Κάποτε οι ταμπέλες στο διαδίκτυο ήταν καθαρές. “Τρολ”, “γκατζετάκιας”, “ινφλουένσερ”. Ένα κλικ κι ήξερες περίπου τι σημαίνει, σε ποιον κόσμο παραπέμπει, τι να περιμένεις. Σήμερα όμως μέσα στην άβυσσο των memes, των timelines, των πλατφορμών που αλλάζουν κάθε τρεις και λίγο, ακόμη κι οι ίδιες οι λέξεις μοιάζουν να διαλύονται. Μία από τις πιο χαρακτηριστικές είναι ο όρος “terminally online”. Ένας όρος που γεννήθηκε για να περιγράψει την υπερβολική βύθιση στο διαδίκτυο, μα πια δεν σημαίνει τίποτα συγκεκριμένο. Ή μάλλον, σημαίνει τα πάντα.
Η αφορμή για να ξανασυζητηθεί έντονα ήταν η περίπτωση του Tyler Robinson, κατηγορούμενου για τον πυροβολισμό του Αμερικανού πολιτικού σχολιαστή Charlie Kirk. Στην αναζήτηση για τα κίνητρα και την ταυτότητά του, τα media και οι χρήστες κατέφυγαν στα πιο οικεία εργαλεία της εποχής: τα ψηφιακά του ίχνη. Τα memes που ανέβαζε, οι φωτογραφίες, οι μικρές φράσεις που σκορπίζονται σαν breadcrumbs στον απέραντο ωκεανό του διαδικτύου κι εκεί η κατηγοριοποίηση κατέρρευσε. Δεν ταίριαζε σε κανένα “κουτί”. Δεν ήταν ούτε ακροαριστερός ούτε ακροδεξιός, ούτε κλασικός, ούτε σατιρικός meme-maker. Ήταν απλώς ή ίσως και τρομακτικά “terminally online”.
Το “terminally online” ξεκίνησε σαν ειρωνικό σχόλιο: για τον άνθρωπο που περνάει τόσο χρόνο στο ίντερνετ που οι αντιδράσεις και οι αναφορές του δεν έχουν πια καμία επαφή με την πραγματικότητα εκτός οθόνης. Κάποιος που μιλάει στη δουλειά του για “ratio” ή που πιστεύει ότι ένα meme είναι παγκόσμια αλήθεια. Aπό την περιγραφή φτάνουμε στη διάγνωση.
Για κάποιους, “terminally online” είναι οι φανατικοί των subreddits, για άλλους οι χρήστες του TikTok που τρώνε ώρες χαζεύοντας βιντεάκια, για άλλους οι ακτιβιστές του Twitter που κάνουν cancel όποιον παρεκκλίνει. Ο καθένας τον χρησιμοποιεί για τον “άλλον”. Είναι σαν το “παράλογος” στην πολιτική αντιπαράθεση: πάντα περιγράφει την αντίπερα όχθη.
Η περίπτωση Robinson απλώς αποκάλυψε κάτι που ισχύει για μια ολόκληρη γενιά: οι ταυτότητες στο ίντερνετ είναι πια κολάζ. Ο ίδιος μπορεί να ανεβάζει ένα meme που μοιάζει alt-right, την επόμενη στιγμή κάτι που φλερτάρει με την αριστερή ειρωνεία και μετά ένα βίντεο με αστεία γατάκια. Οι κώδικες διασταυρώνονται, οι γραμμές θολώνουν.
Δεν υπάρχει συνεκτική αφήγηση. Υπάρχει ένα μωσαϊκό αποσπασματικών εικόνων και το πρόβλημα είναι πως εμείς (δημοσιογράφοι, αναλυτές, αλλά και απλοί χρήστες) συνεχίζουμε να ψάχνουμε την “καθαρή” ταμπέλα. Θέλουμε να ξέρουμε αν κάποιος είναι “καλός” ή “κακός”, αν είναι του δικού μας στρατοπέδου ή του άλλου. Μα το ίντερνετ κι οι κοινότητές του δεν δουλεύουν έτσι πια.
