Η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) έχει εισέλθει δυναμικά σε τομείς όπως η δημοσιογραφία, η εκπαίδευση και η δημιουργική βιομηχανία, προκαλώντας ανησυχίες σχετικά με την ακεραιότητα και τη βιωσιμότητα αυτών των επαγγελματικών κλάδων. Καθώς οι δυνατότητες της ΤΝ συνεχώς εξελίσσονται, οι συνέπειες της αυτοματοποίησης γίνονται ολοένα και πιο εμφανείς, με την απειλή όχι μόνο για τις θέσεις εργασίας αλλά και για την ποιότητα του περιεχομένου που παράγεται.

Η ικανότητα της ΤΝ να δημιουργεί ρεαλιστικό αλλά και ψευδές περιεχόμενο έχει αναδείξει σοβαρές προκλήσεις για τη δημοσιογραφία. Οι δημοσιογράφοι βασίζονται στην εμπιστοσύνη του κοινού, ωστόσο, οι τεχνολογίες όπως τα deepfakes και τα αυτοματοποιημένα ειδησεογραφικά άρθρα μπορεί να παραπλανήσουν τους αναγνώστες. Η παραπληροφόρηση δεν είναι νέο φαινόμενο, αλλά η ΤΝ το εντείνει, δημιουργώντας έναν καταιγισμό ψευδών πληροφοριών που μπορεί να είναι δύσκολο να ανιχνευθούν ακόμη και από τους πιο έμπειρους επαγγελματίες του χώρου. Η γραμμή μεταξύ πραγματικότητας και κατασκευής γίνεται επικίνδυνα λεπτή. Η διαρκής εξάπλωση ψευδών ειδήσεων μπορεί να οδηγήσει σε μια γενικευμένη κρίση εμπιστοσύνης στα μέσα ενημέρωσης, με αποτέλεσμα την αποδυνάμωση των θεμελίων της δημοσιογραφίας. Οι αναγνώστες ενδέχεται να δυσκολεύονται να διακρίνουν τις αξιόπιστες πηγές από τις παραπλανητικές, γεγονός που ενδέχεται να έχει σοβαρές συνέπειες για τη δημόσια σφαίρα.

Ομοίως, στην εκπαίδευση, μαθητές και καθηγητές κινδυνεύουν να εξαπατηθούν από περιεχόμενο που δημιουργείται από τεχνητή νοημοσύνη και μιμείται έγκυρες πηγές. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να παράγει δοκίμια, εργασίες, ακόμη και ολόκληρα σχέδια μαθήματος με τέτοια στιλπνότητα που να φαίνονται αξιόπιστα με την πρώτη ματιά. Αλλά κάτω από την επιφάνεια, ένα μεγάλο μέρος αυτού του περιεχομένου στερείται βάθους και ακρίβειας, αφήνοντας τους εκπαιδευτικούς να δίνουν μια δύσκολη μάχη για την προώθηση της κριτικής σκέψης σε έναν κόσμο που κατακλύζεται από κούφιες δημιουργίες ΤΝ.

Η διάβρωση της ποιότητας

Η υπόσχεση της τεχνητής νοημοσύνης έγκειται στην αποτελεσματικότητά της. Στα newsrooms και στις αίθουσες διδασκαλίας σε όλο τον κόσμο, αυτή η αποτελεσματικότητα είναι έτοιμη να γίνει ένα δίκοπο μαχαίρι. Γιατί να πληρώνετε δημοσιογράφους για να γράφουν βασικές ειδήσεις όταν η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να παράγει άρθρα σε δευτερόλεπτα με ένα κλάσμα του κόστους; Η αυτοματοποίηση της παραγωγής περιεχομένου κινδυνεύει να παραγκωνίσει τους ανθρώπους-συγγραφείς, ωθώντας τους στο περιθώριο μιας βιομηχανίας που κάποτε κυριαρχούσαν.

