Παρά το γεγονός ότι είναι μια σχετικά μικρή χώρα (με πληθυσμό κάτω των 3 εκατομμυρίων), η Αλβανία τα τελευταία χρόνια έχει αναδείξει πολλούς καλλιτέχνες συχνά με παγκόσμια καριέρα.

Όταν ακούτε για Αλβανούς καλλιτέχνες πιθανότατα το μυαλό σας πάει κατευθείαν στην Dua Lipa, τη Rita Ora, την Bebe Rexha, την Ava Max ή τον Action Bronson. Άλλα πολλά υποσχόμενα ονόματα είναι ο ράπερ Gashi και ο τραγουδιστής JMSN (Cristian Berishaj), σύντροφος της Alexa Demie από τη σειρά Euphoria, η οποία συχνά σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί στα video clip του.

Από την άλλη, μπορεί να σας έρθει στο μυαλό η Era Istrefi, η οποία το 2016 έβγαλε το τραγούδι Bon Bon, το οποίο έγινε viral λίγο μετά την κυκλοφορία του. Μέχρι τότε η Era ήταν γνωστή μόνο στο αλβανόφωνο κοινό, με την μεγαλύτερή της αδερφή, Nora Istrefi να έχει ήδη χτίσει μια πολυετή καριέρα πριν από αυτήν. Η Era είχε ξεκινήσει την καριέρα της τραγουδώντας κυρίως reggae, ενώ ήταν από τις πρώτες τραγουδίστριες στην Αλβανία που πειραματίστηκε με το dubstep. Μετά τη διεθνή επιτυχία της ήρθε η εμφάνισή της στο Coachella, ενώ επίσης τραγούδησε μαζί με τον Will Smith και τον Nicky Jam το τραγούδι του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 2018. Δυστυχώς μετά από αυτό δεν κατάφερε να κρατήσει το momentum που είχε χτίσει και δεν είχε την ίδια επιτυχία σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο, πράγμα στενάχωρο δεδομένου ότι είναι μια από τις πιο δημιουργικές καλλιτέχνιδες της χώρας.

Μια αντίστοιχη ιστορία είναι κι αυτή της Arilena Ara. Το 2017 γίνεται viral το remix του τραγουδιού “Nëntori” (I’m sorry), το οποίο ήταν υποψήφιο για να εκπροσωπήσει την Αλβανία στη Eurovision, κάτι που όμως δεν είχε καταφέρει. To τραγούδι έγινε επιτυχία σε πολλές χώρες, μάλιστα, το 2020 το άκουσα σε κλαμπ στη Σρι Λάνκα.

Η επιτυχία των παραπάνω καλλιτεχνών προκάλεσε μια έκρηξη στην εγχώρια μουσική σκηνή της Αλβανίας. Σήμερα, τα περισσότερα τραγούδια είναι στα αλβανικά ενώ συχνά ακούμε μια ιδιαίτερη μείξη αλβανικών και αγγλικών (ή γερμανικών, ισπανικών ή γαλλικών), κάτι που έχω παρατηρήσει και στην κορεάτικη (K-pop) μουσική αλλά όχι ιδιαίτερα στην ελληνική. Στην mainstream μουσική της χώρας κυριαρχεί το hip-hop, αλλά και η pop, η techno, το dance, το R’n’B, το drill, το trap και το reggaeton.

Ωστόσο, η αλβανική μουσική είναι κάτι πέραν και πάνω από τους καλλιτέχνες που έχουν καταφέρει να χτίσουν διεθνή καριέρα, οι περισσότεροι με έδρα το εξωτερικό. Υπάρχουν πολλά περισσότερα ονόματα που αξίζουν τον χρόνο σας και που σύντομα ίσως και να τους δούμε στην Ελλάδα.

Για πολλούς λόγους και με πολλούς τρόπους το Κόσοβο είναι για την Αλβανία ό,τι η Κύπρος για την Ελλάδα. Ακριβώς όπως μεγάλο μέρος των τραγουδιστών της Ελλάδας προέρχεται από την Κύπρο, έτσι και μεγάλο μέρος της αλβανικής σκηνής προέρχεται από το Κόσοβο. Για την ακρίβεια, το Κόσοβο είναι το κέντρο της αλβανικής μουσικής, με την έννοια ότι τα περισσότερα αστέρια προέρχονται από κει. Είναι τόσο μεγάλη η επιρροή του σε κάθε είδος μουσικής, που τα τελευταία χρόνια ακόμη και Αλβανοί καλλιτέχνες που δεν κατάγονται από το Κόσοβο, τραγουδούν στην κοσοβάρικη διάλεκτο.

Ακολουθούν μερικοί Αλβανοί τραγουδιστές που αξίζει να τσεκάρεις. Φυσικά, υπάρχουν πολλά περισσότερα ταλέντα και ένα τέτοιο άρθρο δε θα μπορούσε να αναφέρει τους πάντες. Aυτή είναι απλώς μια εισαγωγή στην maintream αλβανική μουσική.

