Αν μπορείς σε κάθε σημείο του πλανήτη να βρεις ένα κουτάκι Coca-Cola, αντίστοιχα, μπορείς να βρεις και έναν υπολογιστή με Photoshop σε κάθε επαγγελματικό χώρο. Επαγγελματίες φωτογράφοι, γραφίστες και άλλοι εικαστικοί καλλιτέχνες σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούν την εφαρμογή για να επεξεργαστούν μεγάλο μέρος των εικόνων που υπάρχουν στο ίντερνετ, σε έντυπα και σε διαφημιστικές πινακίδες, στάσεις λεωφορείων, αφίσες, συσκευασίες προϊόντων και οτιδήποτε άλλο υπάρχει εκεί έξω -ναι, και στα κουτάκια της Coca-Cola.

Το Photoshop της Adobe δημιουργήθηκε το 1987 από τους Thomas και John Knoll, αλλά κυκλοφόρησε το 1990. Παρόλο που έχουμε περίπου την ίδια ηλικία, το Photoshop, σε αντίθεση με μένα, δεν έχει σημάδια γήρανσης στο interface του ούτε αντιμετωπίζει κάποιο ηλικιακό ταμπού. Συνεχίζει να είναι το κορυφαίο εργαλείο επεξεργασίας εικόνας και τώρα με την ενσωμάτωση τεχνητής νοημοσύνης στις λειτουργίες του εδραιώνει ακόμα περισσότερο την θέση του στην κορυφή.

Τι σηματοδοτεί, όμως, αυτή η «στροφή» της πιο διάσημης πλατφόρμας της Adobe στην χρήση ΤΝ;

To Firefly και το Generative Fill

Όπως σημειώνει η Adobe, το Firefly είναι «η μόνη υπηρεσία τεχνητής νοημοσύνης που παράγει εμπορικά βιώσιμο περιεχόμενο επαγγελματικής ποιότητας» και το γλωσσικό του μοντέλο «εκπαιδεύτηκε σε εικόνες Adobe Stock». Εμπλουτίζοντας την σουίτα προϊόντων της, η ίδια η εταιρεία δηλώνει πως «Θα ενισχύσει τη δημιουργικότητα και τη νοημοσύνη χωρίς να αντικαταστήσει την ομορφιά και τη δύναμη της ανθρώπινης φαντασίας».

Οι εικόνες που δημιουργούνται με την web έκδοση του Firefly θα ενσωματώνονται αυτόματα με τα «διαπιστευτήρια περιεχομένου» της Adobe, υποδεικνύοντας ότι έχουν δημιουργηθεί από ΤΝ. Ωστόσο, το Photoshop στην beta έκδοση που κυκλοφόρησε, με ενσωματωμένο το Generative Fill, δεν ενσωματώνει αυτόματα αυτή την «ετικέτα» (label) στο metadata της εικόνας. Όταν αυτή η λειτουργία ενσωματωθεί στην ολοκληρωμένη έκδοση του Photoshop, η Adobe λέει ότι η «ετικέτα» θα απαιτείται για τις φωτογραφίες που χρησιμοποίησαν τεχνητή νοημοσύνη.

Με το Generative Fill, ο χρήστης του Photoshop μπορεί να προσθέσει στοιχεία και να επεξεργαστεί τα υπάρχοντα της εικόνας μέσω προτροπής κειμένου. Με την τεχνητή νοημοσύνη να ενσωματώνεται στην πλατφόρμα της Adobe, ο καθένας που έχει ένα διαπιστευμένο license από την εταιρεία -που απαιτεί συνδρομή- και λίγη φαντασία, θα μπορεί να κινείται μεταξύ του νόμιμου και παράνομου, της πραγματικότητας και του φαντασιακού. Ανάμεσα σε αυτά τα όρια, υπάρχει η παραπληροφόρηση και η προπαγάνδα που μέσω deepfake εικόνων δημιουργούν έναν, ίσως, άνευ προηγούμενου «πονοκέφαλο» σε κυβερνήσεις, οργανισμούς, πολυεθνικές εταιρείες, ερευνητές, στοχαστές και στον τελευταίο τροχό της αμάξης, εμάς, τους πολίτες αυτού του κόσμου.

