Ο υπολογιστής σου σε κοιτάζει σιωπηλός. Η οθόνη του γεμίζει ξαφνικά με ένα μήνυμα: “Το σύστημά σας αντιμετωπίζει προβλήματα. Κάντε κλικ εδώ για επιδιόρθωση”. Σαν μια ψευδής παρηγοριά, σε προσκαλεί να πατήσεις και παράλληλα να εμπιστευτείς. Κι εσύ, άθελά σου, γίνεσαι πρωταγωνιστής σ’ ένα θρίλερ που παίζεται στο παρασκήνιο της τεχνολογίας.
Οι λεγόμενες ClickFix επιθέσεις είναι το νέο «κόλπο» των κυβερνοεγκληματιών. Δεν σε απειλούν με κραυγαλέα pop-ups τύπου “ο υπολογιστής σας έχει 99 ιούς”. Δεν μπαίνουν με θόρυβο, αντιθέτως εισέρχονται ήσυχα. Σε πείθουν ότι κάνεις κάτι σωστό. Ότι διορθώνεις, ότι τελικά προστατεύεσαι. Μόνο που δεν προστατεύεσαι, αλλά ανοίγεις διάπλατα την πόρτα.
Σύμφωνα με πρόσφατο ρεπορτάζ του Forbes και του ειδικού σε θέματα κυβερνοασφάλειας Zak Doffman, οι επιθέσεις αυτού του τύπου έχουν αυξηθεί κατά 500% τους τελευταίους μήνες κι αν κάτι τέτοιο δεν αρκεί για να σου προκαλέσει ανησυχία, σκέψου το εξής: ο επόμενος στόχος μπορεί να είσαι εσύ. Όχι γιατί είσαι διάσημος, όχι γιατί είσαι πλούσιος, αλλά γιατί έχεις δεδομένα. Κωδικούς. Πρόσβαση. Τα πάντα.
Οι ClickFix επιθέσεις είναι μια μορφή “κοινωνικής μηχανικής”. Ο επιτιθέμενος δεν μπαίνει στο σύστημά σου σπάζοντας κώδικες, σε πείθει να τον αφήσεις να μπει. Σου στέλνει ένα email, σε κάνει να επισκεφθείς έναν “έξυπνα” σχεδιασμένο ιστότοπο, ή ενσωματώνει τον μηχανισμό σε κάποιο ad. Το μήνυμα φαίνεται νορμάλ: σου προτείνει να κατεβάσεις ένα εργαλείο που θα επιδιορθώσει τον υπολογιστή σου, να “διορθώσεις” κάποια ρύθμιση ασφαλείας, να “ενεργοποιήσεις” ένα δήθεν antivirus.
Εσύ πατάς, αποδέχεσαι και τότε, έχει ήδη αρχίσει η λήψη malware στο σύστημά σου. Χωρίς φωνές, χωρίς προειδοποιήσεις, χωρίς καν να το καταλάβεις.
Μόλις εγκατασταθεί, το κακόβουλο λογισμικό μπορεί να κάνει σχεδόν τα πάντα: να καταγράψει πληκτρολογήσεις, να υποκλέψει προσωπικά δεδομένα, να αποκτήσει πρόσβαση στους τραπεζικούς σου λογαριασμούς ή ακόμη και να κρυπτογραφήσει όλα σου τα αρχεία ζητώντας λύτρα μέσω εκβιασμού (γνωστό και ως ransomware).
Οι επιθέσεις αυτού του είδους δεν στοχεύουν μόνο μεγάλες επιχειρήσεις. Στοχεύουν εσένα, τον απλό χρήστη, που διαβάζει email στο laptop, αγοράζει online, εργάζεται από το σπίτι, πληρώνει λογαριασμούς μέσω ebanking.
Σύμφωνα με στοιχεία εταιρειών κυβερνοασφάλειας, πολλές από αυτές τις επιθέσεις δεν εντοπίζονται καν από τα παραδοσιακά antivirus ακριβώς επειδή βασίζονται στην ανθρώπινη συμπεριφορά και όχι στον τεχνικό κώδικα. Όπως λέει και ο Doffman, “αν το σύστημα σε πείσει να πατήσεις μόνος σου το λάθος κουμπί, τότε όλα τα firewalls του κόσμου δεν έχουν σημασία”.
