To 2022 ήταν μια συγκλονιστική χρονιά για την αστρονομία και την ανθρώπινη δραστηριότητα στο διάστημα: Η NASA μας άφησε με το στόμα ανοιχτό χάρη στις κοσμικές φωτογραφίες από το τηλεσκόπιο James Webb, το σκάφος DART έβγαλε από την τροχιά του τον αστεροειδή Δίμορφο, το διαστημόπλοιο Orion επέστρεψε, σηματοδοτώντας το τέλος της επιχείρησης Artemis 1, αφού πέρασε περισσότερες από 25 ημέρες στο διάστημα και ταξίδεψε γύρω από τη Σελήνη, με στόχο να προετοιμάσει την επιστροφή του ανθρώπου στη Σελήνη τα επόμενα χρόνια, η Κίνα ολοκλήρωσε την κατασκευή ενός νέου διαστημικού σταθμού σε τροχιά, η SpaceX εκτόξευσε 61 πυραύλους σε 12 μήνες και η εισβολή στην Ουκρανία έθεσε σε κίνδυνο το στάτους της Ρωσίας ως διαστημικής δύναμης.

Τι μας επιφυλάσσει λοιπόν το 2023;

Νέοι πύραυλοι: Η SpaceX, κατασκευάζει έναν πύραυλο επόμενης γενιάς, το Starship, ο οποίος θα παίξει κεντρικό ρόλο στην επανδρωμένη αποστολή στο φεγγάρι, Artemis III, με πλήρωμα της NASA. Εντός του 2023, αν και δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί ημερομηνία, η SpaceX θα πραγματοποιήσει μια δοκιμαστική πτήση του πυραύλου Starship, χωρίς πλήρωμα και με σημείο εκτόξευσης το Νότιο Τέξας. Πολλοί άλλοι πύραυλοι ενδέχεται να πετάξουν για πρώτη φορά το 2023. Ο πιο σημαντικός, ο Vulcan Centaur από την United Launch Alliance, θα αντικαταστήσει τελικά τον Atlas V της εταιρείας αυτής, ένα όχημα που έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στις αμερικανικές διαστημικές πτήσεις για δύο δεκαετίες. Το Vulcan βασίζεται στον κινητήρα BE-4 που κατασκευάστηκε από την Blue Origin, την εταιρεία πυραύλων που ιδρύθηκε από τον Jeff Bezos. Ο ίδιος κινητήρας θα χρησιμοποιηθεί με τη σειρά του στον πύραυλο New Glenn της Blue Origin, ο οποίος ενδέχεται να πραγματοποιήσει δοκιμαστική πτήση στα τέλη του τρέχοντος έτους. Ορισμένες αμερικανικές ιδιωτικές εταιρείες αναμένεται να δοκιμάσουν νέους πυραύλους το 2023, συμπεριλαμβανομένων των Relativity και ABL.  Σε αυτές τις δοκιμές είναι πιθανόν να συμμετάσχουν κατασκευαστές πυραύλων από άλλες χώρες, όπως η Mitsubishi Heavy Industries που ενδέχεται να δοκιμάσει τον ιαπωνικό πύραυλο H3 τον Φεβρουάριο και η Arianespace, η οποία εργάζεται για μια δοκιμαστική πτήση του ευρωπαϊκού πυραύλου Ariane 6.

Νέες προσεληνώσεις: Σας εγγυόμαστε πως τουλάχιστον μία προσπάθεια προσελήνωσης θα λάβει χώρα μέσα 2023. Η απωνική εταιρεία  Ispace, εκτόξευσε την αποστολή της Μ1 με έναν πύραυλο SpaceX τον Δεκέμβριο. Ακολουθεί μια αργή, οικονομική διαδρομή προς το φεγγάρι και πρόκειται να φτάσει τον Απρίλιο, όταν θα προσπαθήσει να αφήσει επί του εδάφους, ένα ρόβερ – συσκευή εξερεύνησης πλανητικής επιφάνειας- που κατασκευάστηκε από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ένα ρομπότ που κατασκευάστηκε από τη διαστημική υπηρεσία της Ιαπωνίας, JAXA, καθώς και άλλα ωφέλιμα φορτία.

Είναι πιθανόν να πραγματοποιηθούν έως και πέντε ακόμη προσπάθειες προσελήνωσης φέτος.  Η NASA έχει προσλάβει δύο ιδιωτικές εταιρείες για να μεταφέρουν ωφέλιμα φορτία στη σεληνιακή επιφάνεια. Και οι δύο, η Intuitive Machines of Houston και η Astrobotic Technology of Pittsburgh, αντιμετώπισαν καθυστερήσεις το 2022, αλλά είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο να κάνουν το ταξίδι τους επόμενους μήνες. Σε αυτές πιθανόν να προστεθούν οι σεληνιακές αποστολές τριών κυβερνητικών διαστημικών προγραμμάτων. Η αποστολή Chandrayaan-3 της Ινδίας καθυστέρησε πέρυσι, αλλά μπορεί να είναι έτοιμη το 2023. Μια ιαπωνική αποστολή, το Smart Lander for Investigating Moon, ή SLIM, στοχεύει να δοκιμάσει τις τεχνολογίες προσεδάφισης της χώρας στη Σελήνη. Τέλος, η αποστολή της Ρωσίας Luna-25 αναβλήθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο, αλλά η Roscosmos, η ρωσική διαστημική υπηρεσία, μπορεί να προσπαθήσει μέσα στο 2023.