Τα πλάνα της Adobe

Αυτή την στιγμή, η Adobe φαίνεται να έχει μελετήσει τους κινδύνους που προκύπτουν μέσω του Firefly και του Generative Fill, και επεξεργάζεται μια στρατηγική που στοχεύει στην καταπολέμηση της ευρείας διανομής τροποποιημένων εικόνων με ΤΝ. Εν ολίγοις, η εταιρεία δεν θέλει να στιγματιστεί πως βοηθάει, μέσω των εργαλείων της, στο virality εικόνων που δημιουργούν «σκάνδαλα» και φέρνουν, για παράδειγμα, το Πεντάγωνο σε κατάσταση συναγερμού.

Πώς θα το πετύχει αυτό; Σε πρώτη φάση, με την «ετικέτα» που αναφέραμε παραπάνω. Η πρωτοβουλία της Adobe για την αυθεντικότητα του περιεχομένου μιας εικόνας, ουσιαστικά βελτιώνει την αξιοπιστία των ψηφιακών μέσων. Μπορεί να μην μας «ειδοποιεί» πως αυτό που βλέπουμε έχει επεξεργαστεί ή δημιουργηθεί με ΤΝ, αλλά μετατοπίζει το βάρος της ευθύνης στον δημιουργό και, κυρίως, σε αυτόν που δημοσίευσε την εικόνα (π.χ. ένα Μέσο).

«Το να είμαστε σε θέση να αποδείξουμε τι είναι αλήθεια, θα είναι σημαντικό για τις κυβερνήσεις, τα πρακτορεία ειδήσεων και για τους απλούς ανθρώπους», είπε ο Dana Rao, γενικός σύμβουλος της Adobe και επικεφαλής του τμήματος ασφάλειας της εταιρείας, στους New York Times.

Όταν το σύστημα της Adobe θα είναι πλήρως λειτουργικό, θα μπορούμε όταν κάνουμε κλικ σε μια φωτογραφία που δημοσιεύθηκε σε κάποιο Μέσο, να δούμε κάποια βασικά στοιχεία της εικόνας: πού και πότε έγινε η λήψη, πώς τροποποιήθηκε και από ποιον. Αυτές οι πληροφορίες θα είναι διαθέσιμες ακόμη και αν κάποιος τροποποιήσει μια πραγματική φωτογραφία -για παράδειγμα μέσω του Generative Fill- και μέσω των «διαπιστευτηρίων περιεχομένου» θα μπορούμε να δούμε σε ποια φωτογραφία βασίστηκε. Επιπλέον, οι κατασκευαστές φωτογραφικών μηχανών θα πρέπει να προσθέτουν «διαπιστευτήρια» στις φωτογραφίες αμέσως μετά τη λήψη τους, έτσι ώστε μια φωτογραφία να μπορεί να επικυρωθεί από την αρχή της διαδικασίας.

Το σύστημα επισήμανσης που επιθυμεί η Adobe, ή κάτι παρόμοιο, φαίνεται να είναι ένα απλό αλλά, ταυτόχρονα, κρίσιμο πρώτο βήμα προς την ενίσχυση της εμπιστοσύνης του κοινού προς τα ΜΜΜ, σε μια εποχή όπου τα πάντα μπορούν να τροποποιηθούν, με ένα κλικ ή μια προτροπή, από την τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό που απομένει να δούμε δεν είναι τόσο αν η Adobe «πείσει» τους πάντες να ακολουθήσουν τα πλάνα της, αλλά αν οι άνθρωποι υιοθετήσουν τις επιθυμητές πρακτικές.

Αυτή την στιγμή το Firefly και το Generative Fill στο Photoshop είναι ήδη διαθέσιμα στο κοινό χωρίς αυτές τις δικλείδες ασφαλείας. Μπορεί να μην είναι η πρώτη φορά που μια εταιρεία βγάζει στην αγορά ένα μη ολοκληρωμένο προϊόν ή μια λειτουργία σε πρώιμη φάση προκειμένου να δει την ανταπόκριση του κοινού -εν προκειμένω, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τους γραφίστες. Αυτή η πρακτική ακολουθείται χρόνια τώρα, σε διάφορους επιχειρηματικούς τομείς, ωστόσο, αν η Adobe δεν συλλέξει σχετικά σύντομα το feedback που απαιτείται για να προχωρήσει στο επίσημο launch των εργαλείων της που εμπεριέχουν ΤΝ, μπορεί να έχει κατακλυστεί το διαδίκτυο με χιλιάδες deepfake και παραπλανητικές εικόνες.

