Η ιδιωτικότητα, η ασφάλεια και η συμπερίληψη δεν υπήρχαν εκ προοιμίου στην τεχνολογία. Αποτελούν σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα των απαιτήσεων κοινωνίας κι αγοράς για ασφάλεια, ισότητα και σχετίζονται με την καλλιέργεια του αισθήματος του “ανήκειν” . Σήμερα θεωρούνται δεδομένες στο παρόν στις εκατοντάδες εφαρμογές τις οποίες χρησιμοποιούμε καθημερινά. Δημιουργήθηκαν νέα πρότυπα, οι βέλτιστες πρακτικές ομαλοποιήθηκαν και αυξήθηκε η ευαισθητοποίηση. Πρέπει τώρα να σκεφτούμε τη δημιουργία ενός ανάλογου πλαισίου για την ακεραιότητα της πληροφορίας.

Η “δημοκρατικοποίηση” του οικοσυστήματος πληροφορίας και η πιο πρόσφατη “δημοκρατικοποίηση” των εργαλείων AI αλλάζει τον χώρο της πληροφορίας και έχουμε την ευκαιρία να διασφαλίσουμε τη χρησιμοποίησή τους προς όφελος των πολλών. Η πληροφορία τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα με τη βοήθεια των τεχνολογικών καινοτομιών της τελευταίες εικοσαετίας. Με αυτόν τον τρόπο έχουν υποστηριχθεί έμμεσα κοινότητες σε περιόδους κρίσης, έχουν ακουστεί περιθωριοποιημένες φωνές και έχει δημιουργηθεί κινητοποίηση γύρω από παγκόσμια κινήματα για τη φυλετική δικαιοσύνη και την ισότητα των φύλων. Ωστόσο η τρέχουσα “οικονομία της προσοχής” επιβεβαιώνει πως το μισαλλόδοξο περιεχόμενο που σχεδιάζεται για να πολώνει τους χρήστες και να προκαλεί έντονα συναισθήματα είναι συχνά αυτό που δημιουργεί τη μεγαλύτερη αλληλεπίδραση. Ο φόβος που συνδέεται τεχνηέντως με την πραγματικότητα δίνει την ευκαιρία στους αλγορίθμους να ενθαρρύνουν και να ενισχύουν ακούσια την παραπληροφόρηση, την παραπλάνηση και τη ρητορική μίσους.

Η πληροφορία ως διαδικασία σχεδιασμού

Δεν φτάνουμε πλέον σε μια πηγή μέσων και απλώς… “καταναλώνουμε”, όπως στις μέρες του έντυπου Τύπου ή ακόμα και της τηλεόρασης. Η σχέση μας με την πληροφορία πλέον βιώνεται μέσω ενός μεσάζοντα: η πλειοψηφία των χρηστών του διαδικτύου λαμβάνει τις πληροφορίες τους μέσω πλατφορμών μέσων κοινωνικής δικτύωσης και εφαρμογών μέσων ενημέρωσης. Αυτές οι πλατφόρμες είναι σύνθετα, σχεδιασμένα περιβάλλοντα όπου η ίδια η πληροφορία είναι δευτερεύουσα σε σχέση με τα συστήματα αλληλεπίδρασης που τη συνοδεύουν κι επιδρούν στο ασυνείδητο του επισκέπτη. Πίσω από τη δημιουργία τους βρίσκονται προγραμματιστές, γραφίστες, αλλά και ψυχολόγοι, αναλυτές δεδομένων, ακόμα και γιατροί.

Αν και η εκρηκτική επιτυχία των πλατφορμών δείχνει ανταπόκριση σε μια ανάγκη της αγοράς είναι πλέον προφανές ότι το τρέχον μοντέλο δεν είναι βιώσιμο αν θέλουμε να έχουμε ένα υγιές περιβάλλον πληροφορίας. Το βασικό πρόβλημα είναι πως η ποσότητα της αλληλεπίδρασης συχνά σχετίζεται αντίστροφα με την ποιότητα της πληροφορίας. Όταν αυτό που έχεις να πεις ή να μοιραστείς είναι λιγότερο σημαντικό από την ικανότητά σου να προκαλέσεις αντίδραση, ο θόρυβος σχεδόν πάντα “καταπνίγει” το μήνυμα. Τα αποτελέσματα είναι καταστροφικά για την κοινωνία και μεγάλη ευθύνη φέρουν οι ίδιες οι εταιρίες, που έχουν προκαλέσει τη μαζική απογοήτευση των χρηστών.

