Ο κόσμος μας αλλάζει με ραγδαίους ρυθμούς και η πληροφόρηση είναι πλέον το πιο πολύτιμο αγαθό στην κοινωνία μας. Ενώ τα κοινωνικά μέσα κατέχουν τη μερίδα του λέοντος στην καθημερινή μας ζωή, φαίνεται ότι ένα νέο κύμα έρχεται να αντικαταστήσει το παλιό. Αυτό το νέο κύμα λέγεται «ζεστά μέσα» και αφορά μια επαναστατική αλλαγή στον τρόπο που διαχειριζόμαστε τις ψηφιακές μας κοινωνικές σχέσεις και τις πληροφορίες που καταναλώνουμε. 

Η πορεία από το “κοινωνικό” στο “μαζικό” δίκτυο 

Για χρόνια οι πλατφόρμες κοινωνικών μέσων όπως το Facebook, το Twitter και το Instagram κυριαρχούσαν στη ζωή μας. Παρόλο που αυτές οι πλατφόρμες αρχικά εμφανίστηκαν ως εργαλεία για την επικοινωνία και τη σύνδεση των ανθρώπων, σύντομα μετατράπηκαν σε εργαλεία μαζικής κατανάλωσης. Έγιναν πλατφόρμες στις οποίες ο στόχος ήταν να φτάσουν τα μηνύματα σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κοινό, να αποκτήσουν ακολούθους και να δημιουργήσουν έναν ατελείωτο κύκλο περιεχομένου και διαφήμισης. 

Οι ίδιοι οι αλγόριθμοι των κοινωνικών δικτύων δημιούργησαν ένα περιβάλλον γεμάτο με «φανταστικά» ερεθίσματα που στόχευαν κυρίως στην αύξηση της αλληλεπίδρασης χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ποιότητα αυτών των σχέσεων. Αντί να συνδεόμαστε με τους ανθρώπους γύρω μας καταλήγαμε να συμμετέχουμε σε έναν αέναο κύκλο κατανάλωσης περιεχομένου που συχνά ήταν άχρηστο, ανούσιο ή και τοξικό. 

Αυτή η κατάσταση είχε σοβαρές συνέπειες για την ψυχική μας υγεία και την κοινωνική μας ζωή. Πολλοί χρήστες άρχισαν να νιώθουν ότι τα κοινωνικά μέσα ήταν περισσότερο πηγή απομόνωσης και άγχους παρά πραγματικής σύνδεσης. Η συνεχής έκθεση σε αρνητικά συναισθήματα, φήμες και συγκρούσεις έφερε αναστάτωση και ενίσχυσε την αποξένωση. 

Η εμφάνιση των “ζεστών μέσων” 

Αντίθετα από την ανατροπή της κοινωνικής σύνδεσης που παρατηρείται στα κοινωνικά μέσα, οι “ζεστές πλατφόρμες” προσφέρουν ένα άλλον εναλλακτικό δρόμο. Αντιπροσωπεύουν την επιστροφή σε πιο αυθεντικές, μικρές και κοντινές σχέσεις, οι οποίες διαδραματίζουν τον κύριο ρόλο στην καθημερινή μας ζωή. Αντί για την παροχή μαζικής πληροφορίας, οι «ζεστές πλατφόρμες» επικεντρώνονται στη σύνδεση σε μικρές, προσωπικές ομάδες, όπως συζητήσεις με φίλους ή συμμετοχή σε ομαδικές δραστηριότητες που ενισχύουν τη συνοχή και την υποστήριξη. 

Αυτές οι πλατφόρμες αναπτύσσονται γύρω από την ανάγκη του χρήστη να βιώσει πιο ανθρώπινες και πραγματικές συνδέσεις με τους άλλους αντί να παρακολουθεί αέναες ροές περιεχομένου από ανθρώπους που δεν γνωρίζει. Η αλλαγή αυτή είναι εντυπωσιακή, καθώς μας βοηθά να απομακρυνθούμε από την κουλτούρα του άγνωστου, μαζικού κοινού και να επιστρέψουμε σε μια πιο ουσιαστική αλληλεπίδραση. 

