Το TikTok είναι μια αχανής πλατφόρμα, γεμάτη με κάθε είδους περιεχόμενο: από στιλιστικές προτάσεις και συνταγές μαγειρικής μέχρι tips ευεξίας. Ανάμεσα σε αυτή την πλούσια λίστα, έχουν βρει και τη δική τους θέση οι γνωστές «μανούλες» του TikTok. Για όσους δεν γνωρίζουν, πρόκειται για λογαριασμούς μαμάδων-influencers που μοιράζονται δημόσια στιγμιότυπα από την καθημερινότητά τους με τα παιδιά τους.
Με την πρώτη ματιά, όλα δείχνουν αθώα και χαριτωμένα. Τι είναι, άλλωστε; Ένα βίντεο από μια βόλτα στο πάρκο ή ένα κλιπ με μια χαριτωμένη ατάκα του παιδιού. Ναι, έτσι σκεφτόμουν κι εγώ, κάθε φορά που πετύχαινα τέτοια βίντεο στο FYP μου. Όμως, στην πραγματικότητα, τα πράγματα είναι πολύ πιο σοβαρά. Και κάπου εκεί γεννήθηκε μέσα μου ένα καίριο ερώτημα: «Από πότε τα παιδιά είναι υποχρεωμένα να γίνονται influencers;»
Σήμερα, το influencing μοιάζει σχεδόν με γονίδιο που καταγράφεται στο DNA και ενεργοποιείται από τη γέννησή μας. Γονείς που διψούν για λίγη δόξα, ανοίγουν την κάμερα και καταγράφουν κάθε λεπτό της ζωής του παιδιού τους. Το πιο ανησυχητικό; Αυτή η μη συναινετική έκθεση ξεκινά πολλές φορές ήδη από το στάδιο της εγκυμοσύνης. Μια φωτογραφία με το θετικό τεστ, ένα βίντεο από το gender reveal party, τα πρώτα βήματα του μωρού, όλα γίνονται υλικό για likes και προβολές.
Με λίγα λόγια, αυτά τα παιδιά γεννιούνται για να γίνουν διάσημα. Αλλά για μισό λεπτό, τι είδους διασημότητα είναι αυτή; Δεν έγιναν γνωστά για το ταλέντο τους στη μουσική ή στον αθλητισμό, αλλά εξαιτίας της ματαιοδοξίας των γονιών τους.
Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνα του Pew Research Center από το 2020, το 76% των γονέων δημοσιεύει συνεχώς πληροφορίες για τα παιδιά του στα social media. Το φαινόμενο αυτό, αντί να μειώνεται, εντείνεται. Οι ειδικοί μάλιστα έχουν δώσει και όνομα “sharenting” περιγράφοντας την ανάγκη των γονιών να μοιράζονται υπερβολικές λεπτομέρειες για τη ζωή των παιδιών τους, από το τι έφαγαν στο σχολείο μέχρι ιατρικά τους δεδομένα.
Μπορεί εγώ να είμαι η περίεργη, αλλά έχω την εντύπωση ότι εκείνοι που έχουν χρέος να τα προστατεύουν, τα ρίχνουν μέσα στο στόμα του λύκου για μερικούς καλούς χορηγούς. Γιατί, όπως φαίνεται, το 2025 αν δεν έχεις κάποιον χορηγό, δεν αξίζει ούτε να αναπνέεις.
Τι γίνεται με το ψηφιακό αποτύπωμα;
Αν ένα πράγμα θυμάμαι από τα μαθήματα πληροφορικής στη σχολή, είναι οι αυστηρές προειδοποιήσεις των καθηγητών μας για το ψηφιακό αποτύπωμα. Μας έλεγαν πως πρέπει να προσέχουμε σε όλη μας τη ζωή το περιεχόμενο που κοινοποιούμε, γιατί ακόμη κι αν διαγραφεί, πάντα θα υπάρχει κάπου εκεί έξω.