Με τον ίδιο τρόπο που θα θεωρούσαμε μια κακώς ασφαλισμένη διαδικασία για τους κωδικούς πρόσβασης ως αμελή απόφαση κυβερνοασφάλειας, θα πρέπει να αρχίσουμε να βλέπουμε τα τοξικά περιβάλλοντα πληροφόρησης μέσα από το ίδιο πρίσμα. Στο πλαίσιο του δημοκρατικού διαλόγου που αποτελεί τη βάση κάθε υγιούς κοινωνίας, η ακεραιότητα της πληροφορίας υπερβαίνει τον παραδοσιακό ορισμό που προέρχεται από την ασφάλεια πληροφοριών. Σε αυτό το νέο πλαίσιο, η ακεραιότητα της πληροφορίας αναφέρεται σε:

❉︎ Ακρίβεια: Σωστή ή ακριβής πληροφορία, συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών επαλήθευσης γεγονότων και της παρακολούθησης παραπληροφόρησης.

❉︎ Συνέπεια: Σταθερή πρόσβαση, χωρίς λογοκρισία.

❉︎ Αξιοπιστία: Παροχή πηγών πληροφόρησης που είναι αξιόπιστες, ανεξάρτητες και διαφανείς.

❉︎ Πιστότητα: Ακρίβεια με την οποία η πληροφορία αντιγράφεται και γίνεται κατανοητή όπως αρχικά προοριζόταν.

❉︎ Ασφάλεια: Απουσία κινδύνου ή απειλής, συμπεριλαμβανομένης της ψηφιακής ασφάλειας και της κυβερνοασφάλειας.

❉︎ Διαφάνεια: Η ποιότητα του να γίνεται η εργασία με ανοικτό τρόπο, χωρίς μυστικά. “όλα στο φως”

Όταν αυτοί οι παράγοντες οφείλουν να λαμβάνονται υπόψιν κατά τον σχεδιασμό αντί να είναι απλά αντίδραση σε κακή συμπεριφορά ή ακούσια σύγχυση. Πάντα η πρόληψη είναι ο καλύτερος δρόμος.

Πραγματικότητα της ακεραιότητας της πληροφορίας και εφαρμογή στην πράξη

Οι ίδιες πλατφόρμες κοινωνικών μέσων και τα ειδησεογραφικά μέσα που βρίσκονται στο επίκεντρο του χαοτικού οικοσυστήματος πληροφόρησης στο οποίο βρισκόμαστε, λαμβάνουν πράγματι μέτρα για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, της ψευδούς πληροφόρησης και του «συνθετικού περιεχομένου». Συχνά, αυτό γίνεται μέσω πρωτοβουλιών επαλήθευσης γεγονότων και μέσω ομάδων εμπιστοσύνης και ασφάλειας (Trust & Safety) που είναι υπεύθυνες για τη διαχείριση του περιεχομένου, σε μια προσπάθεια να σταματήσουν και να αποτρέψουν τις συνεπαγόμενες συνέπειες.  Οι εταιρείες τεχνολογίας έχουν μια μοναδική ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν τις γνώσεις και τα εργαλεία τους για να ενισχύσουν τις εμπειρίες των χρηστών με τρόπους που μειώνουν το υπερβολικό βάρος της διαχείρισης που παράγουν οι τρέχουσες διεπαφές τους.

