Τα νούμερα μπορεί να παίζουν, αλλά υπάρχει μια θεωρία που υποστηρίζει ότι περίπου το 45% της σημερινής διαδικτυακής κίνησης αποτελείται από σκουπίδια—σπαμ, απάτες και ανούσια κίνηση από προγραμματισμένα bots. Με την άνοδο του περιεχομένου που παράγεται από τεχνητή νοημοσύνη, όπως το λεγόμενο “slop” (ψεύτικες εικόνες παγκόσμιων ηγετών που χορεύουν σε rave ή εικόνες που δημιουργούνται με τεχνητή νοημοσύνη και δεν μπορούν να σταματήσουν να προσθέτουν επιπλέον δάχτυλα στα χέρια), ορισμένοι αναρωτιούνται αν το Διαδίκτυο μπορεί να καταλήξει να γίνει ένα άχρηστο εργαλείο (ακόμη και για τη διασκέδαση). Ωστόσο, η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν είναι ξεκάθαρη. Η τεχνολογία πάντοτε αλλάζει τον τρόπο που αλληλεπιδρούμε με τον κόσμο, όπως συνέβη κάποτε με τα penny dreadfuls στον 19ο αιώνα, τα οποία προκάλεσαν ανησυχίες ότι η λογοτεχνία θα πεθάνει. Παρόμοια υπήρξαν φόβοι όταν ο τηλέγραφος μπήκε στη ζωή των ανθρώπων που κάποιοι πίστευαν, πως θα χάναμε την ικανότητα να εκφραζόμαστε ποιητικά.

Παρά τις ανησυχίες, η τεχνολογία δεν έχει οδηγήσει (ακόμα) στον κατακλυσμό της ποιότητας, αλλά έχει προσαρμοστεί και έχει εξελιχθεί. Αυτός είναι ο νόμος του Roy Amara, που υποδεικνύει ότι έχουμε την τάση να υπερεκτιμούμε τον αντίκτυπο μιας νέας τεχνολογίας στα πρώτα της βήματα. Το διαδίκτυο, όντας μόλις μερικών δεκαετιών, έχει ακόμα πολλά να προσφέρει. Αντί, λοιπόν, να φοβόμαστε την εξαφάνιση της χρησιμότητάς του, ίσως να δούμε πώς μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι πιο πολύτιμο και λειτουργικό για την κοινωνία.

Αξίζει να αναλογιστούμε τη βαθιά σύνδεση του διαδικτύου με τον ιστό των παγκόσμιων κοινωνικοπολιτιστικών μας συστημάτων. Το διαδίκτυο δεν είναι απλώς ένα εργαλείο, αλλά μια δύναμη που επηρεάζει κάθε πτυχή του πολιτισμού μας—από την αισθητική και τον πολιτισμό, που περιλαμβάνει τη μουσική, την τέχνη, τη λογοτεχνία και τη μόδα, μέχρι τα οικονομικά και πολιτικά συστήματα, τις στρατιωτικές δομές και την κοινωνική διακυβέρνηση. Ο τρόπος που εξελίσσεται αγγίζει πλέον την ανθρωπότητα σε επίπεδο ειδών. Αυτή η κατάσταση είναι εν μέρει η αιτία που οι προγραμματιστές δεν θα πρέπει να είναι οι μόνοι που καθορίζουν την πορεία του διαδικτύου. Το διαδίκτυο είναι μια τεχνολογία γενικού σκοπού και για να μπορέσει να προσφέρει οφέλη και αξία στην ανθρωπότητα, απαιτεί μια συλλογική προσέγγιση για το μέλλον του, που θα περιλαμβάνει τη συμμετοχή ολόκληρης της κοινωνίας.

Αν και φαίνεται εξαιρετικά απίθανο, ίσως να βρισκόμαστε ήδη σε μια φάση όπου τα πράγματα γίνονται όλο και πιο ακατάστατα, περίπλοκα και συγκεχυμένα. Αυτή η κατάσταση δεν είναι κάτι ασυνήθιστο, καθώς πάντα ήμασταν σε θέση να κατανοούμε τις προκλήσεις που προκύπτουν. Όταν ο ηλεκτρισμός μπήκε στη ζωή μας, ανατράπηκαν τα οικονομικά μοντέλα και άλλαξε ριζικά ο τρόπος με τον οποίο σχεδιάζαμε τις πόλεις. Οι βιομηχανίες δεν χρειάζονταν πια να βρίσκονται κοντά σε ποτάμια ή ρυάκια, κάτι που άνοιξε το δρόμο για τη δημιουργία βιομηχανικών πάρκων και απομακρυσμένων προαστίων. Αυτή η εξέλιξη συνέπεσε με την ανάπτυξη του αυτοκινήτου, των σιδηροδρομικών συστημάτων και των αεροδρομίων. Ωστόσο, υπήρχαν πολλοί κοινωνικοί φόβοι γύρω από τον ηλεκτρισμό, καθώς οι άνθρωποι ανησυχούσαν για τις αλλαγές που έφερνε στη ζωή τους.