Tayna

Αν και εμφανίστηκε πριν λίγα χρόνια, η 27χρονη Tayna είναι αδιαμφισβήτητα η νούμερο 1 γυναίκα ράπερ στην Αλβανία. Κάνει συχνά εμφανίσεις σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης και γράφει στίχους στα αλβανικά, αγγλικά, γερμανικά και ισπανικά. Παρακάτω, ένα freestyle της.

Loredana

Ίσως είναι λίγο άδικο να βάζω την Loredana στη λίστα, δεδομένου ότι η έδρα της δεν η Αλβανία ή το Κόσοβο αλλά η Αυστρία. Για την ακρίβεια, η Loredana έχει ψηφιστεί ως η καλύτερη και πιο επιδραστική γυναίκα ράπερ στο γερμανόφωνο hip-hop. Τα τελευταία χρόνια, συνεργάζεται και με Αλβανούς συναδέλφους. Αν είναι να κρατήσετε κάτι για τη Loredana είναι ότι έχει κάτι το πηγαία cool. Την ανακάλυψα από το Instagram της περίπου 2 μήνες πριν κυκλοφορήσει το πρώτο της τραγούδι “Sonnenbrille” και η πρώτη μου σκέψη ήταν «Είναι το πιο cool άτομο που έχω δει».

Ledri Vula

Ο Ledri Vula είναι από τους πιο επιτυχημένους ράπερ στην Αλβανία. Ξεκίνησε την καριέρα του το 2005 ως μέρος του rap duo, Skillz. Από το 2014 ακολουθεί solo καριέρα. Το 2019 το ντουέτο του “Beautiful” μαζί με τον Flori Mumajesi ήταν από τα πρώτα viral τραγούδια στο Tiktok, 3 χρόνια μετά την πρώτη του κυκλοφορία.

Dafina

Η Dafina στα αλβανικά μίντια αναφέρεται συχνά ως η Βασίλισσα του Κοσόβου (για τη “βασίλισσα της Αλβανίας” θα αναφερθούμε παρακάτω). Γεννημένη στη Σουηδία, η Dafina ήρθε στο Κόσοβο το 2007 για έναν διαγωνισμό τραγουδιού. Από τότε είναι μια από τις πιο επιτυχημένες καλλιτέχνιδες του χώρου, κερδίζοντας επάξια τον ρόλο της ντίβας. Λέγεται ότι όταν η Dafina ξεκίνησε να δουλεύει στην Αλβανία, οι καριέρες άλλων ποπ σταρ της εποχής μπήκαν στον “πάγο”, αφού εκείνη είχε όλο το πακέτο: καλή φωνή, τρομερή κινησιολογία και σκηνική παρουσία, εμφάνιση και αέρα εξωτερικού. Έχει πειραματιστεί με πολλά είδη μουσικής: από trap, μέχρι reggae κι από reggaeton μέχρι turbofolk. Το 2020 το ντουέτο της με την Tayna, “Bye-Bye” γίνεται viral στα social media.

Dhurata Dora

Γεννημένη και μεγαλωμένη στη Γερμανία, η Dhurata ήρθε στην Αλβανία το 2011 και από τότε είναι ένα από τα μεγαλύτερα αστέρια της ποπ. Κάποιες φορές ραπάρει στα τραγούδια της – αυτό είναι λίγο σας προαπαιτούμενο στην Αλβανία, αφού μέχρι και οι ποπ τραγουδίστριες έχουν rap solos στα τραγούδια τους. Η διεθνής καριέρα της χτύπησε την πόρτα το 2019, όταν κυκλοφόρησε το τραγούδι “Zemër”, μια συνεργασία με τον Αλγερινό ράπερ Soolking. Το σινγκλ έφτασε στο νούμερο ένα στην Αλβανία και μπήκε στα μουσικά τσαρτ στο Βέλγιο, την Ελβετία και τη Γαλλία, όπου στη συνέχεια έγινε πλατινένιο Syndicat National de l’Édition Phonographique. Σήμερα το βίντεο κλιπ μετρά 802 εκατομμύρια views.

Rina

Στο ελληνικό κοινό η Rina δε χρειάζεται συστάσεις. Η Ελλάδα την έμαθα μέσω του Sinboy στην πρώτη τους συνεργασία “Gigi”. Ωστόσο στην Αλβανία η καριέρα της είχε ξεκινήσει λίγους μήνες νωρίτερα με τα τραγούδια Ashiqare, Per ty και Janari. Πλέον, νομίζω είναι εξίσου γνωστή στην Ελλάδα όσο και στην Αλβανία.