Στην εκπαίδευση, οι πλατφόρμες διδασκαλίας, βαθμολόγησης και δημιουργίας περιεχομένου με τεχνητή νοημοσύνη εισχωρούν, απειλώντας να καταστήσουν τους εκπαιδευτικούς περιττούς σε ορισμένους ρόλους. Ενώ αυτά τα εργαλεία μπορεί να προσφέρουν γρήγορες λύσεις για την έλλειψη εργατικού δυναμικού ή τα μεγάλα μεγέθη των τάξεων, κινδυνεύουν επίσης να εξαφανίσουν το ίδιο το επάγγελμα του εκπαιδευτικού. Πράγμα που σημαίνει πως αν βασιστούμε πολύ στην τεχνητή νοημοσύνη για να διδάξουμε, θα καταλήξουμε με μαθητές που ξέρουν μόνο να ακολουθούν τη λογική μιας μηχανής αντί να σκέφτονται κριτικά για τον εαυτό τους;

Οι δημιουργικοί τομείς, επίσης, αντιμετωπίζουν ένα σκοτεινό μέλλον. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί πλέον να συνθέσει μουσική, να δημιουργήσει έργα τέχνης, ακόμα και να γράψει σενάρια. Τι θα γίνει με τους γραφίστες, τους μουσικούς και τους συγγραφείς που κάποτε ήταν περιζήτητοι για την πρωτοτυπία και τις ικανότητές τους; Καθώς το περιεχόμενο που παράγεται από την ΤΝ κατακλύζει την αγορά, οι ανθρώπινοι δημιουργοί κινδυνεύουν να παραγκωνιστούν και να υποβιβαστούν σε εξειδικευμένους ρόλους, ενώ οι αλγόριθμοι καταλαμβάνουν το mainstream.

Υπάρχει και μια άλλη λιγότερο ορατή αλλά ύπουλη πτυχή της ανόδου της ΤΝ: η διάβρωση της ποιότητας και της δημιουργικής ακεραιότητας. Η δημοσιογραφία, στα καλύτερά της, περιλαμβάνει αποχρώσεις, ρεπορτάζ και αφήγηση – ιδιότητες που χάνονται όταν η ΤΝ χρησιμοποιείται για την παραγωγή τυποποιημένων άρθρων. Σίγουρα, η ΤΝ μπορεί να γράψει γραμματικά ορθές προτάσεις, αλλά μπορεί να δημιουργήσει ένα ερευνητικό ρεπορτάζ που να αλλάξει την πορεία ενός πολιτικού σκανδάλου; Μπορεί να αποκαλύψει κρυμμένες αλήθειες ή να δώσει περιεχόμενο σε πολύπλοκα παγκόσμια ζητήματα; Η απάντηση, προς το παρόν, είναι όχι.

Στην εκπαίδευση, η χρήση δοκιμίων και εργασιών που δημιουργούνται από τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να δημιουργήσει μια γενιά μαθητών που δεν θα ασχολούνται πλήρως με την ύλη κάθε χρονιάς. Δηλαδή, αν οι μαθητές μάθουν να βασίζονται στην ΤΝ για να κάνουν μια σωστή σκέψη, ο σκοπός της εκπαίδευσης -η προώθηση της κριτικής διερεύνησης- θα μπορούσε να υπονομευθεί θανάσιμα. Επιπλέον, αν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί αρχίσουν να στηρίζονται υπερβολικά στην ΤΝ για τη δημιουργία σχεδίων μαθήματος, η ποιότητα της εκπαίδευσης μπορεί να υποβαθμιστεί σε μια τυποποιημένη παράδοση περιεχομένου χωρίς καμία πραγματική πνευματική δέσμευση.

Για τους δημιουργούς, ο κίνδυνος είναι εξίσου πραγματικός. Η τέχνη, η μουσική και η συγγραφή είναι βαθιά ανθρώπινες εκφράσεις που καθοδηγούνται από το συναίσθημα, την εμπειρία και το ταλέντο. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν διαθέτει αυτά τα χαρακτηριστικά. Ενώ η ΤΝ μπορεί να μιμηθεί τα στυλ και να δημιουργήσει τεχνικά άρτια έργα, δεν μπορεί να αντικαταστήσει το ανθρώπινο πνεύμα πίσω από αυτά. Αν η τέχνη που παράγεται από την ΤΝ γίνει ο κανόνας, μπορεί να βρεθούμε να ζούμε σε έναν κόσμο όπου η πρωτοτυπία και η αυθεντικότητα είναι θύματα της ευκολίας.

Πνευματική ιδιοκτησία και ηθική της δημιουργίας

Πέρα από το ζήτημα της ποιότητας υπάρχει και το ηθικό τέλμα της πνευματικής ιδιοκτησίας. Τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης μαθαίνουν από τεράστιες ποσότητες δεδομένων, συχνά αφαιρώντας περιεχόμενο από το διαδίκτυο χωρίς την κατάλληλη απόδοση. Δημοσιογράφοι, εκπαιδευτικοί και καλλιτέχνες που έχουν περάσει τη ζωή τους ακονίζοντας την τέχνη τους βλέπουν τώρα τη δουλειά τους να επαναπροσδιορίζεται από μηχανές με ελάχιστη έως καθόλου αποζημίωση ή αναγνώριση.