Η πρόκληση που συνδέεται με το διαδίκτυο είναι διπλή: αφορά τόσο την υποδομή του όσο και τις πληροφορίες που διακινούνται μέσω αυτής. Για να κατανοήσουμε πλήρως αυτή την κατάσταση, είναι σημαντικό να εξετάσουμε και τους δύο αυτούς παράγοντες, καθώς και τη σημασία της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), μιας από τις πιο πρόσφατες και δυνητικά γενικής χρήσης τεχνολογίες.

Υποδομή: Για τους περισσότερους ανθρώπους, το διαδίκτυο, που σήμερα ταυτίζεται με τον Παγκόσμιο Ιστό, είναι μια δύναμη που συνδυάζει τη δύναμη με την ευθραυστότητα. Η υποδομή του, αν και εξαιρετικά ισχυρή, είναι επίσης ευάλωτη σε πολλούς κινδύνους. Ένας απλός εκσκαφέας που σκάβει έναν δρόμο μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ζημιές σε μια γραμμή οπτικών ινών, ενώ μια εχθρική κυβέρνηση μπορεί να κόψει έναν υποθαλάσσιο αγωγό διαδικτύου. Οι επιθέσεις στον κυβερνοχώρο, όπως οι επιθέσεις DDoS ή οι παραβιάσεις δεδομένων, μπορούν να προκαλέσουν υπερφόρτωση στους servers και να οδηγήσουν σε σοβαρές διακοπές υπηρεσιών. Αυτή η ευθραυστότητα της υποδομής δημιουργεί ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια των δικτύων. Οι οργανισμοί πρέπει να επενδύσουν σε μέτρα προστασίας, όπως πολύ ενισχυμένα firewall, συστήματα ανίχνευσης εισβολών και ελέγχους πρόσβασης για να διασφαλίσουν ότι οι κρίσιμες υποδομές τους παραμένουν ασφαλείς από κακόβουλες επιθέσεις

Τεχνητή Νοημοσύνη: Στο πλαίσιο της Τεχνητής Νοημοσύνης, οι προκλήσεις επεκτείνονται πέρα από την παραπληροφόρηση και το spam που συχνά κατακλύζουν το διαδίκτυο. Ένα από τα πιο ανησυχητικά ζητήματα είναι το ενεργειακό κόστος που σχετίζεται με τη λειτουργία των κέντρων δεδομένων που απαιτούνται για την υποστήριξη αυτών των τεχνολογιών. Αυτά τα κέντρα καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας και νερού, γεγονός που εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη βιωσιμότητα της βιομηχανίας τεχνητής νοημοσύνης στο μέλλον. Ο πλανήτης δεν διαθέτει επαρκείς πόρους για να καλύψει τις αυξανόμενες απαιτήσεις της βιομηχανίας αυτής .Επιπλέον, οι απαιτήσεις των κέντρων δεδομένων δεν περιορίζονται μόνο στην Τεχνητή Νοημοσύνη αλλά επηρεάζουν συνολικά την ψηφιακή οικονομία. Η ανάγκη για αποθήκευση και επεξεργασία μεγάλων όγκων δεδομένων οδηγεί σε μια συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση για υποδομές που συχνά ξεπερνούν τις δυνατότητες του πλανήτη μας.

Πληροφορίες: Η πληροφορία αποτελεί τον πυρήνα των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Στον κόσμο της παραπληροφόρησης και της αποπληροφόρησης, η ροή περιεχομένου είναι αδιάκοπη. Από τη μία πλευρά, έχουμε το κακόβουλο περιεχόμενο που παράγεται από εγκληματίες του κυβερνοχώρου, ενώ από την άλλη πλευρά, υπάρχει η αξιόλογη δημιουργία περιεχομένου από ανθρώπους που προσπαθούν να συμβάλουν θετικά στην κοινωνία.Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του περιεχομένου αποθηκεύεται στο Cloud, το οποίο είναι συνδεδεμένο με τα μεγάλα κέντρα δεδομένων. Αυτή η αποθήκευση προσφέρει ευκολία και προσβασιμότητα, αλλά ταυτόχρονα εγείρει ερωτήματα σχετικά με την ασφάλεια και την προστασία των δεδομένων μας. Ωστόσο, η σύγχρονη εποχή απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στην ασφάλεια του διαδικτύου, όπου η υποδομή και οι πληροφορίες θα πρέπει να προστατεύονται εξίσου για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα και η ασφάλεια της ψηφιακής μας κοινωνίας.