Και εδώ βασίζεται ένας από τους βασικούς λόγους που θεωρώ αυτή την κατάσταση αρρωστημένη. Υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ του περιεχομένου που επιλέγουμε να ανεβάσουμε εμείς οι ίδιοι στα προφίλ μας σε σχέση με εκείνο που ανεβάζουν άλλοι για εμάς, χωρίς να έχουμε τη δυνατότητα να δώσουμε τη συγκατάθεσή μας. Χωρίς καμία αμφιβολία, η υπερέκθεση στα media μπορεί να επηρεάσει καθοριστικά τη ζωή ενός παιδιού. Αυτό που σήμερα φαίνεται χαριτωμένο, αύριο ίσως το στιγματίσει στην εφηβεία ή την ενήλικη ζωή του. Μάλλον το γεγονός ότι πλέον δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε με ευκολία τα δημόσιο από το ιδιωτικό πρέπει να ξεκινήσει να μας προβληματίζει.
Και με τον ελέφαντα στο δωμάτιο, τι γίνεται; Όσο και αν θέλουμε να βλέπουμε τα πάντα γύρω μας μέσα από φακούς με ροζ φίλτρο, πρέπει να καταλάβουμε ότι υπάρχει και η σκοτεινή όψη. Είναι δυνατόν, εν έτη 2025, όπου η παιδεραστία ζει και βασιλεύει με τις ευλογίες και των 5 εξουσιών, και όπου τεχνολογίες όπως το deepfake έχει γίνει το δεξί χέρι κάθε διεστραμμένου, να συνεχίζουμε να προμοτάρουμε τέτοιου είδους περιεχόμενο; Γιατί μερίδιο ευθύνης στην όλη κατάσταση έχουμε ακόμα και εμείς που -έστω και αθώα- συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε αυτούς τους λογαριασμούς. Δεν θέλω να σας σοκάρω, αλλά δεν θέλετε να ξέρετε πόσες αποθηκεύσεις έχει ένα βίντεο με ένα κοριτσάκι που κάνει βουτιές στη θάλασσα.
Δυστυχώς, το αποτύπωμα που πρόκειται να αφήσει αυτή η συνθήκη στα ίδια τα παιδιά θα φανεί πολύ αργότερα. Αυτή τη στιγμή, βρισκόμαστε στο απόγειο των social media, όπου πολλοί γονείς βλέπουν στο πρόσωπο των παιδιών τους την κότα με τα χρυσά αυγά, και αυτό μόνο θετική κατάληξη δεν μπορεί να έχει για τον τρυφερό τους ψυχισμό. Το πιθανότερο είναι πως τα παιδιά αυτά θα δυσκολευτούν να διαχειριστούν την υπερέκθεση, καταλήγοντας είτε σε εγωκεντρικές συμπεριφορές είτε στην ανάγκη για συνεχή επιβεβαίωση σε κάθε τους βήμα.
Και για όσους θεωρούν ότι ένα απλό blur ή ένα γιγαντιαίο emoji στη θέση του προσώπου μπορεί να θεωρηθεί ως τείχος προστασίας, ας το σκεφτούν λίγο καλύτερα. Μπορεί το πρόσωπο να μη φαίνεται, αλλά όλα τα υπόλοιπα προσωπικά στοιχεία είναι σε κοινή θέα. Το σχολείο που πηγαίνουν και η περιοχή στην οποία μένουν είναι εκεί και περιμένουν κάθε διεστραμμένο να καταστρώσει την επόμενή του κίνηση.
Γι’ αυτό καλό θα ήταν οι γονείς να προσέχουν πολύ καλά τι επιλέγουν να δημοσιεύουν για τη ζωή των παιδιών τους. Όσοι επιλέγουν να δημοσιεύουν τέτοιου είδους φωτογραφίες και βίντεο, καλύτερα να το κάνουν όταν διατηρούν έναν κλειστό λογαριασμό με περιορισμένους ακολούθους από το κοντινό περιβάλλον. Αλλά επειδή πολλά ακούνε τα αυτιά μας κάθε μέρα, για εμένα το καλύτερο είναι τα παιδιά να ζούνε φυσιολογικά τη ζωούλα τους μακριά από κάμερες που καταγράφουν κάθε τους στιγμή, λες και είναι παίκτες του Big Brother.
