Το μέλλον των ψηφιακών influencers μοιάζει με μια από εκείνες τις στιγμές στην ιστορία που η τεχνολογία και η ανθρώπινη δημιουργικότητα συναντιούνται, για να φέρουν στον κόσμο κάτι τόσο παράξενο, τόσο εντυπωσιακό, που σου κόβει την ανάσα και ταυτόχρονα σε κάνει να αναρωτιέσαι αν έχουμε χάσει κάτι στη διαδρομή. Με λίγες μόνο εντολές σε έναν υπολογιστή, μια νέα «προσωπικότητα» μπορεί να γεννηθεί. Ένα avatar που δεν είναι απλώς προϊόν της τεχνολογίας, αλλά ένα κομμάτι από το συλλογικό μας όνειρο για τελειότητα, για την υπέρβαση της ατέλειας που κουβαλάμε όλοι μας.

Η Lil Miquela, η πρώτη τέτοια «οντότητα» που κατέκτησε τον κόσμο, εμφανίστηκε το 2016. Σήμερα έχει περισσότερα από 2,5 εκατομμύρια followers στο Instagram. Ένα κορίτσι που ποτέ δεν γέρασε, ποτέ δεν έφαγε, ποτέ δεν έζησε. Κι όμως, μιλούσε, χαμογελούσε, πόζαρε σαν να ήταν αληθινή. Ήταν η εποχή που οι άνθρωποι μόλις άρχιζαν να φαντάζονται τι μπορεί να κάνει η τεχνητή νοημοσύνη, χωρίς να κατανοούν ακόμα πλήρως τη δύναμη και τους κινδύνους της. Το κοινό τη λάτρεψε. Οι εταιρείες τη λάτρεψαν περισσότερο. Μέχρι το 2018, είχε ήδη συνεργαστεί με ονόματα όπως η Prada, η Moncler και η Diesel, αφήνοντας το αποτύπωμά της σε έναν κόσμο που πάντα ζητούσε κάτι νέο, κάτι φρέσκο, κάτι διαφορετικό, κάτι απόκοσμο.

Σήμερα, η αγορά των ψηφιακών influencers δεν είναι πλέον κάτι παράδοξο. Είναι μια βιομηχανία δισεκατομμυρίων, με εταιρείες όπως η Porsche να επενδύουν σε αυτήν για να ενισχύσουν την παρουσία τους στην αγορά. Ένα παράδειγμα είναι η Aitana, ένα avatar με ροζ μαλλιά που δημιουργήθηκε από μια ισπανική ομάδα, με κάθε της ανάρτηση κοστίζει χίλια ευρώ, ενώ οι μηνιαίες της απολαβές να ξεπερνούν τα 10.000 ευρώ, καταλήγει να είναι εικονική ύπαρξη που κερδίζει περισσότερα από τους περισσότερους ανθρώπους που εργάζονται σε δύο δουλειές. Και σαν να μην έφτανε αυτό, υπάρχουν ανθρώπινες διασημότητες (με εκατομμύρια δικούς τους followers) που ζητούν από αυτές τις εικονικές influencers να βγουν έξω. Τι μπορεί να σημαίνουν όλα αυτά;

Οι εικονικές influencers, όπως η Aitana Lopez και η Lil Miquela, έχουν ένα μεγάλο πλεονέκτημα: δεν κουράζονται, δεν απαιτούν χρόνο για ανάπαυση, δεν δημιουργούν σκάνδαλα. Είτε είναι πρωί είτε βράδυ, μπορούν να ποζάρουν, να μιλούν, να αλληλεπιδρούν με εκατομμύρια ανθρώπους σε πραγματικό χρόνο. Είναι, με λίγα λόγια, η επιτομή της ευελιξίας. Και αυτή η ευελιξία είναι που τις κάνει τόσο ελκυστικές για τις εταιρείες, ιδιαίτερα σε μια εποχή όπου το μάρκετινγκ δεν είναι απλώς ζήτημα διαφήμισης, αλλά μια περίπλοκη αλληλεπίδραση συναισθημάτων και δεδομένων.