Εικονογράφηση: Artificial Vandalism / Olafaq

Από τα μέσα και τα τέλη της δεκαετίας του 1990 πιστεύαμε σε μεγάλο βαθμό ότι η άφιξη των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) θα οδηγούσε σε τεράστια αύξηση της παραγωγικότητας. Αντ’ αυτού, είμαστε εγκλωβισμένοι σε αυτό που ονομάζεται παράδοξο της παραγωγικότητας για σχεδόν τριάντα χρόνια, χωρίς να έχουμε ιδέα πώς να βγούμε από αυτό.

Η υπόθεση ήταν ότι το Παραγωγικό ΑΙ (GAI) και άλλα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης θα έλυναν αυτό το πρόβλημα. Μέχρι στιγμής, το κάνουν χειρότερο, όχι καλύτερο. Καθώς η GAI τείνει να έχει παραισθήσεις, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ελέγχονται διπλά όλα όσα δημιουργεί ένα μεγάλο γλωσσικό μοντέλο (Large Language Model). Για πολλές επιχειρήσεις αυτό σημαίνει αυξημένα νομικά έξοδα και περισσότερη δουλειά για το μάρκετινγκ, όχι λιγότερη.

Η Google έχει γίνει ο βασικός φορέας για την οργάνωση και έρευνα της παγκόσμιας πληροφορίας. Τώρα αγωνίζεται να διατηρήσει ακόμη και την ποιότητα της βασικής λειτουργίας αναζήτησης. Ένα πρόβλημα στο οποίο ρίχνει τεράστιους πόρους. Στον κόσμο της διαδικτυακής διαφήμισης, οι ιστότοποι MFAs (Made-For-Advertising), τα clickbait και οι απάτες δείχνουν ότι το 15-50% των διαφημιστικών κονδυλίων σπαταλιέται.

«Τι θα κάνουμε, λοιπόν;»

Δεν υπάρχει απλή ή εύκολη απάντηση. Πρόκειται για ένα σύνθετο, πολύπλευρο σύνολο προβλημάτων. Δυστυχώς, τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης μέχρι στιγμής χειροτερεύουν την κατάσταση, δεν τη βελτιώνουν. Με την πάροδο του χρόνου, όλοι ελπίζουμε ότι θα βελτιωθούν αρκετά. Προς το παρόν, απλώς προσθέτουν θόρυβο και σύγχυση σε μια προσπάθεια να κολλήσουν ένα τσιρότο σε μια πληγή που τρέχει πολύ αίμα. Είναι πιθανό να δούμε αυτή την κατάσταση να χειροτερεύει βραχυπρόθεσμα. Αλλά, δεν υπάρχει μια μοναδική λύση, αλλά μάλλον πολλές μικρές και μεγάλες τεχνολογικές διορθώσεις που θα πρέπει να γίνουν με την πάροδο του χρόνου. Αλλά ούτε η απλή χρήση της τεχνολογίας -για να προσπαθήσουμε να διορθώσουμε όλες αυτές τις προκλήσεις- θα λειτουργήσει.

Οι πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, κάποτε πίστεψαν ότι θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ανεπιθύμητης αλληλογραφίας και της παραπληροφόρησης, επένδυσαν σε εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ). Ωστόσο, αυτή η προσπάθεια απέτυχε παταγωδώς, αναγκάζοντας τις εταιρείες να συνεχίζουν να απασχολούν χιλιάδες ανθρώπους για την καταπολέμηση αυτών των ζητημάτων. Αυτή η πραγματικότητα μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι απαιτείται μια προσέγγιση ολόκληρης της κοινωνίας για να βρεθούν βιώσιμες λύσεις.

Η υποδομή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι θεμελιώδης για την κατανόηση του πώς διακινούνται οι πληροφορίες. Παρά τις μεγάλες επενδύσεις σε τεχνολογία, οι πλατφόρμες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις στην ανίχνευση και την απομάκρυνση παραπλανητικού περιεχομένου. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα εργαλεία ΤΝ συχνά αποτυγχάνουν να εντοπίσουν ψευδείς αφηγήσεις, επαναλαμβάνοντας ψευδείς ειδήσεις σε ποσοστό σχεδόν 40%. Αυτή η αποτυχία έχει σοβαρές συνέπειες, ειδικά ενόψει εκλογών, όπου οι ξένες επιρροές μπορούν να εκμεταλλευτούν αυτές τις αδυναμίες για να επηρεάσουν τη δημόσια γνώμη.

Για να καταστεί δυνατή η αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων, είναι απαραίτητο να εφαρμοστούν νόμοι και κανονισμοί που θα διέπουν τον ψηφιακό κόσμο. Πρότυπα όπως τα ISO και IEEE μπορούν να προσφέρουν ένα πλαίσιο για τη ρύθμιση της τεχνολογίας και των διαδικασιών που σχετίζονται με την ΤΝ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη προχωρήσει σε πράξεις προστασίας δεδομένων, όπως ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων (GDPR), που στοχεύει στην προστασία της ιδιωτικής ζωής των χρηστών.