Το “terminally online” δεν είναι απλώς μια υπερβολή για την εξάρτηση από την οθόνη. Είναι ολόκληρη πολιτική γλώσσα. Τα memes έχουν γίνει ο τρόπος με τον οποίο οι νέες γενιές μιλούν για εξουσία, για ταυτότητα, για βία. Το να καταλάβεις ένα meme απαιτεί να ξέρεις δεκάδες προηγούμενα, σαν να διαβάζεις μια μυθολογία κι όμως αυτή η μυθολογία είναι ρευστή, αντιφατική, γεμάτη παραμορφώσεις.
Στην πράξη το “terminally online” είναι ο άνθρωπος που ζει μέσα σε αυτή τη μυθολογία, που οι έννοιες του πραγματικού και του ψηφιακού γίνονται αδιαχώριστες. Όχι γιατί μπερδεύει το ίντερνετ με την πραγματική ζωή, αλλά γιατί η πραγματική του ζωή ορίζεται πια από τα memes, τις αναρτήσεις, τα views.
Αν όλα αυτά φαίνονται υπερβολικά, αρκεί να θυμηθούμε πόσες φορές η διαδικτυακή κουλτούρα βγήκε στον δρόμο. Από το “QAnon” μέχρι το “Black Lives Matter” και από το “Arab Spring” μέχρι τα αντιεμβολιαστικά κινήματα, το ίντερνετ δεν είναι απλώς αντανάκλαση της κοινωνίας. Είναι το ίδιο το έδαφος πάνω στο οποίο η κοινωνία κινείται.
Στην Ελλάδα το βλέπουμε σε μικρότερη κλίμακα. Οι πολιτικές αντιπαραθέσεις στα social έχουν αποκτήσει τη δική τους ζωή, οι meme pages είναι μία νέα συνθήκη καφενείου οι ατάκες των πολιτικών γίνονται viral πολύ πριν συζητηθούν στη Βουλή. Η ίδια η πολιτική συνείδηση για πολλούς νέους δεν χτίζεται σε παρατάξεις, αλλά σε timelines.
Εκεί το “terminally online” σημαίνει απλώς το αυτονόητο: ότι ζούμε μόνιμα μέσα στο δίκτυο. Δεν υπάρχει έξω. Οι ειδήσεις, η διασκέδαση, οι σχέσεις, οι συγκρούσεις, όλα περνούν μέσα από την οθόνη.
Η ειρωνεία είναι πως όσο περισσότερο χρησιμοποιούμε τον όρο, τόσο πιο κενός γίνεται. Λέγοντας ότι κάποιος είναι “terminally online” δεν περιγράφουμε πια τον άλλον, περιγράφουμε τον εαυτό μας. Γιατί όλοι, λίγο-πολύ, είμαστε μέσα σε αυτή την κατάσταση. Όλοι έχουμε μπει σε καβγάδες στο Twitter, όλοι έχουμε γελάσει με memes που δεν βγάζουν νόημα εκτός ίντερνετ, όλοι έχουμε αφήσει το timeline να ορίσει τη διάθεσή μας.