Mozzik

Ένα περίεργο πράγμα με τον Mozzik. Ήταν παντρεμένος με τη Loredana με την οποία έχουν ένα παιδί. Πριν ξεκινήσει την καριέρα της στην Αυστρία, η Loredana ήταν γνωστή στην Αλβανία ως η σύντροφος του Mozzik. Όταν ξεκίνησε να ραπάρει, ο Mozzik έγινε γνωστός στις γερμανόφωνες χώρες ως ο σύντροφός της Loredana. Κάπως έτσι ο δεσμός τους βοήθησε και τους δύο να δυναμώσουν τις σχέσεις τους με το γερμανόφωνο και το αλβανόφωνο κοινό. Κάπως έτσι ο Mozzik, αν και είχε ήδη καριέρα στην Αλβανία, έμαθε γερμανικά και κυκλοφόρησε τα τραγούδια “Auf Wiedersehen” και “Tom & Jerry”.

Elvana Gjata

Κι ερχόμαστε στη “Βασίλισσα της Αλβανίας” ή τη “Ντίβα της αλβανικής μουσικής” όπως την αποκαλούν τα μίντια. Μια απο τις πιο αγαπημένες και επιτυχημένες ποπ σταρ της Αλβανίας και καταγωγή από τα Τίρανα, η Elvana έγινε γνωστή σε ηλικία μόλις 14 ετών όταν συμμετείχε σε έναν διαγωνισμό τραγουδιού. Από τότε έχει σημειώσει τεράστια επιτυχία, ενώ έχει συνεργαστεί με καλλιτέχνες του εξωτερικού όπως ο David Guetta, o Ty Dolla Sign, η Inna κι ο Poo Bear (παραγωγός του Justin Bieber). Πριν λίγους μήνες έγινε η πρώτη τραγουδίστρια στην Αλβανία που έκανε συναυλία σε στάδιο, γεμίζοντάς το. Τα τελευταία χρόνια ασχολείται και με την υποκριτική, λαμβάνοντας θετικές κριτικές για το κωμικό της timing.

Capital T

Ο Capital T ξεκίνησε αρχικά ως R’n’B τραγουδιστής, ανιψιός του γνωστού ράπερ 2po2 και γιος του πρώην ποδοσφαιριστή και προέδρου της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας του Κοσόβου, Agim Ademi. Στη συνέχεια, ακολούθησε καριέρα ράπερ σημειώνοντας καριέρα στη Γαλλία, την Ελβετία, τη Γερμανία και την Αυστρία.

Noizy

Δε μπορείς να γράψεις άρθρο για την αλβανική μουσική και να μην προσθέσεις τον Noizy, τον κορυφαίο ράπερ της χώρας. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στην Αλβανία, μετανάστευσε με την οικογένειά του στο νοτιοανατολικό Λονδίνο. Το 2007 επιστρέφει στην Αλβανία κι από τότε είναι ένα από τα σημαντικότερα ονόματα στο αλβανικό hip-hop. Πριν την Dua Lipa και τη Rita Ora, αν κάποιος ήξερε έναν Αλβανό τραγουδιστή αυτός θα ήταν σίγουρα ο Noizy.

Dren Abazi

O 33χρονος τραγουδιστής και παραγωγός είναι γνωστός για την ιδιαίτερη μουσική του, ένα μείγμα βαλκανικής μουσικής, τζαζ, klezmer, ska και ροκ. Μαζί με την ορχήστρα του, Zig Zag Orchestra συνθέτει trans-ethnic μουσική. Από το 2009, έχει εμφανιστεί σε πολλές συναυλίες και φεστιβάλ σε όλη την Ευρώπη. Το 2014 το τραγούδι του “Naten” έγινε το soundtrack της ταινίας, Let’s Be Cops, στην οποία πρωταγωνιστούσαν ο Andy Garcia και η Nina Dobrev. Το 2015 οι Dren Abazi & Zig Zag Orchestra εμφανίστηκαν στη διάσημη Jazz Sur Sienne, στο Sunset Festival στο Παρίσι, στο Fete de la Musique, επίσης γνωστό ως Make Music Day.

Ereza

Και κλείνουμε με μια καλλιτέχνιδα που σίγουρα δεν είναι η πιο γνωστή στη λίστα, αλλά αυτό δεν λέει τίποτα για το ταλέντο της. Ένα κρυφό “διαμαντάκι” της αλβανικής R’n’B, τα τραγούδια της Ereza έχουν κάτι από early 00s ενώ η φωνή της θυμίζει νεράιδα. Ο ήχος της είναι αιθέριος και απαλός σαν χάδι. Το τραγούδι της “Zana” έκανε κάποια επιτυχία στο Tiktok, αλλά παραμένει ένα ταλέντο που ακόμη η mainstream σκηνή δεν έχει ανακαλύψει. Σας αφήνω, λοιπόν, με το next best thing της αλβανικής μουσικής.