Παρόλο που το σημερινό καθεστώς δεν είναι βιώσιμο, θα ήταν αφελές επιχειρηματικά να γίνουν αλλαγές που μειώνουν τον όγκο της αλληλεπίδρασης χωρίς να γίνεται σαφής η περίπτωση για τα οικονομικά οφέλη. Εθελοντικά πρότυπα, όπως ο Συνασπισμός για την Προέλευση και Αυθεντικότητα Περιεχομένου (Coalition for Content Provenance and Authenticity – C2PA) και τα Πρότυπα Προέλευσης Δεδομένων της Συμμαχίας Δεδομένων και Εμπιστοσύνης (Data & Trust Alliance’s Data Provenance Standards), αποτελούν ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά αυτά τα πρότυπα έχουν περιορισμένο πεδίο εφαρμογής. Επικεντρώνονται κυρίως στην προέλευση και όχι σε όλο το εύρος των στοιχείων της ακεραιότητας της πληροφορίας και δεν έχουν υιοθετηθεί ευρέως.

Για να έχουμε οποιαδήποτε ελπίδα να διορθώσουμε τη δυσλειτουργική σχέση μας με την πληροφορία, χρειαζόμαστε λύσεις που μπορούν να αντιμετωπίσουν τα ισχυρά κίνητρα, την κλίμακα της ενσωμάτωσης και την οικονομική δύναμη της οικονομίας της προσοχής όπως την ξέρουμε, και να επαναπροσανατολίσουν την αγορά. Ένα καλό παράδειγμα είναι η αναδυόμενη πλατφόρμα Readocracy σχεδιασμένη εξαρχής με χαρακτηριστικά που επιτρέπουν στους χρήστες να έχουν πολύ περισσότερο έλεγχο και πλαίσιο σχετικά με την εμπειρία πληροφόρησής τους. Αυτό περιλαμβάνει την παροχή ελέγχου στον αλγόριθμο από τον χρήστη προωθώντας υπενθυμίσεις για πιο συνειδητή προσοχή και παρέχοντας πληροφορίες σχετικά με το πόσο ενημερωμένοι είναι οι σχολιαστές σε θέματα για τα οποία σχολιάζουν. Αποτελεί παράδειγμα οικοσυστήματος πληροφόρησης που επικεντρώνεται στους ανθρώπους, είναι τεχνικά αξιόπιστο και ευθυγραμμισμένο με τις αξίες το οποίο μπορεί να γεννήσει μια στροφή προς την ακεραιότητα της πληροφορίας από τον σχεδιασμό, δημιουργώντας ένα περιβάλλον που είναι πιο ευεργετικό και κερδοφόρο για όλους τους εμπλεκόμενους.

Η ακεραιότητα της πληροφορίας από τον σχεδιασμό μπορεί να επανασχεδιάσει την επιθυμητή μας πραγματικότητα

Βασικά, όλοι θέλουμε να διατηρούμε τον εαυτό μας και τις οικογένειές μας ασφαλείς, θέλουμε να διατηρούμε ένα επίπεδο ιδιωτικότητας, θέλουμε η τεχνολογία μας να αναγνωρίζει τη μοναδική μας ταυτότητα, θέλουμε πρόσβαση σε αξιόπιστες πληροφορίες.  Η προτεραιοποίηση και τα κίνητρα για την “ακεραιότητα της πληροφορίας από τον σχεδιασμό” είναι η ευκαιρία μας να ευθυγραμμίσουμε καλύτερα την τεχνολογία μας με τις αξίες μας. Συλλογικά, μπορούμε να περάσουμε από την επιδίωξη των φιλοδοξιών μας για την ακεραιότητα της πληροφορίας στην επαναπροσαρμογή των κινήτρων ώστε να υποστηρίξουμε την επιθυμητή μας πραγματικότητα, δομώντας και συντονίζοντας δράσεις και πολιτικές γύρω από αυτά τα στοιχεία από την αρχή. Αυτή η αναπροσαρμογή θα βοηθήσει τις δημοκρατίες να έρθουν πιο κοντά στον στόχο ενός λιγότερο χαοτικού περιβάλλοντος πληροφόρησης.

*Με στοιχεία από το TechPolicy.