➪Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Inst
Το TikTok είναι μια αχανής πλατφόρμα, γεμάτη με κάθε είδους περιεχόμενο: από στιλιστικές προτάσεις και συνταγές μαγειρικής μέχρι tips ευεξίας. Ανάμεσα σε αυτή την πλούσια λίστα, έχουν βρει και τη δική τους θέση οι γνωστές «μανούλες» του TikTok. Για όσους δεν γνωρίζουν, πρόκειται για λογαριασμούς μαμάδων-influencers που μοιράζονται δημόσια στιγμιότυπα από την καθημερινότητά τους με τα παιδιά τους.
Με την πρώτη ματιά, όλα δείχνουν αθώα και χαριτωμένα. Τι είναι, άλλωστε; Ένα βίντεο από μια βόλτα στο πάρκο ή ένα κλιπ με μια χαριτωμένη ατάκα του παιδιού. Ναι, έτσι σκεφτόμουν κι εγώ, κάθε φορά που πετύχαινα τέτοια βίντεο στο FYP μου. Όμως, στην πραγματικότητα, τα πράγματα είναι πολύ πιο σοβαρά. Και κάπου εκεί γεννήθηκε μέσα μου ένα καίριο ερώτημα: «Από πότε τα παιδιά είναι υποχρεωμένα να γίνονται influencers;»
Σήμερα, το influencing μοιάζει σχεδόν με γονίδιο που καταγράφεται στο DNA και ενεργοποιείται από τη γέννησή μας. Γονείς που διψούν για λίγη δόξα, ανοίγουν την κάμερα και καταγράφουν κάθε λεπτό της ζωής του παιδιού τους. Το πιο ανησυχητικό; Αυτή η μη συναινετική έκθεση ξεκινά πολλές φορές ήδη από το στάδιο της εγκυμοσύνης. Μια φωτογραφία με το θετικό τεστ, ένα βίντεο από το gender reveal party, τα πρώτα βήματα του μωρού, όλα γίνονται υλικό για likes και προβολές.
Με λίγα λόγια, αυτά τα παιδιά γεννιούνται για να γίνουν διάσημα. Αλλά για μισό λεπτό, τι είδους διασημότητα είναι αυτή; Δεν έγιναν γνωστά για το ταλέντο τους στη μουσική ή στον αθλητισμό, αλλά εξαιτίας της ματαιοδοξίας των γονιών τους.
Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνα του Pew Research Center από το 2020, το 76% των γονέων δημοσιεύει συνεχώς πληροφορίες για τα παιδιά του στα social media. Το φαινόμενο αυτό, αντί να μειώνεται, εντείνεται. Οι ειδικοί μάλιστα έχουν δώσει και όνομα “sharenting” περιγράφοντας την ανάγκη των γονιών να μοιράζονται υπερβολικές λεπτομέρειες για τη ζωή των παιδιών τους, από το τι έφαγαν στο σχολείο μέχρι ιατρικά τους δεδομένα.
Μπορεί εγώ να είμαι η περίεργη, αλλά έχω την εντύπωση ότι εκείνοι που έχουν χρέος να τα προστατεύουν, τα ρίχνουν μέσα στο στόμα του λύκου για μερικούς καλούς χορηγούς. Γιατί, όπως φαίνεται, το 2025 αν δεν έχεις κάποιον χορηγό, δεν αξίζει ούτε να αναπνέεις.
Τι γίνεται με το ψηφιακό αποτύπωμα;
Αν ένα πράγμα θυμάμαι από τα μαθήματα πληροφορικής στη σχολή, είναι οι αυστηρές προειδοποιήσεις των καθηγητών μας για το ψηφιακό αποτύπωμα. Μας έλεγαν πως πρέπει να προσέχουμε σε όλη μας τη ζωή το περιεχόμενο που κοινοποιούμε, γιατί ακόμη κι αν διαγραφεί, πάντα θα υπάρχει κάπου εκεί έξω.