Το “terminally online” αποτελεί τη συνθήκη της εποχής μας.Κανείς δεν ξέρει πια τι σημαίνει ο όρος γιατί όλοι ξέρουμε τι σημαίνει να ζεις έτσι. Η ταμπέλα θόλωσε γιατί έπαψε να αφορά μια μικρή μειονότητα και περιγράφει την κανονικότητα. Στον κόσμο όπου η πραγματικότητα και το ψηφιακό συνυφαίνονται σε αδιάκοπη ροή, η φράση “terminally online” είναι σαν να λες «αναπνέει οξυγόνο». Το ερώτημα λοιπόν δεν είναι ποιος είναι “terminally online”. Είναι αν υπάρχει ακόμη “offline”.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
Κάποτε οι ταμπέλες στο διαδίκτυο ήταν καθαρές. “Τρολ”, “γκατζετάκιας”, “ινφλουένσερ”. Ένα κλικ κι ήξερες περίπου τι σημαίνει, σε ποιον κόσμο παραπέμπει, τι να περιμένεις. Σήμερα όμως μέσα στην άβυσσο των memes, των timelines, των πλατφορμών που αλλάζουν κάθε τρεις και λίγο, ακόμη κι οι ίδιες οι λέξεις μοιάζουν να διαλύονται. Μία από τις πιο χαρακτηριστικές είναι ο όρος “terminally online”. Ένας όρος που γεννήθηκε για να περιγράψει την υπερβολική βύθιση στο διαδίκτυο, μα πια δεν σημαίνει τίποτα συγκεκριμένο. Ή μάλλον, σημαίνει τα πάντα.
Η αφορμή για να ξανασυζητηθεί έντονα ήταν η περίπτωση του Tyler Robinson, κατηγορούμενου για τον πυροβολισμό του Αμερικανού πολιτικού σχολιαστή Charlie Kirk. Στην αναζήτηση για τα κίνητρα και την ταυτότητά του, τα media και οι χρήστες κατέφυγαν στα πιο οικεία εργαλεία της εποχής: τα ψηφιακά του ίχνη. Τα memes που ανέβαζε, οι φωτογραφίες, οι μικρές φράσεις που σκορπίζονται σαν breadcrumbs στον απέραντο ωκεανό του διαδικτύου κι εκεί η κατηγοριοποίηση κατέρρευσε. Δεν ταίριαζε σε κανένα “κουτί”. Δεν ήταν ούτε ακροαριστερός ούτε ακροδεξιός, ούτε κλασικός, ούτε σατιρικός meme-maker. Ήταν απλώς ή ίσως και τρομακτικά “terminally online”.
Το “terminally online” ξεκίνησε σαν ειρωνικό σχόλιο: για τον άνθρωπο που περνάει τόσο χρόνο στο ίντερνετ που οι αντιδράσεις και οι αναφορές του δεν έχουν πια καμία επαφή με την πραγματικότητα εκτός οθόνης. Κάποιος που μιλάει στη δουλειά του για “ratio” ή που πιστεύει ότι ένα meme είναι παγκόσμια αλήθεια. Aπό την περιγραφή φτάνουμε στη διάγνωση.
Για κάποιους, “terminally online” είναι οι φανατικοί των subreddits, για άλλους οι χρήστες του TikTok που τρώνε ώρες χαζεύοντας βιντεάκια, για άλλους οι ακτιβιστές του Twitter που κάνουν cancel όποιον παρεκκλίνει. Ο καθένας τον χρησιμοποιεί για τον “άλλον”. Είναι σαν το “παράλογος” στην πολιτική αντιπαράθεση: πάντα περιγράφει την αντίπερα όχθη.
Η περίπτωση Robinson απλώς αποκάλυψε κάτι που ισχύει για μια ολόκληρη γενιά: οι ταυτότητες στο ίντερνετ είναι πια κολάζ. Ο ίδιος μπορεί να ανεβάζει ένα meme που μοιάζει alt-right, την επόμενη στιγμή κάτι που φλερτάρει με την αριστερή ειρωνεία και μετά ένα βίντεο με αστεία γατάκια. Οι κώδικες διασταυρώνονται, οι γραμμές θολώνουν.
Δεν υπάρχει συνεκτική αφήγηση. Υπάρχει ένα μωσαϊκό αποσπασματικών εικόνων και το πρόβλημα είναι πως εμείς (δημοσιογράφοι, αναλυτές, αλλά και απλοί χρήστες) συνεχίζουμε να ψάχνουμε την “καθαρή” ταμπέλα. Θέλουμε να ξέρουμε αν κάποιος είναι “καλός” ή “κακός”, αν είναι του δικού μας στρατοπέδου ή του άλλου. Μα το ίντερνετ κι οι κοινότητές του δεν δουλεύουν έτσι πια.