Στη δημοσιογραφία, η ικανότητα της τεχνητής νοημοσύνης να αποκόπτει και να επαναφέρει περιεχόμενο εγείρει ανησυχίες για λογοκλοπή, ενώ στην εκπαίδευση, οι μαθητές θα μπορούσαν άθελά τους να υποβάλουν δοκίμια που δημιουργούνται από AI και περιέχουν υλικό που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα, οδηγώντας σε νομικές εμπλοκές. Οι δημιουργοί στις τέχνες, επίσης, αντιμετωπίζουν μια ακόμη πιο άμεση επίθεση, καθώς τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που έχουν εκπαιδευτεί στη δουλειά τους μπορούν να αναπαράγουν στυλ που είναι αναμφισβήτητα δικά τους, ωστόσο δεν υπάρχουν νομικά πλαίσια για την προστασία αυτών των δημιουργών από τέτοια εκμετάλλευση.

Ίσως ο μεγαλύτερος μακροπρόθεσμος κίνδυνος είναι η εξάρτηση που καλλιεργεί η γενετική τεχνητή νοημοσύνη (Generative AI). Όσο περισσότερο βασιζόμαστε στην τεχνητή νοημοσύνη για την παραγωγή ειδήσεων, την εκπαίδευση των μαθητών και τη δημιουργία τέχνης, τόσο περισσότερο κινδυνεύουμε να χάσουμε τις ίδιες τις δεξιότητες που μας κάνουν ανθρώπους. Οι δημοσιογράφοι, που κάποτε υπερηφανεύονταν για την ικανότητά τους να αποκαλύπτουν κρυφές ιστορίες, μπορεί να χάσουν κάθε ερευνητικό τους πλεονέκτημα. Οι μαθητές μπορούν να παραιτηθούν από τη βαθιά μάθηση για πιο γρήγορες απαντήσεις. Οι δημιουργοί και οι καλλιτέχνες μπορεί να χάσουν την ίδια την έμπνευση που τους ωθεί να καινοτομήσουν.

Εάν αυτές οι δεξιότητες διαβρωθούν, θα μπορούν ποτέ να αποκατασταθούν πλήρως; Εάν φτάσουμε σε ένα σημείο όπου οι κριτικοί στοχαστές και οι δημιουργοί της κοινωνίας αντικαθίστανται από αλγόριθμους, μπορεί να διαπιστώσουμε ότι θυσιάσαμε περισσότερα από θέσεις εργασίας – θυσιάσαμε την ανθρώπινη εφευρετικότητα, τη δημιουργικότητα και, ίσως το πιο επικίνδυνο, την ικανότητά μας να αμφισβητούμε τον κόσμο γύρω μας.

Το Generative AI δεν φεύγει. Είναι ισχυρό, αποτελεσματικό και δυνητικά επαναστατικό. Όμως, όπως όλες οι αποδιοργανωτικές τεχνολογίες, πρέπει να αντιμετωπίζεται με προσοχή. Εάν δεν λάβουμε μέτρα για την προστασία των επαγγελμάτων της δημοσιογραφίας, της εκπαίδευσης και των δημιουργικών τεχνών, κινδυνεύουμε να τα χάσουμε από μηχανές που, παρ’ όλες τις δυνατότητές τους, δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τις ανθρώπινες ιδιότητες που κάνουν αυτούς τους τομείς τόσο ζωτικούς για την κοινωνία μας.

Η στοχαστική ρύθμιση, τα ηθικά πλαίσια και η εκ νέου δέσμευση για τις ανθρώπινες δεξιότητες και τη δημιουργικότητα μπορούν να διασφαλίσουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένα εργαλείο βελτίωσης και όχι προάγγελος του τέλους. Προς το παρόν, ωστόσο, το μέλλον φαίνεται ζοφερό και θα πρέπει να δράσουμε γρήγορα εάν θέλουμε να ελπίζουμε ότι μπορούμε να αλλάξουμε την αφήγηση.

 

➪ Διαβάστε επίσης: Τεχνητή Νοημοσύνη: Ο σουρεαλισμός των μηχανών

 

 

Ακολουθήστε το OLAFAQ
στο Google News