Και εδώ βασίζεται ένας από τους βασικούς λόγους που θεωρώ αυτή την κατάσταση αρρωστημένη. Υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ του περιεχομένου που επιλέγουμε να ανεβάσουμε εμείς οι ίδιοι στα προφίλ μας σε σχέση με εκείνο που ανεβάζουν άλλοι για εμάς, χωρίς να έχουμε τη δυνατότητα να δώσουμε τη συγκατάθεσή μας. Χωρίς καμία αμφιβολία, η υπερέκθεση στα media μπορεί να επηρεάσει καθοριστικά τη ζωή ενός παιδιού. Αυτό που σήμερα φαίνεται χαριτωμένο, αύριο ίσως το στιγματίσει στην εφηβεία ή την ενήλικη ζωή του. Μάλλον το γεγονός ότι πλέον δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε με ευκολία τα δημόσιο από το ιδιωτικό πρέπει να ξεκινήσει να μας προβληματίζει.
Και με τον ελέφαντα στο δωμάτιο, τι γίνεται; Όσο και αν θέλουμε να βλέπουμε τα πάντα γύρω μας μέσα από φακούς με ροζ φίλτρο, πρέπει να καταλάβουμε ότι υπάρχει και η σκοτεινή όψη. Είναι δυνατόν, εν έτη 2025, όπου η παιδεραστία ζει και βασιλεύει με τις ευλογίες και των 5 εξουσιών, και όπου τεχνολογίες όπως το deepfake έχει γίνει το δεξί χέρι κάθε διεστραμμένου, να συνεχίζουμε να προμοτάρουμε τέτοιου είδους περιεχόμενο; Γιατί μερίδιο ευθύνης στην όλη κατάσταση έχουμε ακόμα και εμείς που -έστω και αθώα- συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε αυτούς τους λογαριασμούς. Δεν θέλω να σας σοκάρω, αλλά δεν θέλετε να ξέρετε πόσες αποθηκεύσεις έχει ένα βίντεο με ένα κοριτσάκι που κάνει βουτιές στη θάλασσα.
Δυστυχώς, το αποτύπωμα που πρόκειται να αφήσει αυτή η συνθήκη στα ίδια τα παιδιά θα φανεί πολύ αργότερα. Αυτή τη στιγμή, βρισκόμαστε στο απόγειο των social media, όπου πολλοί γονείς βλέπουν στο πρόσωπο των παιδιών τους την κότα με τα χρυσά αυγά, και αυτό μόνο θετική κατάληξη δεν μπορεί να έχει για τον τρυφερό τους ψυχισμό. Το πιθανότερο είναι πως τα παιδιά αυτά θα δυσκολευτούν να διαχειριστούν την υπερέκθεση, καταλήγοντας είτε σε εγωκεντρικές συμπεριφορές είτε στην ανάγκη για συνεχή επιβεβαίωση σε κάθε τους βήμα.
Και για όσους θεωρούν ότι ένα απλό blur ή ένα γιγαντιαίο emoji στη θέση του προσώπου μπορεί να θεωρηθεί ως τείχος προστασίας, ας το σκεφτούν λίγο καλύτερα. Μπορεί το πρόσωπο να μη φαίνεται, αλλά όλα τα υπόλοιπα προσωπικά στοιχεία είναι σε κοινή θέα. Το σχολείο που πηγαίνουν και η περιοχή στην οποία μένουν είναι εκεί και περιμένουν κάθε διεστραμμένο να καταστρώσει την επόμενή του κίνηση.
Γι’ αυτό καλό θα ήταν οι γονείς να προσέχουν πολύ καλά τι επιλέγουν να δημοσιεύουν για τη ζωή των παιδιών τους. Όσοι επιλέγουν να δημοσιεύουν τέτοιου είδους φωτογραφίες και βίντεο, καλύτερα να το κάνουν όταν διατηρούν έναν κλειστό λογαριασμό με περιορισμένους ακολούθους από το κοντινό περιβάλλον. Αλλά επειδή πολλά ακούνε τα αυτιά μας κάθε μέρα, για εμένα το καλύτερο είναι τα παιδιά να ζούνε φυσιολογικά τη ζωούλα τους μακριά από κάμερες που καταγράφουν κάθε τους στιγμή, λες και είναι παίκτες του Big Brother.
➪Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Inst