Το “terminally online” δεν είναι απλώς μια υπερβολή για την εξάρτηση από την οθόνη. Είναι ολόκληρη πολιτική γλώσσα. Τα memes έχουν γίνει ο τρόπος με τον οποίο οι νέες γενιές μιλούν για εξουσία, για ταυτότητα, για βία. Το να καταλάβεις ένα meme απαιτεί να ξέρεις δεκάδες προηγούμενα, σαν να διαβάζεις μια μυθολογία κι όμως αυτή η μυθολογία είναι ρευστή, αντιφατική, γεμάτη παραμορφώσεις.
Στην πράξη το “terminally online” είναι ο άνθρωπος που ζει μέσα σε αυτή τη μυθολογία, που οι έννοιες του πραγματικού και του ψηφιακού γίνονται αδιαχώριστες. Όχι γιατί μπερδεύει το ίντερνετ με την πραγματική ζωή, αλλά γιατί η πραγματική του ζωή ορίζεται πια από τα memes, τις αναρτήσεις, τα views.
Αν όλα αυτά φαίνονται υπερβολικά, αρκεί να θυμηθούμε πόσες φορές η διαδικτυακή κουλτούρα βγήκε στον δρόμο. Από το “QAnon” μέχρι το “Black Lives Matter” και από το “Arab Spring” μέχρι τα αντιεμβολιαστικά κινήματα, το ίντερνετ δεν είναι απλώς αντανάκλαση της κοινωνίας. Είναι το ίδιο το έδαφος πάνω στο οποίο η κοινωνία κινείται.
Στην Ελλάδα το βλέπουμε σε μικρότερη κλίμακα. Οι πολιτικές αντιπαραθέσεις στα social έχουν αποκτήσει τη δική τους ζωή, οι meme pages είναι μία νέα συνθήκη καφενείου οι ατάκες των πολιτικών γίνονται viral πολύ πριν συζητηθούν στη Βουλή. Η ίδια η πολιτική συνείδηση για πολλούς νέους δεν χτίζεται σε παρατάξεις, αλλά σε timelines.
Εκεί το “terminally online” σημαίνει απλώς το αυτονόητο: ότι ζούμε μόνιμα μέσα στο δίκτυο. Δεν υπάρχει έξω. Οι ειδήσεις, η διασκέδαση, οι σχέσεις, οι συγκρούσεις, όλα περνούν μέσα από την οθόνη.
Η ειρωνεία είναι πως όσο περισσότερο χρησιμοποιούμε τον όρο, τόσο πιο κενός γίνεται. Λέγοντας ότι κάποιος είναι “terminally online” δεν περιγράφουμε πια τον άλλον, περιγράφουμε τον εαυτό μας. Γιατί όλοι, λίγο-πολύ, είμαστε μέσα σε αυτή την κατάσταση. Όλοι έχουμε μπει σε καβγάδες στο Twitter, όλοι έχουμε γελάσει με memes που δεν βγάζουν νόημα εκτός ίντερνετ, όλοι έχουμε αφήσει το timeline να ορίσει τη διάθεσή μας.
Το “terminally online” αποτελεί τη συνθήκη της εποχής μας.Κανείς δεν ξέρει πια τι σημαίνει ο όρος γιατί όλοι ξέρουμε τι σημαίνει να ζεις έτσι. Η ταμπέλα θόλωσε γιατί έπαψε να αφορά μια μικρή μειονότητα και περιγράφει την κανονικότητα. Στον κόσμο όπου η πραγματικότητα και το ψηφιακό συνυφαίνονται σε αδιάκοπη ροή, η φράση “terminally online” είναι σαν να λες «αναπνέει οξυγόνο». Το ερώτημα λοιπόν δεν είναι ποιος είναι “terminally online”. Είναι αν υπάρχει ακόμη “offline”.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
