Τις τελευταίες μέρες όσοι έκαναν αναζήτηση στο Google ζητώντας πληροφορίες για τη ζωή του Edward Hopper ή αναζητώντας κάποιον πίνακά του, το πιο πιθανό είναι ότι παραπλανήθηκαν. Η πρώτη εικόνα που εμφανιζόταν για κάποιο χρονικό διάστημα στο Google search, και αφορούσε τον διάσημο ζωγράφου του ρεαλισμού, ήταν ένας πίνακας τεχνητής νοημοσύνης, αρκετά πειστικός πως πρόκειται για έργο του Αμερικανού.

Μια μοναχική γυναίκα με κόκκινο φόρεμα και πιασμένα μαλλιά σε κότσο, κοίταζε έξω από ένα παράθυρο, «ζωγραφισμένη» με τον τυπικό απαλό τρόπο του Hopper, όπου οι ανθρώπινες μορφές βρίσκονται σε σωστή ισορροπία με το περιβάλλον τους.

Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, ο Edward Hopper ζωγράφισε πολλά παρόμοια έργα και γι’ αυτό οι περισσότεροι δεν αντιλήφθηκαν εγκαίρως ότι ο πίνακας που κοίταζαν ήταν προϊόν ενός αλγορίθμου ΤΝ και δεν δημιουργήθηκε από τα πινέλα του ζωγράφου.

«Αν δεν νομίζετε ότι η οπτική τεχνητή νοημοσύνη είναι πρόβλημα», έγραψε στο Twitter η εικονογράφος Penny Neville-Lee από το Ηνωμένο Βασίλειο, «αυτό είναι που εμφανίζεται όταν ψάχνετε στο Google τον Edward Hopper».

Η τεχνητή νοημοσύνη της εικόνας αποκαλύφθηκε σχετικά γρήγορα, κυρίως, χάρη στην αντίληψη της Lee. Με μια πιο προσεκτική ματιά -απ’ τον τρόπο που έχουμε συνηθίσει να διαβάζουμε τα πρώτα αποτέλεσμα ενός google search-, βλέπουμε πως ο πήχης και το χέρι της γυναίκας είναι «ένα». Αυτό άλλωστε είναι και το πιο σύνηθες πρόβλημα που αντιμετωπίζει η τεχνητή νοημοσύνη όσον αφορά την δημιουργία εικόνων και, σε πολλές περιπτώσεις deep fake περιεχομένου, μας «λύνει τα χέρια» για να καταλάβουμε αν κάτι είναι πραγματικό ή όχι.

Η Creative Fabrica, το δηλαδή site που παρουσίαζε αυτή την εικόνα στα πρώτα αποτελέσματα της Google, είναι μια ψηφιακή πλατφόρμα διαμοιρασμού έργων τέχνης, η οποία, σε μια πιο πρόσφατη αναβάθμιση του συστήματός της, ενσωμάτωσε την τεχνητή νοημοσύνη στις λειτουργίες της επιτρέποντας στους χρήστες να δημιουργούν με αυτήν έργα τέχνης. Η Creative Fabrica, μετά το συγκεκριμένο περιστατικό, διευκρίνισε ποια προτροπή χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία της εικόνας: «μια γυναίκα που κοιτάζει έξω από το παράθυρο του Edward Hopper».

«Τώρα μπορείτε να δημιουργήσετε οποιαδήποτε εικόνα μπορείτε να φανταστείτε και να τη χρησιμοποιήσετε», αναφέρει η Creative Fabrica στο site της. «Αυτές οι δημιουργίες δημιουργούνται με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης και είναι όλες μοναδικές».

Το πρόβλημα, όμως, δεν είναι η δημιουργία εικόνας μέσω ΤΝ αλλά το πώς, άθελά της, η ΤΝ «ξαναγράφει» την ιστορία της τέχνης.

Ίσως, κάποια στιγμή, όταν όλοι οι χρήστες του ίντερνετ «εκπαιδευτούν» σε περιεχόμενο τεχνητής νοημοσύνης, μία παραπλάνηση, σαν αυτή που έγινε με τον υποτιθέμενο πίνακα του Hopper, να μην είναι εφικτή. Ωστόσο, δεν πρέπει να εναποθέσουμε τις ελπίδες μας σε κάτι τέτοιο, στην «τριβή» του καθενός με την ΤΝ δηλαδή, αλλά οι αλγόριθμοι των διάφορων πλατφόρμων και των Big Tech εταιρειών να βρουν κοινό σημείο επαφής και να μπορούν να «επικοινωνήσουν» μεταξύ τους χωρίς να ξεγελάει ο ένας αλγόριθμος τον άλλον.

