Τι όνειρο κι αυτό, ο κιθαρίστας. Κάθε αγόρι με κιθάρα στοιχειώνει τα όνειρά μας. Κάποια από τ’ αγόρια με κιθάρες, άλλαξαν το μουσικό τοπίο του κόσμου, της χώρας. Η κιθάρα προφέρει τις νότες καθαρά, στιβαρά, χωρίς τη μελαγχολία του πιάνου, χωρίς την μέθη του μπουζουκιού ή την βαθιά, γήινη πνοή των πνευστών και των κρουστών. Κι όμως, παρέα με όλα αυτά τα όργανα, η κιθάρα αναδεικνύεται. Κρατά το τέμπο, γράφει μελωδίες και μπορεί να παριστάνει ό, τι άλλο όργανο θέλει.
Τι όνειρο κι αυτό, η κιθάρα.
Ο Νότης Μαυρουδής, ας πούμε την ανέδειξε και την τίμησε με τρόπο μοναδικό. Οι συνθέσεις του γλυκά ακουμπούσαν πάνω στην κιθάρα, στις παλλόμενες αυτές χορδές, τόσο που μερικές εισαγωγές κομματιών του είναι αδύνατο να περάσουν με διαφορετικά όργανα στο συλλογικό συνειδητό και ασυνείδητο. Ένας πιθανός ορισμός της αρτιότητας: το να μην μπορείς να φανταστείς κάτι διαφορετικά.
Έναν χρόνο μετά τον θάνατό του, μια συναυλία διοργανώνεται προς τιμήν του στον τόπο του, το Χαλάνδρι. Η Συμφωνική Ορχήστρα Νέων του Δήμου Χαλανδρίου, υπό την οργανωτική και μουσική επιμέλεια του Νίκου Χατζηελευθερίoυ και με τον Κώστα Ιωαννίδη στο πόντιουμ, συμπράττει με το κιθαριστικό σύνολο Guitarte ensemble (Νίκος Χατζηελευθερίου, Μαρία Παπαμιχαήλ, Χρήστος Φάκλαρης). Μια μουσική συνάντηση που υπόσχεται δυνατές δονήσεις, χάρη στην μουσική, την κοινή γλώσσα των ανθρώπων, και τους μουσικούς που την περνούν από γενιά σε γενιά.
Ποιος είναι όμως ο βιρτουόζος Νίκος Χατζηελευθερίου;
Μουσικός, κιθαρίστας, συνθέτης και λάτρης της μουσικής δωματίου. Μετρά πολλά χρόνια πορείας, 36 τουλάχιστον. Χρόνια γεμάτα μουσική, συνεργασίες, έκφραση, ζωή. Διεθνή φεστιβάλ και διοργανώσεις, συνθέσεις έργων, σύνθεση μουσικής για θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, gigs, αφιερώματα, το «Μικρό Παρίσι» των Αθηνών, το Φεστιβάλ Κιθάρας Ερμούπολης και τόσα άλλα… Έχει σπουδάσει στο πλευρό του Βαγγέλη Μπουντούνη στο Εθνικό Ωδείο Αθηνών, αλλά ξεκίνησε ως αυτοδίδακτος. Βιβλία του κυκλοφορούν από τον εκδοτικό οίκο «panas music».
Από το 2005 διευθύνει τους Guitarte Ensemble, ένα κιθαριστικό σύνολο που ο ίδιος ίδρυσε και εμπνεύστηκε. Με τους Ensemble, ο Νίκος Χατζηελευθερίου έχει παρουσιάσει σειρά πρωτότυπων σύγχρονων έργων και μεταγραφών από διάφορα στυλ και εποχές της μουσικής. Ο ίδιος έχει πει για τους Guitarte Ensemble:
«Το κιθαριστικό αυτό σύνολο δημιουργήθηκε από τη σχέση μου με κάποιους απόφοιτους μαθητές μου. Αυτή ήταν η πρώτη συνάντηση. Πρόκειται για ένα ανοικτό σχήμα μελών με πυρήνες εμένα, τον Χρήστο Φάκλαρη και την Μαρία Παπαμιχαήλ. Όλα αυτά τα χρόνια έχουμε συνεργαστεί με πάρα πολύ σημαντικούς κιθαρίστες. Η ιδέα είναι να συνυπάρχουμε, να παίζουμε μαζί, να μοιραζόμαστε τη σκηνή, τον ήχο. Είναι μια μουσική επικοινωνία.»
Ως όραμα, ο Νίκος Χατζηελευθερίου είχε την επίτευξη ενός παιξίματος με όλα τα χαρακτηριστικά της solo κιθάρας μέσα στο ensemble, έναν “εκδημοκρατισμό” του σολιστικού παιξίματος, όσο δύσκολο κι αν ακούγεται αυτό.
Στην Ειρήνη Δρίβα και το Documento είχε δηλώσει πρόσφατα ότι η μουσική τον διάλεξε πριν την διαλέξει εκείνος. Και μέσα σε όλα όσα κάνει, ένα σημαντικό κομμάτι γι’ αυτόν είναι η διδασκαλία, το μοίρασμα, η μεταλαμπάδευση. Είναι αθηγητής κιθάρας στο Εθνικό ωδείο Αθηνών, στα Δημοτικά ωδεία Μοσχάτου και Κορυδαλλού και στη Συμφωνική Ορχήστρα Νέων Δήμου Χαλανδρίου.