Είναι σαφές ότι οι πλατφόρμες δεν έχουν καταφέρει μέχρι τώρα να εκπληρώσουν τις υποσχέσεις τους σχετικά με την απομάκρυνση παραπλανητικού περιεχομένου. Η ανάγκη για διαφάνεια και υπευθυνότητα είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Μόνο μέσα από μια συλλογική προσπάθεια μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που θέτει η ψηφιακή εποχή και να δημιουργήσουμε ένα πιο αξιόπιστο διαδικτυακό χώρο.

Τα καλά νέα είναι ότι έχουμε ήδη αποδείξει την ικανότητά μας να αντιμετωπίζουμε προκλήσεις και να επιτυγχάνουμε καινοτομία σε διάφορους τομείς, όπως τα αυτοκίνητα, τα πρότυπα ποιότητας κατασκευής, τα αεροπλάνα και τα συστήματα τηλεπικοινωνιών. Παρά την αντίληψη ορισμένων στην Silicon Valley ότι οι κανονισμοί και τα πρότυπα μπορεί να εμποδίζουν την καινοτομία, η ιστορία έχει δείξει ότι αυτή η πεποίθηση είναι λανθασμένη. Η ιστορία της τεχνολογίας είναι γεμάτη παραδείγματα όπου η ρύθμιση και η τυποποίηση έχουν συμβάλει στην πρόοδο. Όταν οι αυτοκινητοβιομηχανίες υιοθέτησαν αυστηρά πρότυπα ποιότητας, αυτό όχι μόνο αύξησε την ασφάλεια των οχημάτων αλλά και ενίσχυσε την εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Παρομοίως, η ανάπτυξη των αεροπορικών μεταφορών υπήρξε δυνατή χάρη σε αυστηρούς κανονισμούς που διασφαλίζουν την ασφάλεια των πτήσεων. Αυτά τα παραδείγματα αποδεικνύουν ότι η κανονιστική παρέμβαση μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για την καινοτομία, αντί να τη περιορίζει.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) έχει τη δυνατότητα να μας βοηθήσει, προσφέροντας εργαλεία που μπορούν να βελτιώσουν τη διαδικασία λήψης αποφάσεων και την παραγωγικότητα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι η ΤΝ από μόνη της δεν μπορεί να επιλύσει τις πολυάριθμες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Αντίθετα, το διαδίκτυο θα συνεχίσει να εξελίσσεται και πιθανότατα θα καταστεί ακόμα πιο χρήσιμο και πολύτιμο για την κοινωνία. Απλώς, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα με την ΤΝ και τις ψηφιακές πλατφόρμες απαιτούν μια συλλογική προσέγγιση που θα περιλαμβάνει τη συμμετοχή όλων των κοινωνικών φορέων.

Η επίλυση των ζητημάτων που σχετίζονται με την τεχνολογία απαιτεί τη συνεργασία κυβερνήσεων, επιχειρήσεων και πολιτών. Η εφαρμογή κανονισμών που θα διασφαλίζουν τη διαφάνεια στη χρήση δεδομένων και την προστασία της ιδιωτικής ζωής είναι κρίσιμη για τη δημιουργία ενός βιώσιμου ψηφιακού οικοσυστήματος. Οι νόμοι που εφαρμόζονται στην ΕΕ, όπως ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων, καθώς και οι αυστηροί κανονισμοί στην Καλιφόρνια, αποτελούν παραδείγματα της προόδου που έχει γίνει προς αυτήν την κατεύθυνση. Η ανάγκη για διαρκή διάλογο σχετικά με τη χρήση της ΤΝ και τις επιπτώσεις της στην κοινωνία είναι επιτακτική. Μόνο μέσα από μια συλλογική προσπάθεια μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι οι τεχνολογίες αυτές θα χρησιμοποιηθούν προς όφελος όλων και όχι μόνο προς όφελος λίγων μεγάλων εταιρειών. Η εμπειρία του παρελθόντος μας διδάσκει ότι η ρύθμιση δεν είναι εμπόδιο στην καινοτομία, αλλά μάλλον ένα απαραίτητο εργαλείο για τη διασφάλιση ενός υγιούς, ανταγωνιστικού περιβάλλοντος που προάγει τη βιώσιμη ανάπτυξη. Όχι, το διαδίκτυο δεν θα γίνει άχρηστο, στην πραγματικότητα, πιθανότατα θα καταλήξει να γίνει πολύ πιο χρήσιμο και πολύτιμο. Απλά, η ιστορία μπορεί να μην επαναλαμβάνεται με τους ίδιους τρόπους, αλλά συχνά κάνει ομοιοκαταληξία.

 

☞︎ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, X/Twitter και Instagram.