Στην περίπτωση του deep fake πίνακα, οι αλγόριθμοι της Google δεν μπόρεσαν να «γεφυρώσουν» το χάσμα με την ΤΝ, επιτρέποντας όχι μόνο την εμφάνισή του στα αποτελέσματα αναζήτησης εικόνων για τον Dennis Hopper, αλλά τον συμπεριέλαβε και στην «επισκόπηση» των έργων του διάσημου καλλιτέχνη στην πρώτη σελίδα της. Με απλά λόγια, ένα ψεύτικο έργο τέχνης -και το αναφέρουμε ως «ψεύτικο» αφού ο σκοπός του ήταν να αντιγράψει το στυλ του Hopper- που δημιουργήθηκε από έναν αλγόριθμο ξεγέλασε τον αλγόριθμο της Google. Ένα τεχνολογικό “Ouroboros” [σ.σ. όταν δηλαδή το φίδι τρώει την ίδια του την ουρά, όπως αναφέρεται στην αρχαία Αιγυπτιακή μυθολογία].

τεχνητή νοημοσύνη
Τα αποτέλεσματα που εμφάνιζε η Google για τον Edward Hopper με τον ψεύτικο πίνακα της Creative Fabrica

Εάν η Google και άλλες μηχανές αναζήτησης, όπως το Bing της Microsoft, δεν είναι σε θέση να φιλτράρουν επαρκώς το περιεχόμενο τεχνητής νοημοσύνης, οι δημιουργίες από πλατφόρμες σαν το Midjourney θα έχουν τον τρόπο να «ξεγλιστρούν» από τους αλγόριθμους των μηχανών αναζήτησης, αλλοιώνοντας και μπερδεύοντας την υπάρχουσα ιστορία, αλλά, πιθανώς, διαταράσσοντας ακόμη και τη γνώση που προσφέρει η πληροφορία.

Σχετικά με την εικόνα ΤΝ, που παρουσιάστηκε από την Google ως έργο του Edward Hopper, ο Big Tech κολοσσός παραδέχτηκε ότι αυτή «μπορεί να μην ήταν η καλύτερη απόφαση για τον αλγόριθμό της».

«Τα αυτοματοποιημένα συστήματά μας έχουν ως στόχο να εμφανίζουν τις πιο χρήσιμες, υψηλής ποιότητας και σχετικές εικόνες για κάθε ερώτημα», δήλωσε εκπρόσωπος της Google στο Futurism. «Δεδομένης της κλίμακας του ανοιχτού ιστού (open web), ωστόσο, είναι πιθανό τα συστήματά μας να μην επιλέγουν πάντα τις καλύτερες εικόνες, ανεξάρτητα από τον τρόπο παραγωγής αυτών των εικόνων, με τεχνητή νοημοσύνη ή όχι».

Σε μία προσπάθεια εφησυχασμού, η Google ανέφερε πως έχει εντοπίσει πιθανά παρόμοια προβλήματα και προσπαθεί να αναπτύξει αλγοριθμικές λύσεις που μπορούν να βοηθήσουν ένα ευρύ φάσμα ερωτημάτων στη μηχανή αναζήτησής της. «Κατασκευάζουμε επίσης εργαλεία όπως η αντίστροφη αναζήτηση εικόνων για να δώσουμε στους ανθρώπους το πλαίσιο, ώστε να μπορούν να αξιολογούν τις πληροφορίες και να εκτιμούν ποιο περιεχόμενο μπορούν να εμπιστευτούν».

Ο εκπρόσωπος σημείωσε επίσης ότι η επίμαχη εικόνα είχε αναγνωριστικό πηγής -εμφανιζόταν η Creative Fabrica-, λέγοντας ότι η διαγραφή πληροφοριών σε μεγάλη κλίμακα είναι μία δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία. Επιπλέον, η διασταύρωση παραπομπών και ο έλεγχος των πληροφοριών σε κάθε αποτέλεσμα που μας παρουσιάζεται, αποτελεί πάντα μία καλή ιδέα αν θέλουμε να αποφύγουμε την παραπληροφόρηση.

Ο ψεύτικος πίνακας του Hopper, τελικά, κατέβηκε από την πλατφόρμα της Creative Fabrica και δεν εμφανίζεται πλέον στα αποτελέσματα αναζήτησης της Google. Ωστόσο, η «ζημιά» έχει ήδη γίνει. Εκείνες τις ημέρες, όσοι άνθρωποι έψαξαν κάποια πληροφορία για τον ζωγράφο, βρέθηκαν μπροστά σε μία λανθασμένη πληροφορία και, αν δεν διαβάσουν κάποιο αντίστοιχο άρθρο σαν αυτό, θα πορευτούν με αυτήν.

Πόσο ok είμαστε με αυτό;