Ωστόσο, η επιτυχία τους δεν είναι απλώς αποτέλεσμα της τεχνολογίας. Υπάρχει κάτι σχεδόν ποιητικό στην ύπαρξή τους. Η Lil Miquela, για παράδειγμα, δεν είναι απλώς ένα ψηφιακό avatar. Είναι ένα πρόσωπο που φαίνεται αρκετά ανθρώπινο ώστε να ξυπνά συναισθήματα, αλλά και αρκετά αψεγάδιαστο ώστε να μοιάζει με κάτι πέρα από την πραγματικότητα. Οι εικονικές influencers έχουν τη δύναμη να ενώνουν διαφορετικά πολιτισμικά και κοινωνικά πλαίσια. Μπορούν να είναι ταυτόχρονα όλα και τίποτα: άνδρες και γυναίκες, λευκοί και μαύροι, ακόμα και εξωγήινοι. Πάρτε για παράδειγμα τον Blu, έναν ανθρωποειδή εξωγήινο που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο. Μπορεί να προσαρμόζεται σε κάθε ανάγκη, σε κάθε πολιτισμική απαίτηση, χωρίς να χάνει την «ψυχή» του – ή ό,τι μπορεί να μοιάζει με ψυχή στο είναι του.

Αλλά εδώ κρύβεται το μεγαλύτερο παράδοξο. Σε έναν κόσμο που διψά για αυθεντικότητα, έχουμε αρχίσει να δημιουργούμε (και να επιθυμούμε) κάτι εντελώς τεχνητό. Οι εικονικοί influencers δεν μπορούν να αγγίξουν, να γευτούν, να νιώσουν. Δεν έχουν καμία εμπειρία από τα προϊόντα που προωθούν. Και παρόλα αυτά, πείθουν. Όχι επειδή είναι αυθεντικοί, αλλά επειδή είναι τέλειοι. Επειδή μπορούν να προσαρμόζονται, να βελτιώνονται, να ξεπερνούν ακόμα και την καλύτερη εκδοχή του ανθρώπου.

Αυτό το νέο είδος influencers, ωστόσο, δεν είναι απλώς μια ακόμη τεχνολογική καινοτομία. Είναι ένα συμβολικό φαινόμενο της εποχής μας. Μιας εποχής όπου η τεχνολογία δεν είναι απλώς εργαλείο, αλλά τρόπος ζωής. Μιας εποχής όπου τα όρια μεταξύ πραγματικού και ψηφιακού έχουν αρχίσει να χάνονται. Είναι η απόδειξη ότι έχουμε αρχίσει να προτιμάμε την τελειότητα μιας ψηφιακής ύπαρξης από την ατέλεια ενός ανθρώπου. Και αυτό είναι τόσο συναρπαστικό όσο και τρομακτικό. Γιατί όταν οι χορηγούμενες αναρτήσεις από εικονικές προσωπικότητες σε όλους τους τομείς της μόδας και της φιλοξενίας είχαν μεγαλύτερη εμπλοκή σε σύγκριση με τους ανθρώπους influencers, τότε αυτό κάτι σημαίνει για το ποιος θέλουμε να μας πείθει. Παρόμοια εμπορικά μοτίβα παρατηρήθηκαν και στην περίπτωση των οργανικών αναρτήσεων. Σχετικά μικρότερες εταιρείες όπως η Moschino είχαν μεγαλύτερη εμπλοκή σε καμπάνιες στις οποίες πρωτοστάτησαν εικονικοί influencers σε σύγκριση με μεγαλύτερα ονόματα όπως η Dior και η Chanel, τα οποία χρησιμοποιήσαν αληθινά μοντέλα.