Πλατφόρμες όπως το Retro, που επιτρέπει στους χρήστες να μοιράζονται φωτογραφίες και να επικοινωνούν σε μικρές ομάδες φίλων είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της αλλαγής. Σε αυτήν την πλατφόρμα οι χρήστες μπορούν να επιλέξουν ποιοι θα δουν τις αναρτήσεις τους και να έχουν πιο διαχειρίσιμες, προσωπικές συζητήσεις, χωρίς την πίεση της δημόσιας προβολής που χαρακτηρίζει τα κοινωνικά δίκτυα. Εδώ η έμφαση δίνεται στην ποιότητα των συνδέσεων αντί στην ποσότητα των ακολούθων ή των αλληλεπιδράσεων. 

Επιπλέον, ενώ οι παραδοσιακές πλατφόρμες κοινωνικών μέσων είχαν την τάση να ενισχύουν τις αλληλεπιδράσεις με βασικό σκοπό τη μεγιστοποίηση της έκθεσης και της διαφήμισης, τα “εργατικά μέσα” προσφέρουν κάτι διαφορετικό. Πρόκειται για μέσα που ανήκουν στους εργαζόμενους και λειτουργούν με στόχο να αναδείξουν τη συνεργασία, την ποιότητα και τη συμμετοχή των κοινοτήτων. 

Ένα από τα πιο ελπιδοφόρα παραδείγματα αυτής της προσέγγισης είναι η 404 Media, μια συλλογική εκδοτική προσπάθεια που καλύπτει ειδήσεις στον τομέα της τεχνολογίας και της επιστήμης. Ένα άλλο παράδειγμα αποτελεί η Defector (που καλύπτει τον αθλητισμό και την πολιτική), έχουν αναπτύξει μια ισχυρή βάση αναγνωστώ με την ελευθερία της έκφρασης και τη συνεργασία να βρίσκονται στο επίκεντρο. Τα εργατικά μέσα επιτρέπουν στους εργαζόμενους να έχουν περισσότερο έλεγχο στην παραγωγή του περιεχομένου χωρίς να υποκύπτουν στις πιέσεις των μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων. 

Η αλλαγή στην πληροφόρηση και τη σύνδεση 

Αυτή η νέα τάση στην πληροφόρηση και τη σύνδεση έχει τη δυνατότητα να μεταμορφώσει τη σύγχρονη κοινωνία. Αντί να παραμένουμε εγκλωβισμένοι σε μία βιομηχανία πληροφοριών που επικεντρώνεται στη μαζική κατανάλωση και τη διαφήμιση, οι πλατφόρμες που επικεντρώνονται στην τοπική σύνδεση και στην ειλικρινή κοινωνική αλληλεπίδραση μας προσφέρουν ένα καλύτερο μέλλον. Οι “ζεστές πλατφόρμες” και τα “εργατικά μέσα” δημιουργούν πιο ασφαλή και ειλικρινή περιβάλλοντα για να οικοδομήσουμε την εμπιστοσύνη και την αλληλεγγύη. 

Σε έναν κόσμο όπου η απομόνωση και η μοναξιά είναι καθημερινές πραγματικότητες για πολλούς, η στροφή από τα μαζικά μέσα στα πιο κοντινά, αυθεντικά μέσα έχει σημαντική αξία. Όχι μόνο προστατεύει την ψυχική μας υγεία, αλλά ενισχύει και τις πραγματικές κοινωνικές μας σχέσεις δίνοντας μας την ευκαιρία να δημιουργήσουμε κοινότητες με αληθινή σύνδεση. 

Η επόμενη γενιά πληροφορίας και κοινωνικής σύνδεσης μπορεί να είναι μια που πραγματικά διαμορφώνει το μέλλον μας, προάγοντας την ποιότητα και όχι την ποσότητα και αυτό μπορεί να είναι η ανατροπή που χρειαζόμαστε για να επαναφέρουμε την εμπιστοσύνη και τη σύνδεση στις ψηφιακές κι όχι μόνο μας ζωές. 

*Με στοιχεία από το New Scientist.

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.