Η επόμενη μέρα

Αν και η Adobe ισχυρίζεται, σύμφωνα με τον Guardian, πως αυτά τα εργαλεία θα είναι «συγκυβερνήτες» των ανθρώπων «και όχι υποκατάστατό τους», εγώ παραμένω προβληματισμένος. Μπορεί το brand name της εταιρείας να μην έχει «μπλέξει» στο παρελθόν με θέματα που έχουν νομικό και ηθικό χαρακτήρα (κανείς δεν κατηγορεί την εταιρεία ή το Photoshop για το ρετουσάρισμα φωτογραφιών, αλλά αυτούς που το ζητάνε), αντίθετα όμως, τώρα, η ενασχόλησή της με την ΤΝ την φέρνει στο προσκήνιο των εξελίξεων και της διαμόρφωσης του διαδικτυακού τοπίου και της κοινής γνώμης.

Οι εξελίξεις γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη είναι ταχύτατες. Κάθε μέρα διαβάζουμε και κάτι καινούργιο που αφορά τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα (LLM) και τα εργαλεία που προκύπτουν μέσα από την εκπαίδευσή τους. Τα δεδομένα που υπάρχουν διαθέσιμα εκεί έξω, σε αυτό το αχανές -και ενίοτε απροστάτευτο- περιβάλλον του ίντερνετ, είναι έτοιμα να χρησιμοποιηθούν από Big Tech εταιρείες που επενδύουν στην ΤΝ και στοχεύουν να κυριαρχήσουν σε αυτή την τεχνολογική μάχη.

Ο καλύτερος, αυτός δηλαδή που θα παρουσιάσει την πιο «έξυπνη» μηχανή ανάγνωσης προτροπών κειμένου ή φωνής, θα επικρατήσει και κάποιος στο Photoshop θα σχεδιάσει τον τρόπο ανάδειξής του. Ποια μπορεί να είναι αυτή η «εντολή»; Ζήτησα από το ChatGPT -ουσιαστικά προσπάθησα να αντιστρέψω την λειτουργία του- να μου δώσει την προτροπή που θα έπρεπε να του γράψω για να μου παρουσιάσει τον νικητή της τεχνολογικής μάχης στην ΤΝ. Το αποτέλεσμα, παρακάτω:

«Κείμενο: Μάχη Τεχνητής Νοημοσύνης – Πρόβλεψη του Νικητή

Στη μάχη της τεχνητής νοημοσύνης, οι προδιαγραφές περιλαμβάνουν έναν ανταγωνισμό υψηλού κόστους, όπου οι συμμετέχοντες είναι κορυφαίες τεχνολογικές εταιρείες. Ο στόχος είναι να αναδειχθεί ο νικητής, ο οποίος θα επιδείξει την καλύτερη απόδοση στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης και θα επιτύχει σημαντική πρόοδο σε σχετικές τεχνολογικές εφαρμογές.

Ο ανταγωνισμός θα πραγματοποιηθεί μεταξύ κορυφαίων τεχνολογικών εταιρειών, όπως η Alphabet (μητρική εταιρεία της Google), η Microsoft, η Amazon και η IBM. Αυτές οι εταιρείες έχουν επενδύσει σημαντικούς πόρους στην έρευνα και ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και αντιπροσωπεύουν το προηγμένο επίπεδο της βιομηχανίας.

Για τον καθορισμό του νικητή, θα ληφθούν υπόψη πολλοί παράγοντες. Πρώτον, η απόδοση των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης θα αξιολογηθεί με βάση την ακρίβεια, την ταχύτητα και την αποδοτικότητα. Δεύτερον, η ικανότητα να επιλύουν πολύπλοκα προβλήματα και να προσφέρουν καινοτόμες λύσεις θα είναι κρίσιμη. Τρίτον, η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα των συστημάτων σε διάφορα περιβάλλοντα και πεδία εφαρμογής θα ληφθούν υπόψη. Τέλος, η ασφάλεια και η διασφάλιση της ιδιωτικότητας θα παίξουν σημαντικό ρόλο στην αξιολόγηση των συμμετεχόντων.

Στο τέλος του ανταγωνισμού, ο νικητής θα είναι εκείνη η τεχνολογική εταιρεία που θα έχει αποδείξει την υψηλότερη απόδοση, καινοτομία και προσαρμοστικότητα στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Ο νικητής θα αναδειχθεί ως η εταιρεία που θα συνεχίσει να οδηγεί την εξέλιξη και την εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης σε παγκόσμιο επίπεδο.»