Νέα διαστημικά τηλεσκόπια: Το πιο σημαντικό μπορεί να είναι το Xuntian, μια κινεζική αποστολή που θα ξεκινήσει αργότερα μέσα στο έτος και θα είναι σαν μια πιο εξελιγμένη έκδοση του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble. Το διαστημόπλοιο θα ερευνήσει το σύμπαν με οπτικά και υπεριώδη μήκη κύματος σε μια τροχιά γύρω από τη Γη κοντά στον διαστημικό σταθμό Tiangong. Μια αποστολή υπό την ηγεσία της Ιαπωνίας, XRISM  θα πραγματοποιηθεί επίσης φέτος.Η αποστολή θα χρησιμοποιήσει φασματοσκοπία ακτίνων Χ για να μελετήσει σύννεφα πλάσματος, μελέτη που μπορεί να συμβάλλει στην εξήγηση της σύνθεσης του σύμπαντος. Ένα ευρωπαϊκό διαστημικό τηλεσκόπιο, ο Ευκλείδης, ενδέχεται επίσης να εκτοξευτεί με πύραυλο SpaceX για μελετήσει τη σκοτεινή ενέργεια και τη σκοτεινή ύλη του σύμπαντος.

Νέες αποστολές σε άλλους πλανήτες: Ένα νέο διαστημικό σκάφος θα κατευθυνθεί προς τον Δία φέτος, με στόχο να γίνει το πρώτο που θα περιφερθεί ποτέ γύρω από το φεγγάρι άλλου πλανήτη. Το Jupiter Icy Moon Explorer ή JUICE της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας θα εκτοξευτεί από έναν πύραυλο Ariane 5 στις 5 Απριλίου για να ξεκινήσει προς το σύστημα Jovian, που θα φτάσει το 2031. Μόλις φτάσει στον γίγαντα αερίου, θα κινηθεί για να πραγματοποιήσει 35 πτήσεις σε τρία γιγαντιαία φεγγάρια: την Καλλιστώ, την Ευρώπη και τον Γανυμήδη, τα οποία πιστεύεται ότι έχουν ωκεανούς κάτω από την επιφάνεια. Το 2034, το JUICE θα αρχίσει να περιφέρεται γύρω από τον Γανυμήδη, το μεγαλύτερο φεγγάρι στο ηλιακό μας σύστημα.

Πιο κοντά στον ήλιο θα βρεθεί φέτος η Rocket Lab, μια μικρή εταιρεία εκτόξευσης που ιδρύθηκε στη Νέα Ζηλανδία. Σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τον πύραυλο Electron για να στείλει μια αποστολή στην Αφροδίτη. Ο δορυφόρος Photon της εταιρείας θα προσπαθήσει να αναπτύξει έναν μικρό ανιχνευτή, κατασκευασμένο από ερευνητές του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης, ο οποίος θα μελετήσει εν συντομία την τοξική ατμόσφαιρα του πλανήτη. Η αποστολή είχε προγραμματιστεί για τον Μάιο, αλλά αναμένεται να υπάρξουν καθυστερήσεις.

Μια ολική έκλειψη ηλίου και μία σχεδόν ολική: Το 2023 θα γίνουν δύο ηλιακές εκλείψεις. Η ολική έκλειψη στις 20 Απριλίου θα αφορά κυρίως το Νότιο Ημισφαίριο και το φεγγάρι θα εξαφανίσει τον ήλιο μόνο σε απομακρυσμένες περιοχές της Αυστραλίας και της Ινδονησίας. Στις ΗΠΑ η «καλή παράσταση» θα δοθεί στις 14 Οκτωβρίου, όταν τη Βόρεια Αμερική θα επισκεφθεί μια δακτυλιοειδής έκλειψη. Οι εκλείψεις αυτού του τύπου ονομάζονται μερικές φορές εκλείψεις «δαχτυλιδιού της φωτιάς», επειδή το φεγγάρι είναι πολύ μακριά από τη Γη για να μπλοκάρει πλήρως τον ήλιο, αλλά δημιουργεί ένα φαινόμενο σαν δακτύλιο όταν φτάνει στο σύνολό του. Το μονοπάτι της έκλειψης διασχίζει τμήματα του Όρεγκον, της Καλιφόρνια, της Νεβάδας, της Γιούτα, της Αριζόνα, του Νέου Μεξικού και του Τέξας πριν βυθιστεί στην Κεντρική και Νότια Αμερική. Αν  ο καιρός συνεργάζεται είναι ένα υπέροχο ηλιακό σόου και ένα teaser για την ολική έκλειψη της 8ης Απριλίου 2024 που θα διασχίσει τις Ηνωμένες Πολιτείες από τα νοτιοδυτικά προς τα βορειοανατολικά.

➭ Mε πληροφορίες από NYTimes