Δεν υπάρχει δυστυχώς μαγικό αντίδοτο για την προστασία μας. Υπάρχει όμως γνώση, επίγνωση και επαγρύπνηση. Κριτική σκέψη, ενημέρωση. Ορίστε μερικά βασικά:
• Μην εμπιστεύεσαι “τεχνικά” μηνύματα που εμφανίζονται ξαφνικά, ειδικά αν σε προτρέπουν να κάνεις άμεση ενέργεια.
• Απέφυγε να κατεβάζεις προγράμματα ή εργαλεία από αγνώστους ιστότοπους, ακόμη κι αν μοιάζουν “επίσημοι”.
• Χρησιμοποίησε λογισμικό ασφάλειας από αναγνωρισμένους παρόχους και φρόντιζε να είναι πάντα ενημερωμένο.
• Αγνόησε email που περιέχουν συνδέσμους προς “επιδιορθώσεις” ή “επιβεβαιώσεις λογαριασμού”, ιδίως αν φαίνονται ύποπτα.
• Ενεργοποίησε τον έλεγχο ταυτότητας δύο παραγόντων (2FA) όπου είναι διαθέσιμος, ειδικά σε τραπεζικούς και email λογαριασμούς.
Σήμερα, το σπίτι σου δεν είναι μόνο οι τέσσερις τοίχοι. Είναι και ο υπολογιστής σου. Το κινητό σου. Ο cloud αποθηκευτικός σου χώρος. Οι συνομιλίες σου, οι φωτογραφίες σου, τα έγγραφά σου. Αν τα προστατεύεις λιγότερο από ό,τι την πόρτα σου, τότε έχεις ήδη αφήσει τα παράθυρα ανοιχτά. Μην πατάς οτιδήποτε σου ζητά να «επιδιορθώσεις» κάτι χωρίς να ξέρεις τι είναι. Μην κάνεις κλικ επειδή το κουμπί είναι πράσινο. Το μόνο που θα “διορθώσεις” ίσως είναι η πρόσβαση των χάκερ στη ζωή σου.
Αν κάτι πρέπει να θυμάσαι, είναι αυτό: Η ασφάλεια δεν είναι πια πολυτέλεια. Είναι αυτονόητο. Κι αν δεις μήνυμα που λέει “click to fix?” Κάνε το αντίθετο. Click to think.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
Ο υπολογιστής σου σε κοιτάζει σιωπηλός. Η οθόνη του γεμίζει ξαφνικά με ένα μήνυμα: “Το σύστημά σας αντιμετωπίζει προβλήματα. Κάντε κλικ εδώ για επιδιόρθωση”. Σαν μια ψευδής παρηγοριά, σε προσκαλεί να πατήσεις και παράλληλα να εμπιστευτείς. Κι εσύ, άθελά σου, γίνεσαι πρωταγωνιστής σ’ ένα θρίλερ που παίζεται στο παρασκήνιο της τεχνολογίας.
Οι λεγόμενες ClickFix επιθέσεις είναι το νέο «κόλπο» των κυβερνοεγκληματιών. Δεν σε απειλούν με κραυγαλέα pop-ups τύπου “ο υπολογιστής σας έχει 99 ιούς”. Δεν μπαίνουν με θόρυβο, αντιθέτως εισέρχονται ήσυχα. Σε πείθουν ότι κάνεις κάτι σωστό. Ότι διορθώνεις, ότι τελικά προστατεύεσαι. Μόνο που δεν προστατεύεσαι, αλλά ανοίγεις διάπλατα την πόρτα.
Σύμφωνα με πρόσφατο ρεπορτάζ του Forbes και του ειδικού σε θέματα κυβερνοασφάλειας Zak Doffman, οι επιθέσεις αυτού του τύπου έχουν αυξηθεί κατά 500% τους τελευταίους μήνες κι αν κάτι τέτοιο δεν αρκεί για να σου προκαλέσει ανησυχία, σκέψου το εξής: ο επόμενος στόχος μπορεί να είσαι εσύ. Όχι γιατί είσαι διάσημος, όχι γιατί είσαι πλούσιος, αλλά γιατί έχεις δεδομένα. Κωδικούς. Πρόσβαση. Τα πάντα.