Η πρόκληση που αντιμετωπίζουμε σήμερα δεν είναι μόνο τεχνολογική, αλλά και φιλοσοφική. Ποιο είναι το μέλλον της αυθεντικότητας σε έναν κόσμο γεμάτο με ψηφιακά avatars; Μπορούμε να συνδεθούμε συναισθηματικά με μια τεχνητή οντότητα; Και αν ναι, τι σημαίνει αυτό για την ανθρώπινη φύση; Η απάντηση κρύβεται στη δύναμη της τεχνολογίας σε σχέση με την πτυχή της μακροζωίας. Κάθε μάρκα εκεί έξω θέλει μια συνεχή προσφορά νέων προσώπων, γεγονός που για άλλη μια φορά, κάνει τους προσαρμοσμένους εικονικούς influencers ένα φανταστικό μέρος για να ψάξουν. Μια άλλη πτυχή που σκαλίζει περισσότερο την τεχνική πλευρά των πραγμάτων είναι το γεγονός ότι οι AI influencers, που τροφοδοτούνται από τις δεξιότητες φυσικής γλώσσας των chatbots της σύγχρονης εποχής, μπορούν να ασχοληθούν με έναν μεγάλο αριθμό οπαδών και ακολούθων, κάτι που δεν είναι δυνατό να το κάνει κανένας άνθρωπος influencers, ακόμα και αν έχει 10 γραμματείς να προσέχουν έναν λογαριασμό του.

Ορισμένοι βλέπουν τους ψηφιακούς influencers ως την απόλυτη μορφή μάρκετινγκ. Είναι γρήγοροι, φτηνοί, ευέλικτοι. Δεν κάνουν λάθη. Αλλά, άλλοι βλέπουν σε αυτούς έναν κίνδυνο. Μια απειλή για την ιδέα της αυθεντικότητας, της αληθινής ανθρώπινης εμπειρίας. Και ίσως έχουν δίκιο. Ίσως η τεχνολογία να μας οδηγεί σε έναν κόσμο όπου το αληθινό δεν έχει πια καμία αξία. Αλλά, απ’ ότι φαίνεται ότι οι ψηφιακοί influencers ήρθαν για να μείνουν, κυρίως λόγω του πλήθους των πλεονεκτημάτων που μπορούν να προσφέρουν. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ένας ασφαλής δρόμος προς την επιτυχία. Αντιθέτως, οι βετεράνοι του μάρκετινγκ έχουν τις δικές τους ανησυχίες. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η ανάπτυξη μιας persona λογισμικού για να επηρεάσει τους ανθρώπους και να τους πείσει να αποχωριστούν τα χρήματα που με κόπο έχουν κερδίσει, είναι απλώς ένας νεκρός τόνος στην τηλεφωνική γραμμή του σύγχρονου μάρκετινγκ. Αναρωτιούνται και εκείνοι, που βρίσκεται η αίσθηση του ανήκειν, η γεύση της προσωπικότητας, και η ταυτότητα;

Τώρα, ανάλογα με το άτομο που ρωτάτε, οι εικονικοί influencers είναι είτε μια αλλαγή στο παιχνίδι είτε μια βραχύβια μόδα της βιομηχανίας. Ορισμένοι εμπειρογνώμονες σημειώνουν ότι οι προσωπικότητες της τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο του μάρκετινγκ δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια τρελή κούρσα για καινοτομία και την αναζήτηση νέων ιδεών αιχμής παρά ένα βιώσιμο μοντέλο. Πώς αντιμετωπίζουμε το δίλημμα της διαφάνειας με τους εικονικούς influencers και πού ακριβώς τοποθετείται η λογοδοσία από νομικής άποψης; Αυτά είναι ερωτήματα προς το παρόν χωρίς απαντήσεις.

Αλλά, στο τέλος της ημέρας, οι εικονικοί influencers δεν είναι απλώς προϊόντα της τεχνολογίας. Είναι ο καθρέφτης μας. Είναι η αντανάκλαση μιας κοινωνίας που προσπαθεί να ξεφύγει από τις ατέλειές της, που αναζητά το τέλειο, το αψεγάδιαστο. Και αυτή η αναζήτηση μπορεί να είναι τόσο εμπνευσμένη όσο και καταστροφική.

Το μέλλον αυτών των ψηφιακών όντων δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο. Ίσως γίνουν αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας. Ίσως εξαφανιστούν μόλις το κοινό κουραστεί από τη ψευδαίσθηση. Το μόνο σίγουρο είναι ότι έχουν ήδη αλλάξει τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο – και τον εαυτό μας. Και αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να αγνοηθεί.

 

➪ Διαβάστε επίσης: Τεχνητή Νοημοσύνη: Ο σουρεαλισμός των μηχανών

 

 

 

Ακολουθήστε το OLAFAQ
στο Google News