράσταση, ένα αυτοτελές σόου. Ωστόσο, η κεντρική ιδέα, το βασικό concept παραμένει πάντα… η ίδια η Rosalia. Κι αυτό δεν είναι τυχαίο. Το Motomami εξάλλου είναι ο πιο προσωπικός δίσκος που έχει βγάλει μέχρι στιγμής.

Πάνω από όλα, η συναυλία είναι εξολοκλήρου μια παραστατική δράση. Ως εκ τούτου, η κάθε περφόρμανς είναι ιδιαίτερα περιγραφική. Τα εύπλαστα σώματα των ανθρώπων επί σκηνής μετατρέπονται σε σύμβολα, αντικείμενα και ιδέες, για να «ερμηνεύσουν» τα τραγούδια. Αυτό είναι σημαντικό: το σώμα τόσο της Rosalia όσο και κάθε χορευτή, δεν συνοδεύει απλά τη μουσική, δεν χορεύει υπό τους ήχους της, αλλά αντιθέτως ερμηνεύει τους στίχους. Το είδαμε, για παράδειγμα, στο σημείο όπου οι χορευτές σχηματίζουν με τα σώματά τους μια μηχανή, την οποία στη συνέχεια καβαλά η τραγουδίστρια.

@evakiafa ❤️‍🔥 #motomami #larosalia #athens #greece #motomamitour #rosaliavt #xyzbca #fakebody #fy @La Rosalia ♬ πρωτότυπος ήχος – Eva

Rosalia: Ο εξανθρωπισμός της Ντίβας επί σκηνής

Η Rosalia έχει αναφέρει συχνά ότι για τις live εμφανίσεις της εμπνέεται από τις επιτελεστικές τέχνες (performative arts). Για παράδειγμα, στο τραγούδι «Diablo», η περφόρμανς που απολαύσαμε ήταν εμνευσμένη από εκείνη της Yoko Ono, με τίτλο «Cut Piece». Στην αρχική περμόρμανς, η Yoko Ono κάθεται σε μια καρέκλα, ενώ το κοινό, κρατώντας ψαλίδια κόβει λίγο-λίγο κομμάτια από το κορμάκι που φοράει. Εδώ η Rosalia κάθεται σε μια καρέκλα και «αποκαθηλώνει» η ίδια την εικόνα της ποπ σταρ. Λύνει τα μαλλιά της και ξεβάφεται επί σκηνής. Δεν είχα ξαναδεί ποτέ κάτι αντίστοιχο: μια σταρ να ξεβάφεται μπροστά μας. Το ντεμακιγιάζ έμοιαζε με γδύσιμο και μου θύμισε τον «εξανθρωπισμό της ντίβας» που είχαμε συζητήσει τις προάλλες.

*Fun fact: από το περασμένο καλοκαίρι, σε αυτό το σημείο του σόου, συνήθως έπαιρνε ένα ψαλίδι κι έκοβε τις πλεξούδες της. Λόγω αυτής της περφόρμανς, αναγκάστηκε να κόψει το μαλλί της καρέ και να εμφανίζεται με τρέσες στη σκηνή. Για τον λόγο αυτό πλέον δεν κόβει τα μαλλιά της.*

Ξεβαμμένη, «εξανθρωπισμένη» και γήινη πια, κάθεται μπροστά στο πιάνο της και τραγουδά το «Hentai». Για άλλη μια φορά, χρησιμοποιεί τις αντιθέσεις για να τονίσει τη δυαδικότητά της, περνώντας με ευκολία από over-the-top χορογραφίες, σε κάτι λιγότερο στυλιζαρισμένο και πιο συναισθηματικό.

@g_baira Η στιγμή που η @La Rosalia έγινε de Grecia στο φετινό @Release Athens Festival . #rosalia #larosalia #greece #concert #live #greektiktok #fyp #foryou #release #releaseathens23 #releasefestival #athensgreece ♬ πρωτότυπος ήχος – gbaira

Η συναυλία σε βιντεοκλήση

Θα μπορούσαν σήμερα τα κινητά να θεωρηθούν επέκταση του ανθρώπινου σώματος; Η Rosalia και οι χορευτές της, σχεδόν καθόλη τη διάρκεια του show, κρατούν κάμερες σε selfie mode. Με αυτόν τον τρόπο αλλάζουν συνέχεια ρόλους – από performers γίνονται cameramen και αντιστρόφως. Όταν δεν κοιτά το κοινό μπροστά της, η Rosalia κοιτά απευθείας την κάμερα, χορεύει με την κάμερα στο χέρι, δημιουργώντας την αίσθηση μιας βιντεοκλήσης, σαν να τραγουδά προσωπικά σε σένα.

