Οι έφηβοι που παρουσιάζουν σημάδια εθισμού στα social media, τα κινητά τηλέφωνα ή τα βιντεοπαιχνίδια διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για αυτοκτονική συμπεριφορά και συναισθηματικά προβλήματα. Παρατήρηση 4.000 εφήβων για τέσσερα χρόνια έδειξαν ότι σχεδόν ένας στους τρεις ανέφερε αυξανόμενη εθιστική χρήση των social media ή των κινητών τηλεφώνων. Όσοι ακολουθούσαν μια τέτοια αυξανόμενη “εθιστική πορεία” είχαν περίπου διπλάσιο κίνδυνο για αυτοκτονική συμπεριφορά στο τέλος. 

Η χρήση οθονών προκαλεί προβλήματα ψυχικής υγείας, ωστόσο αναδεικνύουν την καταναγκαστική χρήση —που φαίνεται να είναι πολύ συχνή— ως σημαντικό παράγοντα κινδύνου, στον οποίο οι γονείς και οι υπηρεσίες υγείας θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί. 

Η Δρ Yunyu Xiao, επίκουρη καθηγήτρια επιστημών πληθυσμιακής υγείας στο Weill Cornell Medicine και κύρια συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε: «Για τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς, η συζήτηση γύρω από τα κινητά και τα social media εστιάζει στο πώς να περιορίσουν ή να απαγορεύσουν τη χρήση. Όμως τα ευρήματά μας δείχνουν ότι υπάρχουν πολύ πιο περίπλοκοι παράγοντες που εμπλέκονται. Η δοκιμή παρεμβάσεων που εφαρμόζονται σε άλλες μορφές εθισμού μπορεί να είναι μια προσέγγιση για την αντιμετώπιση αυτού του είδους της εθιστικής χρήσης». 

Τα ευρήματα έρχονται στο φως εν μέσω της επιδείνωσης των προβλημάτων ψυχικής υγείας των νέων και ενώ οι κυβερνήσεις προσπαθούν να επιβάλουν προστατευτικά μέτρα γύρω από τη χρήση smartphones και social media. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι επιστήμονες έχουν να αντιμετωπίσουν τη σχεδόν αδύνατη πρόκληση να εντοπίσουν σαφή αποδεικτικά στοιχεία για το πως η γρήγορα εξελισσόμενη και ιδιαίτερα εξατομικευμένη χρήση οθονών σχετίζεται με την ψυχική υγεία των νέων. 

Βλέποντας το προφίλ 4.300 εφήβων, ηλικίας 9-10 ετών αντί να μετρήσουν απλώς τον χρόνο μπροστά στην οθόνη, οι επιστήμονες αξιολόγησαν αν υπήρχε “εθιστική χρήση”, όπως το αν η τεχνολογία επηρέαζε σχολικές δραστηριότητες ή άσκηση, ή αν τα παιδιά ένιωθαν επιθυμία ή δυσφορία όταν δεν είχαν πρόσβαση σε οθόνες. Η μηχανική μάθηση χρησιμοποιήθηκε για να ομαδοποιήσει τους συμμετέχοντες βάσει της πορείας χρήσης τους. 

Όσον αφορά τα κινητά τηλέφωνα, περίπου το 50% των παιδιών ανέφερε υψηλή εθιστική χρήση από την αρχή, η οποία παρέμεινε υψηλή κατά την εφηβεία, ενώ ένα 25% εμφάνισε σταδιακά αυξανόμενη εθιστική χρήση με την πάροδο του χρόνου. 

Για τα social media, το 41% είχε υψηλή ή αυξανόμενη εθιστική χρήση. Και στις δύο περιπτώσεις (social media και κινητά), αυτές οι ομάδες είχαν 2 έως 3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης αυτοκτονικών σκέψεων ή συμπεριφορών σε σύγκριση με όσους είχαν χαμηλά επίπεδα εθιστικής χρήσης. 

Πάνω από το 40% των παιδιών παρουσίασε υψηλή εθιστική χρήση στα βιντεοπαιχνίδια. Αυτοί οι έφηβοι ήταν σημαντικά πιο πιθανό να αναφέρουν αυτοκτονικές σκέψεις ή συμπεριφορές, καθώς και συμπτώματα άγχους, κατάθλιψης, επιθετικότητας ή παραβατικής συμπεριφοράς. 

Αντίθετα, ο συνολικός χρόνος που αφιερώνεται στα social media, τα κινητά τηλέφωνα και τα βιντεοπαιχνίδια δεν συσχετίστηκε με μελλοντικές αυτοκτονικές συμπεριφορές ή προβλήματα ψυχικής υγείας. Αυτό που είχε σημασία ήταν αν η χρήση εμφάνιζε σημάδια καταναγκασμού, δυσφορίας ή απώλειας ελέγχου. 

Η Xiao δήλωσε: «Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν εθιστικά συναισθήματα, όπως ο σχεδιασμός των social media ή των βιντεοπαιχνιδιών. Μερικά παιδιά μπορεί να βιώνουν και εκφοβισμό ή δυσμενείς εμπειρίες στην παιδική ηλικία και βρίσκουν πιο άνετη τη χρήση των τηλεφώνων, αλλά μετά δεν μπορούν να σταματήσουν να τα χρησιμοποιούν». 

Τα ευρήματα, που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό JAMA, εγείρουν περαιτέρω ερωτήματα για το πώς πρέπει οι γονείς να διαχειρίζονται τη χρήση οθονών από τα παιδιά. «Δεν ξέρουμε αν απλά η αφαίρεση της πρόσβασης θα βοηθήσει, εκτός αν είναι αφαίρεση πρόσβασης 24/7, γιατί ξέρουμε από μελέτες για τη διαχείριση του εθισμού ότι η μερική πρόσβαση μπορεί γρήγορα να ενισχύσει τον εθισμό», τόνισε η Xiao. 

Η καθηγήτρια Amy Orben που ηγείται της Ομάδας Ψυχικής Υγείας και Ψηφιακής Τεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, σημείωσε πως η μελέτη δεν αποδεικνύει ότι η χρήση τεχνολογίας προκαλεί προβλήματα ψυχικής υγείας. Μια εναλλακτική εξήγηση θα ήταν ότι ο κακός αυτοέλεγχος μπορεί να είναι η βασική αιτία για την προβληματική χρήση οθονών και τα ψυχικά προβλήματα. 

«Αναδεικνύει σημαντικά το γιατί και πως οι νέοι χρησιμοποιούν την τεχνολογία και πως νιώθουν ότι αυτή επηρεάζει τη ζωή τους, κάτι που μπορεί να έχει μεγαλύτερη σημασία για την ψυχική τους υγεία από τον απλό χρόνο που περνούν online. Δεδομένου ότι αυτοί που αναφέρουν τέτοια ζητήματα δεν είναι μικρό ποσοστό του πληθυσμού, η υποστήριξή τους πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη». 

*Με στοιχεία από τον Guardian.

 

 Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.