Πόσο γνωστό μπορεί να μας είναι το έργο των μουσικών, όταν ακόμα αναφερόμαστε σε τραγούδια με το όνομα του ερμηνευτή τους στα credits και όχι του συνθέτη ή του στιχουργού; Πόσο αναγνωρίζεται το έργο των μουσικών που περπατούν σε πιο συμφωνικούς, κλασικούς, οργανικούς δρόμους, εκτός δηλαδή της τραγουδοποιίας; Όταν ακούμε, σε μια συναυλία ενός μεγάλου ονόματος, το όνομα του ντράμερ, της βιολίστριας, του μπασίστα, της πιανίστα, τότε ακούμε το όνομά τους, σαν για πρώτη φορά. Και χειροκροτάμε. «Στις κιθάρες ο τάδε», και τυχαίνει ο τάδε να έχει χαράξει διαδρομή σπουδαία.
Σε συνέντευξή του στο Olafaq.gr, ο σημαντικός συνθέτης Γιώργος Καζαντζής είχε πει κάτι πολύ καίριο: «Υπάρχουν πάρα πολλά σχήματα, πολλοί συνθέτες στη χώρα μας, που γράφουν οργανική μουσική. Βεβαίως, τουλάχιστον η οργανική μουσική θα μπορούσε να ήταν κάλλιστα εξαγώγιμο προϊόν. Αυτό, όμως, δεν μπορεί να γίνει από προσωπικές πρωτοβουλίες, αν δε σκύψει η πολιτεία πάνω στην τέχνη γενικότερα αλλά και πιο ειδικά στην μουσική. Επίσης, υπάρχουν πολλοί δημιουργοί σήμερα που παράγουν οργανική μουσική με έντονο το στοιχείο της ελληνικής παράδοσης. Θα μπορούσε αυτό το προϊόν να είναι εξαγώγιμο και μέσα στην ίδια μας την χώρα. Θα μπορούσε το υπουργείο πολιτισμού να κάνει μια λίστα με mp3 από όλα αυτά τα οργανικά κομμάτια και με ένα ελάχιστο έξοδο, μια μικρή επιδότηση, να τα εισηγηθεί σε όλα τα ξενοδοχεία και μπαρ της χώρας. Όλο αυτό το πολιτιστικό προϊόν θα μπορούσε να λειτουργήσει ως πρεσβευτής της ελληνικής οργανικής μουσικής.»
Το κείμενο αυτό δεν θα διαβαστεί από κάποιον κύριο ή κυρία του Υπουργείου πολιτισμού. Αλλά γράφτηκε για να μιλήσει για τον Νίκο Χατζηελευθερίου, έναν μουσικό με έργο και όραμα που αγόγγυστα εργάζεται επί σειρά ετών με την μουσική, για την μουσική, με τους μουσικούς και για τους μουσικούς.
Ως συνθέτης, ο Νίκος Χατζηελευεθερίου έχει παρουσιάσει:
Τον κύκλο τραγουδιών «Η συμφωνία των ποιητών» με επτά ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη και επτά ποιήματα του Φ. Πεσσόα
Μουσική για τις θεατρικές παραστάσεις:
«Γέρμα» του Φ. Γ. Λόρκα σε σκηνοθεσία Νίκου Δαφνή, με το θεατρικό οργανισμό «Θέατρο κάτω απ’ τη γέφυρα» (2007-2008)
«Αριστοφάνης junior – Αχαρνής και Όρνιθες» σε σκηνοθεσία Μαρίας Σκούπα, με την παιδική σκηνή του θεάτρου «Βαφείο» (2012)
«Βασιλιάς Ληρ» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ σε σκηνοθεσία Γιώργου Βούρου, με το «Λαϊκό Κλασσικό θέατρο» σε συνεργασία με τη θεατρική εταιρία «Προσωδία» (2014)
Συμμετείχε στα βιβλία με εκπαιδευτικές παρτιτούρες για άτομα με αναπηρίες:
«36 Παρτιτούρες για Όλους» (2012, Εκδόσεις Παπαγρηγορίου-Νάκας), με παρτιτούρες για άτομα με αναπηρίες, το οποίο διδάσκεται σαν επίσημο εγχειρίδιο στο μάθημα Μουσικοθεραπείας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου και στο πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Λευκωσίας στην Κύπρο. Επιμέλεια: Μιχάλης Κεφάλας
«20 Παρτιτούρες Ελλήνων Συνθετών σε Γραφή Μπράϊγ» (2013, Εκδόσεις Φάρου Τυφλών Ελλάδας), για άτομα με αισθητηριακές αναπηρίες όρασης. Επιμέλεια: Μιχάλης Κεφάλας
Στην καλλιτεχνική του πορεία συμπεριλαμβάνονται ατομικά ρεσιτάλ (1991-1995), Κουαρτέτο κιθάρας (1995-1997,) ντουέτο με την Ειρήνη Κώνστα (1997-2005), δημιουργία του Guitarte Ensemble (2005- ). Σε αυτήν την πορεία, ο Νίκος Χατζηελευθερίου συμμετείχε σε πλήθος συναυλιών σε αίθουσες, μουσικές και θεατρικές σκηνές, Διεθνή Φεστιβάλ.