Το παραπάνω μου θύμισε την περίφημη περφόρμανς της Marina Abramovic στο MoMA, με τίτλο «The Artist Is Present», όταν η καλλιτέχνιδα καθόταν σε ένα τραπέζι, απέναντι από τον εκάστοτε συμμετέχοντα και τον κοιτούσε στα μάτια. Η χρήση της selfie κάμερας εδώ είναι μια προσπάθεια οι στίχοι και το μήνυμα της καλλιτέχνιδας να φτάσουν απευθείας στον παραλήπτη – το κοινό. Το εύρημα αυτό «ρίχνει» το τοίχος που συνήθως χωρίζει τους φανς από τον καλλιτέχνη, δίνοντάς μας την ευκαιρία να την δούμε από πολύ, πολύ, αλλά πολύ κοντά. Αυτός θα μπορούσε να είναι ένας νέος τρόπος κατανόησης των συναυλιών τον 21ο αιώνα. Το κοινό θέλει σύνδεση και εγγύτητα – ή έστω μια ψευδαίσθηση αυτών. Οτιδήποτε άλλο μοιάζει πια φτωχό κι αρχαϊκό.

Επιπλέον, το εύρημα της selfie κάμερας δεν είναι απλά αισθητική επιλογή. Είναι και πρακτικά χρήσιμο, αφού δίνει την ευκαιρία ακόμη και στα άτομα που κάθονται πολύ μακριά από τη σκηνή να έχουν σχεδόν την ίδια εμπειρία και αίσθηση «εγγύτητας» με τα άτομα που κάθονται μπροστά. Οι κάμερες εξυπηρετούν νέους τρόπους αλληλεπίδρασης, διάδρασης και σύνδεσης. Οι καιροί αλλάζουν και μαζί με αυτούς αλλάζει κι ο τρόπος που καταναλώνουμε τέχνη. Η χρήση τέτοιων ευρημάτων αντιπροσωπεύει μια πιο σύγχρονη κι ενημερωμένη αντίληψη του θεάματος το 2023, όπου η σύγχρονη τεχνολογία αξιοποιείται για να βελτιστοποιήσει τη συναυλιακή εμπειρία.

Keep it cute, manito

Κάτι που εκτίμησα ιδιαίτερα ήταν το γεγονός ότι άφησε χώρο για μουσικές εκπλήξεις. Αν και είχα «φάει» αρκετά spoilers για το πρόγραμμα, τη σκηνοθεσία και τη χορογραφία σε Tik Tok, Instagram και Youtube, τίποτα δεν ήταν αναμενόμενο. Οι εκπλήξεις διαδέχονταν η μία την άλλη. Περνούσε από μπαλάντες, σε πιο hight tempo κομμάτια μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα: ένα roller coaster συναισθημάτων για το κοινό. Από εκεί που μας έριξε συναισθηματικά στα πατώματα με τη διασκευή του «Héroe», του Enrique Iglesias, μετά από λίγο ξεκίνησε να τραγουδά το «Chicken Teriyaki» κάνοντας πατίνι επί σκηνής!

Έκλεισε σχεδόν απότομα με το «CUUUUuuuuuute», ένα electro pop τραγούδι, με επιθετικό και φρενήρη ήχο. Τα τελευταία δευτερόλεπτα της συναυλίας έμοιαζαν με κορύφωση ενός rave πάρτι: ένα motorave, ας πούμε. Και ξαφνικά, εντελώς απότομα, σχεδόν σαν φάρσα, η μηχανομητέρα μας εξαφανίστηκε, η βιντεοκλήση «έκλεισε», τα φώτα έσβησαν και η μουσική σταμάτησε. Η συναυλία είχε τελειώσει.

Αυτό που σκεφτόμουν όσο έβλεπα την Rosalia να ερμηνεύει είναι ότι δεν είναι τραγουδίστρια, cantaora του φλαμένκο ή χορεύτρια. Είναι performer με όλη την έννοια της λέξης. Οι αντοχές της ήταν το κάτι άλλο. Δεν έδειξε σε κανένα σημείο να κουράζεται ή να παθαίνει dissociation, εκείνη τη ψυχολογική αποσύνδεση που βλέπεις στα πρόσωπα των καλλιτεχνών όταν λένε ένα τραγούδι για χιλιοστή φορά. Την έβλεπα και τη χαιρόμουν. Δεν είναι απλά μια ποπ σταρ, αυτό σκεφτόμουν. Είναι φτιαγμένη από άλλο υλικό, για αυτό δε χωράει καμία αμφιβολία.

Hasta la proxima, keep it CUUUUuuuuuute!

Υ.Γ. 1: Highlight της βραδιάς το Remix του «Despecha». Εντάξει, όχι, ψέματα λέω. Το πραγματικό highlight ήταν όταν της πέταξαν ένα σουτιέν στη σκηνή.

@kostiiss rosalia is such an artist im in both awe and shock #rosalia #releasefestival #athens #snfnostos #fyp #foryoupage ♬ original sound – kostis1000000

Υ.Γ. 2: Αν και το κείμενο αυτό είναι για το live της Rosalia, δε μπορώ να μην αναφέρω πόσο εξαιρετικές ήταν η Tinashe και η Ayra Starr που προηγήθηκαν. Από τη μία, Tinashe θεάρα και σημαντικό όνομα της RnB τα τελευταία χρόνια, μας απέδειξε κι από κοντά ότι είναι από τις καλύτερες χορεύτριες της γενιάς της. Από την άλλη, η Νιγηριανή Starr με εντυπωσίασε ακόμη περισσότερο. Σε ηλικία μόλις 21 ετών και με ελάχιστη εμπειρία, έκανε φανταστικό και άκρως επαγγελματικό crowd work.

@fipsterrΜιλάει ελληνικά 🥺♬ original sound – Fipster