Οι ClickFix επιθέσεις είναι μια μορφή “κοινωνικής μηχανικής”. Ο επιτιθέμενος δεν μπαίνει στο σύστημά σου σπάζοντας κώδικες, σε πείθει να τον αφήσεις να μπει. Σου στέλνει ένα email, σε κάνει να επισκεφθείς έναν “έξυπνα” σχεδιασμένο ιστότοπο, ή ενσωματώνει τον μηχανισμό σε κάποιο ad. Το μήνυμα φαίνεται νορμάλ: σου προτείνει να κατεβάσεις ένα εργαλείο που θα επιδιορθώσει τον υπολογιστή σου, να “διορθώσεις” κάποια ρύθμιση ασφαλείας, να “ενεργοποιήσεις” ένα δήθεν antivirus.
Εσύ πατάς, αποδέχεσαι και τότε, έχει ήδη αρχίσει η λήψη malware στο σύστημά σου. Χωρίς φωνές, χωρίς προειδοποιήσεις, χωρίς καν να το καταλάβεις.
Μόλις εγκατασταθεί, το κακόβουλο λογισμικό μπορεί να κάνει σχεδόν τα πάντα: να καταγράψει πληκτρολογήσεις, να υποκλέψει προσωπικά δεδομένα, να αποκτήσει πρόσβαση στους τραπεζικούς σου λογαριασμούς ή ακόμη και να κρυπτογραφήσει όλα σου τα αρχεία ζητώντας λύτρα μέσω εκβιασμού (γνωστό και ως ransomware).
Οι επιθέσεις αυτού του είδους δεν στοχεύουν μόνο μεγάλες επιχειρήσεις. Στοχεύουν εσένα, τον απλό χρήστη, που διαβάζει email στο laptop, αγοράζει online, εργάζεται από το σπίτι, πληρώνει λογαριασμούς μέσω ebanking.
Σύμφωνα με στοιχεία εταιρειών κυβερνοασφάλειας, πολλές από αυτές τις επιθέσεις δεν εντοπίζονται καν από τα παραδοσιακά antivirus ακριβώς επειδή βασίζονται στην ανθρώπινη συμπεριφορά και όχι στον τεχνικό κώδικα. Όπως λέει και ο Doffman, “αν το σύστημα σε πείσει να πατήσεις μόνος σου το λάθος κουμπί, τότε όλα τα firewalls του κόσμου δεν έχουν σημασία”.
Δεν υπάρχει δυστυχώς μαγικό αντίδοτο για την προστασία μας. Υπάρχει όμως γνώση, επίγνωση και επαγρύπνηση. Κριτική σκέψη, ενημέρωση. Ορίστε μερικά βασικά:
• Μην εμπιστεύεσαι “τεχνικά” μηνύματα που εμφανίζονται ξαφνικά, ειδικά αν σε προτρέπουν να κάνεις άμεση ενέργεια.
• Απέφυγε να κατεβάζεις προγράμματα ή εργαλεία από αγνώστους ιστότοπους, ακόμη κι αν μοιάζουν “επίσημοι”.
• Χρησιμοποίησε λογισμικό ασφάλειας από αναγνωρισμένους παρόχους και φρόντιζε να είναι πάντα ενημερωμένο.
• Αγνόησε email που περιέχουν συνδέσμους προς “επιδιορθώσεις” ή “επιβεβαιώσεις λογαριασμού”, ιδίως αν φαίνονται ύποπτα.
• Ενεργοποίησε τον έλεγχο ταυτότητας δύο παραγόντων (2FA) όπου είναι διαθέσιμος, ειδικά σε τραπεζικούς και email λογαριασμούς.
Σήμερα, το σπίτι σου δεν είναι μόνο οι τέσσερις τοίχοι. Είναι και ο υπολογιστής σου. Το κινητό σου. Ο cloud αποθηκευτικός σου χώρος. Οι συνομιλίες σου, οι φωτογραφίες σου, τα έγγραφά σου. Αν τα προστατεύεις λιγότερο από ό,τι την πόρτα σου, τότε έχεις ήδη αφήσει τα παράθυρα ανοιχτά. Μην πατάς οτιδήποτε σου ζητά να «επιδιορθώσεις» κάτι χωρίς να ξέρεις τι είναι. Μην κάνεις κλικ επειδή το κουμπί είναι πράσινο. Το μόνο που θα “διορθώσεις” ίσως είναι η πρόσβαση των χάκερ στη ζωή σου.
Αν κάτι πρέπει να θυμάσαι, είναι αυτό: Η ασφάλεια δεν είναι πια πολυτέλεια. Είναι αυτονόητο. Κι αν δεις μήνυμα που λέει “click to fix?” Κάνε το αντίθετο. Click to think.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