Με το μουσικό σύνολο Guitarte Ensemble έχει παρουσιάσει:
«Κοντσέρτο για…6 κιθαριστές», κύκλος συναυλιών με έργα Geminiani, Britten, Milhaud, Rota, κ.ά. (2005-2006)
Σειρά συναυλιών με έργα Ελλήνων συνθετών: Φ. Τσαλαχούρη, Γ. Βασιλαντωνάκη, Μ. Κεφάλα, Ν. Παναγιωτάκη, Δ. Φάμπα (2005-2007)
«Καταραμένο φίδι» του Μ. Χατζιδάκι σε μορφή μικτής παράστασης, με κείμενα του Αντώνη Πετράτου, σκηνική επιμέλεια της Σοφίας Χουλιαρά και θέατρο Σκιών από τον Άθω Δανέλλη (2007-2010)
«Μουσική Προσφορά» του J. S. Bach σε μεταγραφή του Ν. Χατζηελευθερίου, σε σειρά συναυλιών
«Το Φάντασμα της Μασσαλίας» του Γιάννη Αγγελάκη για 5 κιθάρες, χοροθέατρο, βίντεο-αρτ, live κάμερα, βασισμένο στο ομώνυμο θεατρικό μονόπρακτο του Ζαν Κοκτώ (2010)
«Τα ημερολόγια ενός διαβόλου» παραστάσεις σε μουσική σύνθεση του Νίκου Χατζηελευθερίου για τέσσερις κιθάρες και γυναικεία φωνή, σε ποίηση και κείμενα των Κ. Π. Καβάφη και Φ. Πεσσόα, με βίντεο-αρτ της ομάδας studio 19, ηθοποιό-αφηγητή και χορευτή (2011)
Μουσική «πράξη» και «12 νυχτερινά», βασισμένη σε τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη (2012)
«Ήχοι και μύθοι από την ιστορία και την περιπέτεια του αρχαίου πνεύματος» δρώμενο με θέματα από σωζόμενα αποσπάσματα αρχαίας Ελληνικής μουσικής, καθώς και κομμάτια από μουσικές για σύγχρονες παραστάσεις αρχαίου δράματος, στο μουσείο της Ακρόπολης και στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (καλοκαίρι 2012)
«Αριστοφάνης junior» παράσταση με την παιδική σκηνή του θεάτρου «Βαφείο-Λάκης Καραλής» (2012-13)
«Στο όνειρο ενός νηφάλια μεθυσμένου», σκηνική μπαλάντα βασισμένη στη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη για την παράσταση «Ένας όμηρος» του Μπρένταν Μπήαν.
Κύκλος συναυλιών με Concerti grossi των Bach, Corelli, Handel, Geminiani, Vivaldi (2015-2020, Αίθουσα Παρνασσός, Αίθουσα Φίλιππος Νάκας, Ραδιομέγαρο ΕΡΤ, κ.α.)
«Έρωτας – Θάνατος – Θρίαμβος» μουσική παράσταση με βάση το «Romancero Gitano» των Μ. Θεοδωράκη – F.G. Lorca (2016-2018, Μικρό Παρίσι των Αθηνών- Αγγέλων Βήμα, Θέατρο Βαφείο, Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο, Δήμου Χαλανδρίου)
«Ξέμπαρκοι καιροί» μουσική παράσταση βασισμένη σε μελοποιημένη ποίηση του Νίκου Καββαδία (φεατιβάλ Ρεματιάς 2020)
«Concierto Adaluz» για τέσσερεις κιθάρες και ορχήστρα του J. Rodrigo με την Underground Youth Orchestra(2021, Φεστιβάλ Ρεματιάς)
«Κονσέρτο Ανδαλουσιανής Φαντασίας» συναυλιακό πρόγραμμα με Concerti του Rodrigo και έργα Ισπανών συνθετών (2022, Jazzet musichall , Αίθουσα Παρνασσός)
«Ρεμπέτικο ταξίδι», μουσική παράσταση με διασκευές Σμυρναίικων και Ρεμπέτικων τραγουδιών για τρεις κιθάρες, με video της ιστορικού τέχνης Βασιλίκας Σαριλάκη (2022, Lux Athens – Μικρό Παρίσι των Αθηνών)
Στις 22 Σεπτεμβρίου, όποιος ή όποια δεν γνωρίζει τον Χατζηελευθερίου, θα έχει την ευκαιρία να τον απολαύσει μαζί με άλλους σημαντικούς καλλιτέχνες και μουσικούς στο Θέατρο Ρεματιάς στο Χαλάνδρι. Περισσότερες πληροφορίες για την βραδιά που αφιερώνεται στο Νότη Μαυρουδή εδώ.